Fjölnir - 02.01.1835, Blaðsíða 25

43
skáldið, var nokkru fyrr. jjó hanns andlegu
saungvar hvurki jafnist við Kíngó vorn að hæð,
ne Brórson að yndæli, hljóina jjeír so hjartnæmt
og eínfaldlega um trú og von kristinna, að valla
mun nokkur, sem kristinn er, lesa þá án upp-
byggíngar. Jíessar tvær bækur, ásamt „Lúthers
Katekismus” og gainalli sálinabók*, voru helztu
lestrarbækur Islendínga á þeírra máli. J)eír sein
faung liöfðu á keýptu ser eínatt danskar bækur,
því margir bændur, og líklega allir prestar, skilja
Jiær eínsog sínar.
Loksins kom skinsemistrúin (Rationalismen) **
sunnanúr Danmörku, nokkru fyrir aldamótin. Sumir
* Grallara sonefndum.
** Viðvíkjandi því, sem höfundurinn segir um trú-
rækni Islendínga, er nauösynlegt að getaþess, að skin-
semistrúendur kallast með rettu þeír eínir, er í trúar-
efnurn meta skinsemi sína meír enn gnðlega opinberun,
á slíkan hátt, að þegar þeím finst skinseminni og henni
beri ekki sainan , álíta þeír hana óáreíðanlega. I byrjun
þessarar aldar, þá margir álitu skinsemina einhlýta
í trúarefnum, og heldu að guð hefði ekki opinberast
mannkyninu á annan liátt, enn í skinseminni, er hann
liefur gefið því (Naturalister), voru skinsemistrúend-
urnir almennir; enn síöan hefir tala þeírra farið mínk-
andi. Sumir sem kenndu móti skinsemistrúnni rötuðu
ekki meðalhófið, heldur enn vaut er að vera þegar í
keppni er komiö, og bönnuðu mönnum öldúngis að
neýta skinseminnar í trúarefuum, eun skipnöu þeím þó
að trúa á annara tnanna skinsemi, þ. e. þeírra sem tekið
hafa sainan Augsborgar-trúarjatníuguna, og hinar aðrar