Morgunblaðið - 07.03.2000, Blaðsíða 66

66 ÞRIÐJUDAGUR 7. MARS 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FÓLK í FRÉTTUM
Góð músík við tækni-
legt meistaraverk
Ólafur Gaukur Þórhallsson fjallar
um geisladiskinn með tdnlistinni
við kvikmyndina „Toy Story 2“.
KVIKMYNDIN Toy Story 2
verður að teljast hreint tæknilegt
meistaraverk, og eins og kunningi
minn sagði: Nákvæmlega svona
myndi Disney sjálfur líklega gera í
dag, ef hann væri lifandi. En ég fór
-**rneð hálfum huga til að sjá myndina
þegar ég hafði verið beðinn að skrifa
nokkur orð um geisladiskinn með
tónlistinni úr myndinni. Að óséðu
taldi ég svona með sjálfum mér að
þarna væri um að ræða teiknimynd,
vafalaust ágæta, en fyrst og fremst
ætlaða ungum börnum, og mér
myndi leiðast óskaplega.
Svo fór þó ekki. I byrjun var ég
svolítið neikvæður, en það lagaðist
brátt og persónurnar fóru smátt og
smátt að verða alvöru persónur og
söguþráðurinn tók völdin. Seinni
hlutann fylgdist ég grannt með æv-
intýrum og örlögum þessara skraut-
legu persóna, sem þeyttust fram og
aftur um tjaldið og fóru jafnvel að
"^ýna tilfmningaleg viðbrögð. Að ná
slíkri athygli þess, sem ekki var sér-
lega áhugasamur fyrir, verður að
teljast frábært, hvort sem teikn-
að er í höndunum eða með tölv-
um, eins og mun vera raunin í
þessari mynd. Enda er það
svo, að á sýningunni sem
ég sá voru sýningargestir
alls ekki eingöngu börn,
heldur líka fullorðnir,
bæði í fylgd með
börnum og einir
sér.
Og þá að
tónlistinni
úr Toy
Story 2 á
geisla-
diskinum.
Hana samdi
Randy
Newman,
sem fæddur er inn í mikla kvik
myndatónlistarætt í Bandaríkj-
unum. Föðurbræður hans voru Al-
fred og Lionel Newman, sem árum
saman voru „hirðtónsmiðir“ hjá
20th Century Fox kvikmyndaveld-
inu í Hollywood og sömdu tónlist við
fjölmargar myndir, og meðal annars
einkennisstef 20th Century, sem enn
■- fer notað. Randy átti því ekki langt
að sækja áhuga á kvikmyndatónlist.
Randy Newman fæddist 1943 í New
Orleans. Hann lærði tónsmíðar í
UCLA-háskólanum í Los Angeles
og samdi talsvert af dægurlögum
fyrir þekkta flytjendur um og eftir
tvítugsaldurinn. Eftir hann liggja
mörg verk á ýmsum sviðum,
vegna hljómleika, hljómplatna og
þekktra sjónvarpssería, og fyrir
kvikmyndamúsík hefur hann mörg-
um sinnum verið tilnefndur til ósk-
arsverðlauna, sem er jú ákveðinn
mælikvarði. Þar má nefna myndir
eins og „Ragtime" 1982, „The Nat-
ural“ 1984, ,A-valon“ 1990, „Toy
Story 1“ 1995, Pleasantville 1998 og
\A Bugs Life“ á sama ári. Þetta er
ekki öll upptalningin og fyrir nýj-
ustu myndina „Toy Story 2“, sem
hér er fjallað um, hefur hann fengið
tilnefningu fyrir besta lag í kvik-
mynd. Auk þessa fékk hann
Grammy-verðlaunin fyrir bestu
tónsmíð fyrir hljómsveit árið 1984.
Randy Newman er því enginn
viðvaningur, svo mikið er víst. I Toy
Story 2 semur hann alla kvikmynda-
tónlistina og auk þess þrjú heil lög,
sem persónur myndarinnar eru látn-
ar flytja. Hann gerir sér líka lítið
^fyrir og semur ekki bara lögin, held-
Wfr textana líka. Eitt þeirra laga er
tilnefnt til óskarsverðlauna í ár. Það
er ekki algengt að menn semji bæði
lög og texta, en víst höfum við glæsi-
leg dæmi um slíkt, eins og sjálfan
Cole Porter. Hvað lögin þrjú í „Toy
Story 2“ snertir, þá eru þau af nokk-
uð ólíkum toga, fyrst það sem heitir
„Woody’s Roundup", lag með kú-
Ólafur Gaukur
rekablæ flutt af söngflokknum Rid-
ers In The Sky og með undirleik sem
gæti verið ættaður frá Svend As-
mussen hinum danska, swing fiðlu
og rhythma. Svo er það lagið „When
She Loved Me“, sungið af Sarah
McLachlan, en það er lagið sem til-
nefnt er til óskarsins í ár. Þetta er
hárómantískt lag sungið með píanó-
undirleik. Þriðja lagið er hins vegar
sungið af karlmanni, Robert Coulet,
með undirleik bullandi stórhljóm-
sveitar, „big bands“, blásandi út í all-
ar áttir með tilheyrandi sveiflu. Sem
sagt mjög margbreytilegur flutning-
ur þriggja laga, en öll eru þau í ljóm-
andi hæfilegum búningi höfundar-
ins, sem sannarlega kann að búa
þeim hverju sinn stílinn.
Þá erum við komin að sjálfri und-
irtónlistinni. Um hana er fyrst og
fremst það að segja, að hún er öll
flutt af „alvöru“ hljómsveit, en ekki
gerð með hljóðgervlum. Og hljóm-
sveitin er ekki af verri endanum,
heldur eins og þær gerast bestar í
hljóðverum Hollywood. Á slíkum
stöðum hef ég sjálfur fengið tæki-
færi til að sitja mörgum sinnum
dagstund og fylgjast með mér til
mikillar ánægju og uppbyggingar.
Sem sagt „alvöru" hljómsveit með
undirtónlistina, sem er ekki teikni-
myndaleg í gamla stílnum, heldur
nær venjulegri kvikmyndamúsík, þó
ef til vill með nokkuð meiri áhrifa-
músík eða effektum vegna þess að
um er að ræða teiknimynd. Randy
Newman hefur gert fína músík við
„Toy Story 2“ og á verulegan þátt í
að gera teikniafrekið eðlilegt og
færa söguna til þess sem situr og
horfir á. Ég held hann ætti að fá
óskarinn fyrir „When She Loved
Me“.
Ég verð að lokum að nefna, að
þegar ég fór í bíó að sjá myndina, var
klippt á þetta rómantíska, rólega
lag, „When She Loved Me“, ein-
hvers staðar í miðju, þegar hléið
brast skyndilega á eins og holskefla.
Síðan var byrjað á fullri ferð á sama
stað, einhvers staðar í miðju lagi eft-
ir hlé, eins og einhver hefði dottið á
takkann. Þessi smekkleysa eyðilagði
auðvitað áhrif lagsins á sýningunni,
en ég hafði sem betur fór geisladisk
til að kanna lagið sem heild.
„Bat out of Hell“ sýnt í Loftkastalanum
tír söngleiknum „Bat Out Of Hell“.
Leðurblaka
úr helvíti
I DAG ætla nemendur Fjölbrauta-
skólans í Breiðholti að sprengja
af sér allar hömlur enda er það
hefð í þeim skóla að halda árs-
hátiðina á sprengidag. Búast má
við því að nemendur brosi breitt
langt fram á öskudagsmorgun því
þeir hafa svo sannarlega afbragðs
ástæðu til að kætast.
Hápunktur árshátíðarinnar í ár
er frumsaminn söngleikur sem
sýndur verður í Loftkastalanum
og er unninn upp úr lögunum af
plötunni „Bat out of Hell“ sem
rokkfyrirbærið Meat Loaf gerði
ódauðlega á sínum ti'ma.
Höfundur og leikstjóri söng-
leiksins er 26 ára fyrrum nem-
andi skólans, Guðmundur Rúnar
Kristjánsson. Hann smitaðist af
leiklistarbakteriunni þegar hann
var tíu ára og stundaði leiklistar-
tómstundaskóla í Noregi þar sem
hann bjó. Meat Loaf var fasta-
gestur í bílhljómflutningstækjum
frænda hans og þannig festist
tónlistin rækilega í undirmeðvit-
undinni i sunnudagsbiltúrum eftir
ferð í isbúðina.
Guðmundur samdi einnig söng-
lcikinn „Með fullri reisn“ sem
fjölbrautaskólinn setti upp í fyrra
og gekk framar öllum vonum.
Á himnanna náð
Þetta mun vera í fyrsta skipti á
heimsvísu sem settur er upp söng-
leikur með lögunum af plötunni
„Bat out of Hell“. Lögin eru sam-
in af baktjaldamanni sem heitir
Jim Steinman en textana samdi
hann i samvinnu við Meat Loaf.
Söngleikurinn er unninn upp úr
smásögu sem Guðmundur skrifaði
út frá texta lagsins „Bat out of
Hell“.
„Söguþráðurinn var kominn og
svo þýddum við alla textana þann-
ig að þeir féllu að honum,“ út-
skýrir Guðmundur.
„Aðalatriðið hjá þeim [Jim
Steinmann og Meat Loafj er að
þeir segja alltaf svo mikla sögu
með lögunum sinum. Ég reyndi
mjög að halda í það, þannig að
lögin passa öll inn i söguna og
mikið er sagt með þeim.“
Verkinu hefur verið gefið ís-
lenska vinnuheitið „Á himnanna
náð“ en það kemur þó hvergi
fram á auglýsingaveggspjöldum
þeim sem kynna verkið.
Líf eftir dauðann
í söngleiknum kynnumst við
ungum og reiðum pilti sem lætur
Iífið um aldur fram. Þegar honum
er meinað að komast til himna
nær hann að semja við almættið
um annað tækifæri til að sanna
sig sem betri manneskja. Hann er
því sendur aftur niður á jörðina
þar sem hann á að aðstoða al-
nafna sinn við að fara á fjörurnar
við eftirlifandi kærustu sína.
Nokkuð sem reynist honum frem-
ur Jþung raun.
I söngleiknum er tekist á við
„allt milli himins og jarðar" ef
svo mætti að orði komast og hittir
framliðna söguhctjan bæði kölska
og guð almáttugan í þraut sinni.
Guðmundur segir að í verkinu
séu afar dramat ískar senur auk
þess sem það sé hlaðið gríni og
spennu.
Rokk og gítarhetjur
Um tónlistarstjórn sér Matthías
Matthfasson en hann hefur meðal
annars sungið með stuð-reggae-
sveitinni Reggae on Ice. Með sér
hefur hann fengið vel valið tón-
listarlið og er öll tónlist í verkinu
flutt á sviðinu.
En hvað veldur því að gítar-
rokk af þessu tagi á svona greiða
leið i söngleikjaheim menntaskól-
anna þessa dagana? Er tími gítar-
rokkhetjunnar að koma aftur?
„Já, tískusveiflan fer bara í
hringi. Ég er samt voðalega
hræddur um að nú sé 85-tímabilið
að koma aftur,“ segir Guðmundur
óttasleginn.
Sýningum á „Bat out of Hell“
verður haldið áfram eins lengi og
eftirspurn leyfir.
Morgunblaðið/Sverrir
Leikstjóri og höfundur söngleiksins, Guðmundur Rúnar Kristjánsson.