Morgunblaðið - 14.09.1980, Blaðsíða 14

54
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. SEPTEMBER 1980
r
virT--~m_L
Pottarím
Umsjón: SIGRÚN
DAVÍÐSDÓTTIR
í síðasta þætti nefndi ég að
það væri sjálfsagt að halda
uppskeruhátíð. En það er einnig
tilvalið að fagna haustinu með
því að búa til eitthvað gott úr
sumaruppskerunni og geyma til
vetrarins. Alls konar sætsúrt
grænmeti er vinsælt með alls
kyns mat. Það er hægt að kaupa
býsn af slíku í búðunum, en það
er yfirleitt ekki ódýrt. Auk þess
er alltaf öryggi að búa það til í
heimahúsum, og komast þannig
hjá a’ukaefnum, sem eru gjarnan
sett í fjöldaframleiddan mat.
Það er fjarska einfalt að útbúa
slíkt grænmeti, en ég ætla ekki
að halda því fram að það sé
fljótlegt. Það tekur tíma að
hreinsa glösin eða krukkurnar
rækilega, útbúa löginn og græn-
metið. Það er óhætt að reikna
með einu kvöldi í þetta. En eins
og ég sagði er þetta einfalt, en
kostar nokkur handtök. Afrekst-
urinn er ósvikinn. Og eitt skuluð
þið einnig hafa í huga. Svona
grænmeti er tilvalið að gefa, t.d.
vinum og kunningjum í afmælis--
gjöf eða við önnur tækifæri. Það
er gott að hafa á bak við eyrað
þegar jólin nálgast. Athugið
einnig, að búið þið til súrt
grænmeti, tekur jafn langan
tíma að útbúa lítinn og stóran
skammt. Þess vegna borgar sig
betur að gera ríflegan skammt,
hvort sem þið ætlið þetta aðeins
handa ykkar nánustu eða ætlið
að gefa vinum og kunningjum
með ykkur.
Góða skemmtun!
Sætsúrir
grænir tómatar
Á haustin er hægt að fá
óþroskaða tómata, því síðasta
uppskeran nær ekki að þroskast,
og tómatavísarnir verða aðeins
grænir og harðir. Þeir eru
býsna súrir, og því ekki mjög
Grænir
tómatar
girnilegir, eins og þeir koma
fyrir af plöntunum. Þó veit ég
að sumum finnst þeir góðir í
t.d. grænmetissalöt, ásamt t.d.
blaðsalati, því þeir eru frískandi
á bragðið. en þeir eru alveg
ljómandi í edikslegi. Ediks-
lögurinn getur verið margvís-
legur, því það eru til ýmsar
gerðir af ediki. Ein tegund er
vínedik, sem er búið til úr
víni sýrðu með gerlum. Önnur
tegund er edik, sem er búið til úr
sýru. Nú, svo er til eplaedik,
búið til úr eplasafa. Það er
smekksatriði, hvers konar edik
þið notið. Edikið er þynnt með
vatni og síðan sætt. Þið getið
notað venjulegan sykur til
þess, en ég mæli mjög með
hunangi eða púðursykri, eða
hrásykri, unnum úr sykurreyr,
en ekki úr rófum, eins og
venjulegur sykur. Af þessu
finnst mér hunangið gefa bezt
bragð, auk þess sem það er
hollt. En nú sem áður veljið
þið það sem ykkur lízt bezt á.
Svo er hægt að krydda edikslög-
inn. Og þá er aldeilis úr nógu
að velja. Negulnaglar, pip-
arkorn, múskathnetur, allra-
handa, kanelstengur, engifer-
rætur, kúmen, dillfræ, masi
(mace) og svo chilipiparhylki,
ef þið viljið hafa bragðið sterkt
og jafnvel brennandi. Og allt
gefur þetta góðan árangur,
hvað svo sem þið kjósið að nota
og blanda saman. En notið heilt
krydd, því duft fer ekki mjög
vel í leginum. Ef þið náið ekki
í heilt krydd, getið þið sett
duftið í grisju og notað það
þannig.
í staðinn fyrir tómatana
getið þið notað annað græn-
meti, t.d. gúrkur, rauðrófur, litla
lauka eða blandað grænmeti,
þ.e. pickles upp á enska vísu.
Sætsúrt grænmeti er býsna
gott með kjöti og fiski, hvort
sem er heitum eða köldum mat.
Það er mjög gott saxað og
blandað í sýrðan rjóma. Slík
sósa líkist mjög, en stendur
ekki að baki, remúlaðisósu, sem
virðist vera býsna vinsæl og
ómissandi í öllum steikara-
búðum, hér og erlendis.
1 kg grænir, litlir tómatar.
Vatn + 1 msk. salt í hvern
líter vatns.
Edikslögur:
4 dl. borðedik, eplaedik eða
hvítvínsedik.
2 dl. vatn.
125 gr. hunang, púðursykur,
hrásykur eða sykur.
2 kanelstengur.
8 negulnaglar.
3 bitar af masa.
10 allrahandaber.
1. Hitið nóg af vatni, eins
og ykkur sýnist að þurfi til að
fljóti yfir tómatana. Skolið tóm-
atana, tínið burt lauf, og hend-
ið tómötum sem eru skemmd-
ir eða blettóttir. Stingið í þá
með nál. Það er gert til þess að
vökvinn fljóti betur inn í þá, og
svo til þess að hýðið springi
ekki, þó það sé ekki óbrigðul
vörn. Þegar suðan kemur upp á
saltvatninu, setjið þá tómat-
ana út í og látið þá sjóða í
8—10 mín, eða þar til þeir
mýkjast svolítið. Hellið þeim þá
í sigti og látið renna af þeim.
Setjið þá í skál.
2. Hitið nú edikslöginn
ásamt öllu kryddinu, eða því
kryddi, sem ykkur lízt á að nota.
Hellið heitum leginum á tóm.-
atana og breiðið eitthvað
yfir, t.d. pottlok eða plastpoka.
Látið standa til næsta dags.
3. Daginn eftir hellið þið
leginum af tómötunum og sjóð-
ið hann aftur, þ.e. látið suðuna
koma upp. Hellið leginum sjóð-
andi á tómatana og látið
standa til næsta dags, eins og
áður. Þá er þetta endurtekið.
4. Þá er komið að því að
setja tómatana í glös eða
krukkur. Nú ríður á að þvo þau
sem allra bezt. Þið þvoið þau
auðvitað úr heitu sápuvatni.
Notið aðeins glerglös, sem þola
suðu eða sjóðandi vatn. Plastílát
er erfitt að hreinsa nógu vel,
svo ég mæli ekki með þeim.
Síðan er gott að sjóða þvegin
glösin eða láta þau standa í
15—20 mín. í bakaraofni. Síðan
eru tómatarnir settir í hrein
glösin, og sjóðandi leginum
hellt í þau. Látið mesta hitann
rjúka úr, áður en þið gangið
tryggilega frá loki á glösin.
Bezt er að kæla þau svo á
svölum stað, ef mögulegt er.
I stað þess að sjóða löginn
svona oft, getið þið látið nægja
eitt skipti, ef þið ætlið ekki að
geyma tómatana lengi. En það
er nokkuð öruggt að þeir
geymast vel, ef lögurinn er
marg soðinn. Og svo má ekki
gleyma því að það er hægt að
sjóða tómatana niður í þar til
gerð glös. Sjóðið þá löginn einu
sinni og hellið yfir tómatana í
hreinum glösunum. Lokið þeim
síðan tryggilega og sjóðið þau
í um 10 mín. í potti, þannig að
vatnið nái um 2/3 upp á glösin.
Það er bezt að láta þau standa
ekki á pottbotninum.
Viðbót
Fyrir skömmu opnaði búð
við Lækjartorg, sem meðal
annars selur töluvert af kryddi
og kryddjurtum. Þarna má t.d.
fá heilar, þurrkaðar engifer-
rætur og margt fleira. Grænar
jurtir fást þarna þurrkaðar bæði
í plastpokum og eins í grisju-
pokum. Jurtirnar geymast
auðvitað vel í plastinu, en síður
í grisjunum. Því er áríðandi að
jurtirnar séu alltaf nýjar.
Þetta er mikil búbót, því enn
sem komið er leggja fáar búðir
sérstaklega fyrir sig sölu á
kryddi og slíkum vörum. Hve-
nær skyldi t.d. opna búð, sem
verzlar sérstaklega með kaffi
og te? Krydd má reyndar fá á
ólíklegustu stöðum. í verzlun-
inni Kúnígúnd í Hafnar-
stræti má t.d. ekki aðeins fá
úrvals pottjárnspotta, heldur
einnig góðar kryddjurtir, þó
úrvalið sé ekki mikið.
Öllum þeim sem sendu mér kveðjur og gjafir
á áttræðisafmæli minu, þann 28. ágúst s.l.
sendi ég m inar beztu kveðjur og þakklæti.
Áfzústa Jónsdóttir,
Vatnsleysu.
Hjartans þakkir til fjölskyldu minnar, frænd-
fólks, vina og F.Í.S. fyrir hlýhug, heimsóknir
og gjafir i tilefni 70 áranna.
Lifið öll í Guðs friði.
Jónína St. Jónsdóttir.
f KAUPMENN- VERSLUNARSTJÓRAR
AVEXTIR
IKUMHAR
$fri> rfOM$, epíli áppgttttfun stfthsmtn
tftWffwWtfl, wáwk greetn fimw;, fet«ííun<
necktnrímtt’, rfwtfttwf’ átiettse, avtmadc,
tíwtiwiött gmtfMUtfltiHtjtitfute^
EGGERT KRISTJANSSON HF
Sundagörðum 4, sími 85300
!

EF ÞAÐ ER
FRÉTTNÆMT
ÞÁ ER ÞAÐ í
MORGUNBLAÐINU