Lesbók Morgunblaðsins - 20.12.1997, Blaðsíða 7

LITIR eru upprunalegir, hvelfing loftsins blámáluð og brúnn litur á veggjum.
NÝ VIÐBÓT: Myndir úr steindu gleri eftir Leif
Breiðfjörð eru nú í gluggum
Reynistaðarkirkju.
HRÓÐMAR Margeirsson bóndi á Ögmundar-
stöðum er sóknarnefndarmaður og hefur
verið f forsvari fyrir viðgerðinni.
mikla reynslu á þessu sviði, en Húsfriðunar-
nefnd var höfð með í ráðum. Jöfnunarsjóður
sókna og Húsafriðunarsjóður hafa tekið þátt
í kostnaði.
Leitað var að upprunalegum litum inni í
kirkjunni og fundust allir grunnlitir. Kirkjan
á að líta nákvæmlega eins út og hún gerði
ný. Timburklæðning er á kirkjunni að utan-
verðu og var ytra byrðið endumýjað á þrem-
ur hliðum og síðan málað. Snemma á öldinni
var aftur á móti sett jám á þakið. Það var áð-
ur rauðmálað, en er nú grátt.
Athyglisvert er þegar litið er á kirkjuna
frá hlið, hvað hún er að formi áþekk Dóm-
kirkjunni í Reykjavík; gerð tumsins þar á
meðal og hlutföllin í honum. Gluggamir em
þó að sjálfsögðu frábmgðnir. Eitt af því sem
sérstaklega prýðir Reynistaðarkirkju er hin
hófsama en smekklega skreyting að utan-
verðu; gluggamir rammaðir inn með gulum
lit sem endurtekinn er á þakbrúnum, á
dyrakarmi og tuminum. Sérstaklega þykir
mér til eftirbreytni, að kirkjan hefur ekki
verið kaffærð í skógi, en sá misskilningur
veldur því víða, að kirkjumar sjást illa og
ekki er lengur hægt að ná viðundandi mynd-
um af þeim. Verra er þó hitt þegar laufkrón-
ur trjánna valda myrkvun innan dyra.
Sá háttur var venjulega hafður á, að kirkj-
ur stóðu á hlöðnum gmnni án sérstakra fest-
inga, enda fór það stundum svo að þær fuku
af granni sínum. Munaði ekki miklu að illa
færi á Reynistað eins og áður segir. Festing-
ar Reynistaðarkirkju þóttu ótryggar og því
var hún tjökkuð upp, en grjótið í granninum
tekið upp, endurhlaðið og þá einnig steyptar
sérstakar festingar.
Gólfborð vora tekin að gliðna. Þau vora
færð saman, en viðurinn er sá sami. Tré-
smiðjan Borg á Sauðárkróki sá um verkið,
en reyndur maður við uppgerð gamalla húsa,
Bragi Skúlason smiður vann verkið og með
honum Gísli Kristjánsson. Loftið er boga-
dregið og blámálað. Því er skipt í reiti með
listum en ein gyllt stjama í hverjum reit.
Það sem að öðra leyti gerir Reynistaðar-
kirkju sérstaka er milligerð milli kirkju og
kórs og er hún uppranaleg. í henni era þrír
afar haglega smíðaðir bogar og renndir
pílárar eins og sést af myndunum;
hvorttveggja málað í bláum og grænum lit-
um, sem fer vel við Ijósbrúnan lit innan á
veggjunum og náttúralegan lit timbursins í
gólffjölunum.
í annan stað er óvenjulegt að predikunar-
stóllinn stendur yfir altarinu og á bak við
það. Sú skipan er einnig uppranaleg og má
benda á hliðstæðu í Viðeyjarkirkju, en alls
munu vera til 5 kirkjur á Islandi með predik-
unarstól í kór. En vegna þessa fyrirkomu-
lags hefur aldrei verið hægt hafa altaristöflu
í Reynistaðarkirkju.
Hróðmar Margeirsson bóndi og sóknar-
nefndarmaður á Ögmundarstöðum hefur
verið í forsvari fyrir viðgerð kirkjunnar. Á
miðju sumri tafði ég hann frá bústörfum og
hitti hann við kirkjuna, þar sem hann veitti
þær upplýsingar sem hér hafa komið fram.
Hróðmar benti á, að þótt þess hefði verið
gætt að hafa allt sem uppranalegast, væra
fimm steindir gluggar Leifs Breiðfjörðs ný
viðbót. Kirkjan tekur 100 manns í sæti og
kirkjubekkir era þeir sömu og áður.
íslenzkar timburkirkjur grotnuðu venju-
lega niður af fúa á fáeinum áratugum; Dóm-
kirkjan í Reykjavík þar á meðal. Menn hafa
gjarnan komizt að þeirri niðurstöðu í nútím-
anum, að orsökin hafi verið sú að í þeim var
engin upphitun. Óupphituð timburhús geti
ekki enzt. Það kann að koma á óvart, en
Reynistaðarkirkja er óupphituð, nema þegar
messað er, og hún var að sjálfsögðu ekki
upphituð áður fyrr. Það hefur hinsvegar
stuðlað að góðri endingu, að grannurinn
undir henni var mjög óþéttur og hefur loftað
vel í gegnum hann og þá kirkjuna einnig.
Stöðug upphitun verður heldur ekki höfð í
kirkjunni í framtíðinni, en þannig var gengið
frá granninum, að áfram á að lofta inn í
kirkjuna og í norðlenzku veðurfari virðist
það vera nægilegt til þess að veija timbur-
hús fúa.
JÓHANN HJÁLMARSSON
VERÖND
Þetta ljóð sem er hluti af ævi minni
mun líða eins og hún. Sól Aragón
hremmir mig. Snjóa leysir
í hlíðum Moncayo.
AprQdagur þegar allt verður lifandi.
Bjöllur koma fljúgandi úr aldagömlu
myrkri
og marglitt fiðrildi birtist íþyrlulQá,
hangir í loftinu fyrir ofan mig
og hættir við að setjast á bókina
sem er opin en óskrifuð
í hendi minni.
SKUGQI
PARADISAR
Fallbyssudrunur þrumanna í
fjöllum Aragón
færast nær. Að sextíu árum liðnum
er það aðeins einn og einn héri
sem fellur hljóðlega
og liggur í eigin blóði
án þess að þekkja Söguna, Stríðið
og Heiðurinn.
Aðeins eldinguna, skugga Paradísar.
Dali 1938
ÚLFARNIR
Ulfarnir eru ekki enn komnir,
en sést hefur til arnarins, hauksins
og gammsins
íloftum Kastilíu
yfír hrjóstrugu landinu,
landi fárra trjáa, skrælnaðrar jarðar
og nakinna kletta.
Hver maður er öðrum vargur.
Fyrir sólsetur færist allt nær,
jörðin er rauðlituð
eins oghún boði orustu,
dynur, skelfur.
Myrkrið er fró og ógn.
Sumarið 1996 dvaldist höfundurinn í Tarazona, miðaldaborg í Aragónfylki. Þá voru liðin
sextíu ár frá upphafi borgarastyrjaldar á Spáni, en í fjöllum Aragón var einna harðast barist.
Skuggi Paradísar nefnist ein kunnasta Ijóðabók skáldsins Aleixandre.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/USTIR 20. DESEMBER 1997 7