Lesbók Morgunblaðsins - 27.04.1969, Blaðsíða 6

við skulum gæta að okk-
ur: draumurinn getur breytzt í
veruleika á hvaða augnabliki
sem er. Við skulum búa svo um
hnútana að við missum ekki
andlegt jafnvaegi, þegar
við heyrum rugguihestinn
hneggja. Hann á sér einnig
líf, ekki síður en Freyfaxi svo
-að dæmi sé tekið. Jafnvel
skyndiástin er geðþekk, séð
réttum augum, en ekki með lit-
uðum gleraugum rómantískra
fagurkera. Arfur frá einföldum
og óbrotnum veruieika hippí-
anna. Og þó! Ætli sú ást sem
ekkert skilur eftir nema rign-
inguna á milli þeirra sé upp-
götvun hippíanna? Spyrjið
Maupassant. Eða atomsprengj-
an. Við vitum að Brian Patt-
en segir það satt, að æskan hef-
ur ekki kunnað að meta kjarn-
orkuna vegna þess að hún veit
að hún er fremur skæðasta
vopn stríðsguðsins en bless-
un þess nýja veruleika, sem
við hefðum kosið. Heimur ungl-
ingsins, ég vil segja barnsins,
speglast með áhrifaríkustum
hætti í ljóði Pattens um sprengj
una. Ég býst ekki við að ég
komi hugsun hans, tilfinningu
eða hrynjandi til skila í
þýðingunni, en mundi þó óska
þess að hún vekti einhvern til
nokkurrar umhugsunar um
þann heim, sem börn <_kkar
telja sig hafa hlotið í arf. Eða
héldum við kannski að við
hefðum afhent þeim „sprengju,
sem hægt væri að dreifa yfir
blóm — sprengju, sem birti
upp alheiminn ... og sendi nið-
ur regnskúrir af gleði?“
Nei. Æskan fékk sprengju
kalda stríðsins og víst kæmi
það henni ekki á óvart, þó að
hún stæði einn morguninn við
gluggann og sæi ekkert „gegn-
um bráðnaðar rúðurnar". Holl
áminning. Margir hafa reynt
að breyta svörtum galdri í hvít
an. Við höfum trúað því að það
væri hægt. Galdra-Loftur var
einn þeirra sem fórst í þeirri
trú — Brian Patten og hans
kynslóð er varfærnari. Hún
tekur enga álhættu við altarið.
Kannski við höfum kennt
henni það, þrátt fyrir állt. I»á
höfum við ekki skrifað líf okk-
ar í sandinn.
Það væri glámskyegni af
okkur sem eMri erum að skella
skollaeyrum við þessari hik-
andi afstöðu unga fólksins. Á
sama hátt og við höfum reynt
að rétta því hjálparhönd hef-
ur það einnig rétt okkur sína.
Til þess að leiða heiminn út
úr þeirri sjálfheldu, sem hann
er nú í, er okkur nauðsynlegt
að þessar hendur mætist. Af
þeim sökum m.a. hef ég vakið
athygli á Ijóðum Brians Patt-
ens. Sá sem veit ekki að alltaf
er hætta á að „alheimurinn
rotni“ og gerir sér ekki grein
fyrir því að drekinn er meðal
okkar — honum hefur ekki tek
izt það sem mörgum hefur
reynzt erfiðast, en er þó hvað
nauðrynlegast — að vera sam-
tíma sjálfum sér.

BÖKMENNTÍR
OG LISTIR
Ljóð eftir Brian Patffen
ÞÉR VÆRI NÆR AÐ TRÚA HONUM
Dæmisaga.
Þegar hann sá gamian rugguhest í Woolworth
reyndi hann að fóðra hann en án mikils árangurs
svo að hann strauk honum, átti iangt samtai við hann
um trén sem hann kom frá, háaloftin sem hann hafði
gist.
Reyndi síðan að fara með hann
en eftirlitsmaður verzlunarinnar
kallaði á framkvæmdastjórann
sem hringdi í lögregiuna sem sagði fyrir rétti næsta
morgun:
„Hann hegðaði sér einkennilega þegar hann var
handtekinn,
framburður hans hljóöaði aðeins „Ég trúi á rugguhesta*‘.
Við höfum ástæðu til að ætla að hann sé geðveikur“.
,,íá einmitt“, sagði saksóknarinn,
„komið með rugguhestinn sem sönnunargagn“.
„Ég er hræddur um að hann hafi komizt undan, herra,
sagði verzlunarstjórinn.
„Skildi eftir sönnun — hóffar á hauskápu
eftirlitsmannsins“.
„Já, einmitt“, sagði saksóknarinn hræddur
við hneggið
sem barst utan úr ganginum.
LÍTILL DREKI
Ég hef fundið lítinn dreka í eldiviðarskúrnum.
flann hlýtur að hafa komið úr myrkviðnum,
af því raki skógarins, grænka hans og lauf
speglast enn í augum hans.
Ég fóðraði hann á ýmsu, reyndi gras
stjörnurætur, hezlihnot og fífla,
en hann starði á mig eins og hann viidi segja,
ég þarfnast
fæðú sem þú getur ekki útvegað.
PARTÍ
Iiann sagði:
„Verum-hér
nú þegar allir eru farnir
og klæmumst fallega hvort við annað,
meðan liitt fólkið er að kveðja
og dögun iæðist inn
eins og ókunnugur gestur.
Hikum ekkl
vegna þess sem við vitum
eða vegna þess hve hér er orðið kait,
gefum huganum taumínn
og sleppum lausum
hinum óða, limlesta . krókodíl ástarinnar“.
Og það gerðu þau
ínnan um bergfléttur»og ölbletti
og síðan tók hann strætisvagn og hún lest,
þá var ekkert annað á milli þeirra
en regnið.
KJÁNALEG UPPGÖTVUN
NONNA LITLA
Dæmisag-a fyrir Kjarnorku-A dam.
Dag nokkurn
meðan Noani litli var að lcika sér að gömlu dóti uppi
á háalofti
bjó hann óvart til atómbombu
og gróf hana í garðinum fyrir framan húsið
af því hann vissi ekki livað hann átti af henni að
gera.
Næsta morgun
mcðan hann borðaði kornflögur við sólarupprás
sá hann glitta á hana í dögginni innan um
kálhausana
svo að hann fór
með hana inn í borgina
þar sem hún angaði af túlípönum
en var því miður ekki æt.
Hann gerði sér hreiður í kolunum
ekki ólíkt fuglshreiðri, en stærra,
hann er óviðeigandi hér
og fremur þögull.
Ef þú tryðir á hann. flýtti ég mér til þín
svo að þú gætir tekið þátt í þessu undri mínu,
þó vil ég heldur bíða átekta og sjá
hvort þú átt ekki leið hér um.
GEIMFARINN
Við förum í ferð
til stjarnanna í brjósti okkar,
þar sem ástin er geimfarinn
loksins einn, og hugsar ekki um
á hvaða stjörnu hann lendir,
frjáls að því að svífa
railli þess sem er sagt
og hins sem er skilið
með því að segja það
sér hvernig alheimurinn rotnar
meðan mennirnir lcita úrræða
til. að bæta hann.
HR. JÓN TEKUK VIÐ
Sko, Jón og frú hafa flutzt inn í Paradís!
þau hafa látið byggja hús þar.
leggja eina eða tvær götur
og smíða ni'kkrar skemmíisnekkjur fyrir garðinn
tvo bílskúra, eina kirkju og sóknarprest úr plastt.
Ég spurði vongóðúr hvenær leigan rynni út.
Þau brostu og sögðu: „Við borguðum út I hönd“.
Ilvað get ég gert við hana? andvarpaði hann og vissi
ekki af ncinum felustað.
Ég er hræddur um að önnum kafinn lögregluþjón
kynni að bera að
og setti mig inn. Þá mundi ég gefa út yfirlýsingu,
segja
Ég vildr eignast nýja sprengju, bláa sprengju
sprengju sem ég gæti sprengt í hcimavistum
þar sem vinir mínir sofa,
sprengju sem vekti þá ekki eða hræddi
en hindraði þá aðeins í að gráta,
sprengju sem ég gæti leikið mér að á leikvellinum
og dreift yfir blóm, sprengju
sem birti upp alheiminn í mörg ár og sendi niður
regnskúrir af gleði.
En hann mundi ekkert mark taka á mér,
hann tæki aðeins upp minnisbókina sína og skrifaði:
Þetta barn er viUtola.
Þetta barn er bomba.
í martröð síðustu nætur
varð sprengjan gagnsæ
og í gegnum hana reikuðu atómvinir mínir naktir
nema hvað þeir höfðu sett á rétta staði
nokkur rotnandi laufblöð.
Nú, miklu eldri í útliti,
ráfa ég um myrkar götur
í leit að stað þar sem ég gct skilið sprengjuna
mína eftir
en er alls staðar gerður afturrcka af opinberum
blókum
sem segja: „Hún er fráhrindandi“, og ég svara:
„Auðvitað“.
Hún mun fæla
blóm og fugla og sólina frá því að koma
og einn morguninn
þegar ég horfi út við dagmál,
nývaknaður og Ijómandi, til að ganga úr skugga um
að uppgötvun mín hefur ekki sprungið út
mun ég ekkert sjá
gegnum bráðnaðar rúðurnar.
Mattlhías Johannossen þýddi.
Eirikur Smith
iTieð sýningu þeirri er Ei-
ríkur Smith héit í London fyr-
ir tveim árum má segja, að orð-
ið hafi nokkur þáttaskil hjá hon
um eins og jafnan verða hjá
leitandi listamönnum öðru
hverju. Hann sagði skilið *við
hina ljóðrænu abstraktstefnu,
sem verið hafði ráðandi í verk-
um hans um langt árabil og
átti sér að mörgu leyti fyrir-
myndir í formum og litum úr
landslagi. Hvorttveggja var, að
Eiríki fannst hann kominn á
leiðarenda í þessu formi og eins
hitt, að hann kynntist nýjum á-
hrifum, einkum frá Englandi,
áhrifum, sem farið hafa eins og
eldur í sinu um allan heim.
Trúiega hafa sýningargestir í
Bogasalnum r<ekið upp stór
augu, þvi hin nýja myndlist
Eiríks er bæði nýstárleg hér
og hefur mikinn slagkraft. í
fáum orðum sagt byggir Eirík-
ur nú á manninum og umhverfi
hans. Hann hefur á ný tekið til
við gamalt viðfangsefni að tjá
manninn, fígúruna, undir ýms-
um aðstæðum. I þetta sinn ættu
þeir ekki að kvarta, sem ekki
hafa þótzt sjá neitt út úr
myndum. Hjá Eiríki ætti það
að vera nokkuð ljóst. Hann
málair myndir um hið ómann-
eskjulega umhverfi, sem mað-
urinn hefur búið sér til, um ó-
frið, en líka um það dular-
fulla, það óræða og jafnvel
fjöruna og vorið. Víða teflir
hann fram sveigjanleik og
rythma mannslíkamans á móti
glerhörðum formum umhverfis-
ins. Við skynjum einmana-
kenndina og tómleikann í þeim
sumum og þrá mannsins eftir
fegurra og betra lífi í öðrum.
J. slenzkir myndlistarmenn
hafa verið gagnrýndir fyrir
stöðnun og óþarflega fast-
heldni við Parísarskólann og
abstraktstefnuna. Eiríkur
Smith sýnir með myndum sín-
um í Bogasalnum að ný við-
leitni gæti verið að ryðja sér
til rúms í íslenzkri myndlist og
hann hefur hugrekki til að
segja alveg skilið við fyrri af-
6 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
27. apríl 1969