Morgunblaðið - 10.03.2000, Blaðsíða 62

62 FÖSTUDAGUR 10. MARS 2000
HESTAR
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Ásdís Haraldsdóttir
Þótt erfitt geti reynst að koma fóðri til útigangshrossa í vondri færð er mikilvægt að sjá um að þau leggi ekki af.
HROSSABÆNDUR finna svo
sannarlega fyrir því þessa dagana
hvað þessi vetur sem nú ríkir hefur
verið heyfrekur og erfiður hrossum,
sérstaklega útigangshrossum. Jafn-
vel á góðum beitarjörðum hafa verið
jarðbönn með litlum hléum frá því í
nóvember. Því hefur þurft að gefa
hrossum óvenju mikið. Hætt er við
að einhverjir verði heylausir og
þurfi að kaupa hey þegar líða tekur
á vorið.
Veður hafa einnig verið óvenju
vond og það eykur enn heyþörfina
hjá útigangshrossum. Þá hefur
slæm færð sums staðar valdið erfið-
leikum við að koma heyi til hrossa.
Girðingar, skurðir og ristarhlið eru
víða á kafi í snjó. Oft í viku berast
fréttir af Iausum hrossum sem gera
usla og skapa slysahættu á þjóðveg-
um landsins.
Hálkan stórhættuleg
fyrir hross
í síðustu viku gerði einn hlákudag
og við það minnkaði snjórinn eitt-
hvað. En strax í kjölfarið frysti.
Færið sem skapaðist þá er eitt það
versta sem hægt er að hugsa sér
fyrir hross. Þeir sem séð hafa ójám-
uð hross reyna að fóta sig á svelli
vita hvað það getur tekið á taugarn-
ar. Ef hrossin detta geta afleiðing-
arnar verið skelfilegar. Þau eiga erf-
itt með að standa aftur á fætur á
svelli og auk þess er alltaf hætta á
beinbrotum.
Sérstaklega þarf að fylgjast með
að útigangshross lokist ekki inni,
t.d. á grastó, ef frystir snögglega.
Þau hætta sér ekki út á svellið og
geta hreinlega soltið ef þeim er ekki
bjargað. Stundum þarf að nota haka
eða skóflu til að búa til götu til að
hægt sé að lokka þau úr prísundinni.
Ekki er ástandið betra í hesthúsa-
hverfum í bæjum og borgum þegar
hálka og ófærð eru eins og þessa
dagana. Það getur verið stórhættu-
legt að ríða út jafnvel þótt hrossin
séu skaflajárnuð. Til að auka örygg-
ið er hægt að láta bora auka göt í
skeifur og bæta tveimur sköflum við
í hverja þeirra.
Ruðningar sem nú eru víðast hvar
meðfram vegum og reiðvegum gera
það að verkum að engrar undan-
komu er auðið ef aðvífandi hætta
steðjar að. Þvi miður hefur orðið að
minnsta kosti eitt alvarlegt slys af
þessum sökum íyrir nokkrum dög-
um er þurfti að aflífa efnilegt hross
sem varð fyrir bíl sem ekki var hægt
að stöðva vegna hálkunnar. Þá eru
einnig daémi um að hross hafi dottið
Afleitur
vetur fyrir
hross
Langt er síðan hrossa-
bændur og hestamenn
hafa upplifað jafn erfíð-
an vetur og nú með
jarðbönnum, erfíðri
færð, kaffærðum girð-
ingum, snjóflóði, ösku-
falli og gífurlegri hálku.
Ásdis Haraldsdóttir
veltir fyrír sér hvernig
best sé að bregðast
við þessari óáran.
Hrossum getur orðið fótaskort-
ur á hálkunni, eins og öðrum,
með alvarlegum afleiðingum.
á svelli. Sérstaklega ætti fólk að
gæta sín þegar það ríður í frosnum
hjólförum.
Það er brýnt að þeir sem hafa um-
sjón með útigangshrossum líti til
þeirra á hverjum degi eins og kveð-
ur á um í nýlegri reglugerð um að-
búnað hrossa. Færð hefur oft verið
erfið á undanförnum vikum og mán-
uðum og stundum ekki hægt að
koma fóðri til hrossa. Ef það er ekki
hægt, er eina ráðið að reyna að
koma hrossunum heim eða þangað
sem heyið er geymt og fóðra þau
þar. Þó óskemmtilegt sé að hafa
hross heima við þar sem allt veðst út
í skít verður að láta sig hafa það
þegar tíðin er svona. Skíturinn
hverfur með tímanum en verra er ef
hrossin fara að leggja af. Það getur
orðið dýrkeypt að reyna að ná
holdafari þeirra upp aftur. Heyið
nýtist mun betur ef hrossin halda
góðum holdum allan veturinn.
Einnig er auðveldara að brynna
hrossum ef þau eru heima við.
Vatnsskortur er eflaust farinn að
hrjá mörg hross nú. Það sést best
þegar þvagið úr þeim er orðið dökkt
á lit. Þótt íslensk útigangshross
virðist geta bjargað sér furðuvel á
því að éta snjó þegar ekki næst í
vatn er það mikið álag á líkamann,
sérstaklega þegar snjórinn er jafn
frosinn og harður og hann er nú.
Siyóflóð og öskufall
Ekki eru allir erfiðleikamir taldir
enn því nýlegar fréttir herma að
þrjú hross hafi farist í snjóflóði ó
Norðurlandi. Til að bæta gráu ofan
á svart gaus Hekla og aska dreifðist
bæði til norðurs og suðurs. Vegna
þess að öskumagn varð ekki mikið í
byggð er ekki talin hætta á bráða-
eitrun af völdum flúors í öskunni.
Hins vegar má gera ráð fyrir að ein-
hver áhrif eigi enn eftir að koma í
ljós. Þegar hlánar fyrir alvöru er
hætta á að vatnspollar þar sem mik-
ið magn ösku safnast í verði eitraðir.
Það er því ástæða til að fylgjast vel
með hrossum á þeim svæðum sem
öskufall varð.
Þótt sól hækki á lofti og styttist í
vorið er ekki þar með sagt að allir
erfiðleikar séu að baki því þörfin
fyrir gott fóður minnkar ekkert þótt
vori. Auðvitað er von til þess að snjó
taki smám saman upp og þar sem
mikil sina er er hún góð með heyi en
dugar engan veginn sem fóður ein
og sér, sérstaklega ekki fyrir tryppi
og fylfullar hryssur.
Mjög sjaldgæft er að einhver
gróður sé kominn svo heitið geti
fyrr en um miðjan júní hér á landi.
Þótt stundum sé sagt að hross svelti
sig fyrir nálina, þegar grasnálamar
kíkja upp úr sverðinum á vorin, er
engin ástæða til að hætta að gefa
fyrr en þau hætta alveg að éta hey-
ið. Með því að bjóða hrossunum hey
með svo lengi sem þau vilja kemur
það í veg fyrir snöggar fóðurbreyt-
ingar sem geta meðal annars lýst
sér í hófsperru og hrossasótt. Enn
og aftur verður sérstaklega að
hugsa vel um tryppi og fylfullar og
nýkastaðar hryssur þvi fóðurþörf
þeirra er gífurlega mikil.
Það er því að mörgu að hyggja og
ekki ólíklegt að eftir vetur sem
þennan hugi margir að því að grisja
hrossahópinn sinn. Því hrossin sem
séð er fram á að verði engum til
gagns eða ánægju í framtíðinni éta
alveg jafn mikið og þau góðu fyrir-
höfnin við þau er hin sama.
Orkan jókst
til muna !
„Ég hef tekið NATEN 12 3
samfleytt í 2 ár. Ég varð fljótt
þróttmeiri, orkan jókst til
muna og svefn varð betri.
Naten hefur einnig góð áhrif
á kynorkuna og kemur jafnvægi
á líkama og sál."
Fæst í sérverslunum og apótekum um iand allt
- S
2 £
c S!
f!
c.r
22 2>
a, Pi
t/I QQ
2
ll
*
2
Fædubótarefniö
sem fólk talar um!
NATEN'
Fimm mót á dagskrá
um næstu helgi
STIGAMÓTI Geysis, sem fyrirhug-
að var að halda á laugardag, var
frestað vegna veðurs og verður hald-
ið um næstu helgi. Það var því ekk-
ert mót haldið um helgina en bragar-
bót verður á því um næstu helgi
þegar mikið verður um að vera. í
tvígang hefur verið getið um vígslu
reiðskemmunnar frægu á Blönduósi
þar sem fram koma frægir hestar í
fremstu röð eins og Oddur frá
Blönduósi og Galsi frá Sauðárkróki
og fleiri. Hringur í Svarfaðardal ríð-
ur á vaðið og heldur fyrst félaga
firmakeppni sína. Gustur í Kópavogi
verður með annað mót sitt á árinu,
haldið utandyra eins og hið fyrra, og
í Hafnarfirði verður hið árlega Opna-
PON-mót haldið innandyra, því eng-
inn völlur er á Sörlavöllum sem
stendur vegna framkvæmda. Það
verða því fimm samkomur hesta-
manna um helgina og keppt á öllum
stöðum eftir því sem næst verður
komist. Enn og aftur skal minnt á
netfangið til að koma úrslitum í birt-
ingu í hestaþætti Morgunblaðsins:
vakr@mbl.is og munið að skrá fæð-
ingarstað hrossanna. Hér fljóta með
úrslit frá móti Sleipnis sem haldið
var á íþróttavellinum á Selfossi fyrir
rúmri viku, en þau bárust of seint til
komast með í síðasta þriðjudagsþátt.
Börn
1. Sigrún A. Brynjarsdóttir á
Sylgju frá Selfossi
2. Stefán Á. Þórðarson á Þórdísi
frá Selfossi
3. Ástgeir R. Sigmarsson á Fáki
frá Hárlaugsstöðum
4. Örn Davíðsson á Gránu frá
Laugarbökkum
5. Gunnar Jónsson á Molda frá
Búlandi
6. Ólafur T. Pálsson á Spatta frá
Skarði
Unglingar
1. Freyja A. Gísladóttir á Muggi
frá Stangarholti
2. Sandra Hróbjartsdóttir á Verð-
anda frá Grimd
3. Kristinn Loftsson á Inga-Hrafni
frá Egilsstöðum
4. Árni S. Birgisson á Glaumi frá
Ketilsstöðum
5. Ragnar Gylfason á Létti frá
Laugarvatni
Ungmenni
1. Helgi Þ. Guðjónsson á Sveiflu
frá Kolsholti
2. Reynir Þ. Jónsson á Glóa frá
Hofsstöðum
3. Ómar I. Ómarsson á Brönu frá
Tunguhálsi
4. Elín Magnúsdóttir á Áru frá
Oddgeirshólum
Konur
1. Harpa K. Hlöðversdóttir á
Þyrni frá Minni-Borg
2. Hulda Brynjólfsdóttir á Klakki
frá Hreiðurborg
Opinn flokkur
1. Leifur Helgason á Hviðu frá
Halakoti
2. Steindór Guðmundsson á Blóma
frá Dalsmynni
3. Halldór Vilhjálmsson á Herk-
úles frá Lækjartúni
4. Sigríður Harðardóttir á Árdegi
frá Dalbæ
5. Hermann Þ. Karlsson á Fríðu
frá Ytri-Bægissíðu
6. Sigurður R. Guðjónsson á
Skjanna frá Hallgeirseyjarhjáleigu
7. Sævar Ö. Sigurvinsson á Flaum
frá Holti.
8. Hlöðver Ólafsson á Vímu frá
Kollaleiru
MorgunblaðiðAaldimar Kristinsson
Ekkert hestamót var haldið um síðustu helgi en af nógu verður að taka
um þá næstu. En menn æfa víða stíft fyrir átök sumarsins og hér fara
tamningamenn í Víðidalnum mikinn í breiðfylkingarreið eins og gjarn-
an er riðin að loknum verðlaunaafhendingum.
Hrossaræktin 1999II
er komin út
Hrossaræktin 1999II er komin út
hjá Bændasamtökum Islands. Þar
eru að finna alla dóma kynbóta-
hrossa og töiulegt yfirlit frá
síðasta ári. Fyrir áramót kom
Hrossaræktin 19991 út en hún
hefur að geyma kynbótamat fyrir
undaneldishross.
í BÓKINNI eru allar niðurstöður
kynbótadóma á landinu árið 1999.
Fremst er listi yfir öll sýnd hross á
árinu í stafrófsröð. Á eftir sjálfum
dómunum eru birtar ýmsar fróðleg-
ar töflur og yfirlit. Til dæmis er hægt
að sjá hvaða hross fengu hæstu ein-
kunnir sem gefnar eru fyrir ákveðna
eiginleika. Þetta getur verið hand-
hægt fyrir hryssueigendur sem vilja
í fljótu bragði skoða þá stóðhesta
sem eru með hæstu einkunnir fyrir
þá eiginleika sem þeir sækjast eftir
fyrir hryssumar sínar. Hverjir eru
t.d. með hæstu einkunn fyrir tölt?
Það vekur reyndar athygli að hæsta
einkunn sem gefin var fyrir tölt árið
1999 er 9,0.
Jafnvel þótt nú sé hægt að lesa alla
dóma á heimasíðu Bændasamtaka
Islands verður eflaust margt áhuga-
samt fólk um hrossarækt og ættir
hrossa ánægt með að geta haft þess-
ar upplýsingar hjá sér á náttborðinu
og gluggað í þær fyrir svefninn.
Hrossaræktin 1999, I og II, fæst
hjá Bændasamtökum íslands. Fyrra
heftið kostar 2000 kr. og seinna heft-
ið 2.500 kr. Hægt er að fá bæði ritin í
áskrift á 3.500 kr. á ári, en 4000 kr. ef
einnig er keypt hrossaræktarblað
Búnaðarritsins Freys sem kemur út
einu sinni á ári og hefur m.a. að
geyma ýmsar fræðigreinar um
hrossarækt. Slíkar greinar voru áður
gefnar út í III. hefti Hrossaræktar-
innar.