Morgunblaðið - 30.07.1982, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 30. JÚLÍ 1982
25
ur mikill er óljóst. Það sem er al-
varlegt fyrir okkur sérstaklega er
samdrátturinn í útflutningnum,
sem gerir það að verkum að verk-
efni skipa í stórflutningum tak-
markast verulega, það er frystur
fiskur, ál, kísiljárn og reyndar út-
flutningurinn allur. Það mun skapa
okkur sérstök vandamál á næstu
vikum og mánuðum," sagði Hörður.
Varðandi það, hvort vart hefði orðið
við fjárskort hjá innflytjendum,
sagði Hörður, að ekki hefðu orðið
verulegar breytingar á viðskipta-
háttum varðandi innflutning. „En
það sem við höfum orðið varir við,
er að hægt hefur á útleysingum um
10—12% og við verðum að sjálf-
sögðu varir við aukin vandamál í
sambandi við vanskil og greiðslur,
en þetta er ekki hjá okkur neitt
„stóra stopp“ ennþá, en að vísu hafa
komið upp ákveðin vandamál að
undanförnu," sagði Hörður Sigur-
gestsson.
SigurÖur Helgason,
forstjóri Flugleiða
Minna um
handbært fé
manna á meðal
„VIÐ SJÁUM þess greinileg merki að
það viröist þyngra undir fæti, þanng
aö viö eigum von á því aö þaö dragi úr
ferðalögum íslendinga á næstunni,“
sagöi Siguröur Helgason forstjóri
Flugleiða i samtali við MorgunblaðiÖ.
„Almennt efnahagsástand hér og
eins í nágrannalöndunum leiðir það
af sér að flutningar til og frá land-
inu eru heldur minni en við gerðum
ráð fyrir. Þetta er breytilegt frá
einni viku til annarrar, en almennt
talað þá vantar upp á það að við
náum settum markmiðum," sagði
Sigurður. Ekki kvaðst hann geta
bent á tölur þessu til staðfestingar,
en sagði að áætlanir hefðu ekki
staðist.
„Við höfum fellt niður að meðal-
tali um 3 ferðir á viku á milli Evr-
ópu og íslands það sem af er sumr-
inu, en farnar eru á milli 30 og 35
ferðir. Það er ekki mikii breyting á
sætanýtingu og er það aðallega
vegna þess að við höfum fellt niður
ferðir. Við heyrum það frá ferða-
skrifstofunum að þær hafa áhyggj-
ur af því að þeim gangi ekki eins vel
og ætlað hefði verið," sagði Sigurð-
ur.
Hann var spurður að því hvort
vart hefði orðið við peningaskort
hjá fólki. „Það er greinilegt, við
verðum varir við það, að það er
minna um handbært fé manna á
meðal. Ég veit ekki hvort mikill til-
flutningur er á milli ferða, en fólk
tekur að sjálfsögðu þær ferðir sem
hagkvæmastar eru hverju sinni."
Varðandi framhaldið sagðist Sig-
urður telja að erfiðleikarnir myndu
halda áfram. „Það er ákaflega lík-
legt og við gerum ráð fyrir því að
það verði áframhald á þessu og að
ástandið eigi eftir að versna þegar
líður á árið og kemur fram á vetur-
inn og við búum okkur undir það,“
sagði Sigurður Helgason.
Kinar Olgeirsson, hótel-
stjóri á Hótel Esju:
„Þegar fólk
skortir peninga
minnkar það við
sig ferðalög“
„ÁÆTLANIRNAR Sem viö gerðum
fyrir síöustu tvo mánuöi hafa ekki
staöist. Það er minna um hótelgesti nú
en áöur. Ég veit ekki hverju má um
kenna, en þaö er þó greinilegt aö sam-
dráttur er aö gera vart viö sig viða í
kringum okkur. Þegar fólk fer aö
skorta peninga, minnkar þaö yfirleitt
viö sig ferðalög og aðrar skemmtanir.
Ég hef ekki trú á því, að verk-
fallshótanirnar í sumar hafi haft
eins mikil áhrif og margir vilja vera
láta, heldur tel ég að þetta sé al-
mennur samdráttur í V-Evrópu. Ég
skildi ekki á hvaða forsendum
Ferðamálaráð var að spá mun meiri
ferðamannastraumi í sumar. Það er
mín reynsla, að á síðustu tíu árum
hafi straumurinn verið nokkuð jafn,
en þó með hæðum og lægðum. Það
er þó nokkuð mikið frávik núna,"
sagði Einar.
Aðspurður kvað Einar veitinga-
reksturinn vera heldur minni en
undanfarin sumur og vildi hann
helst kenna þar um auknum fjölda
og aukinni samkeppni matsölu-
staða. „Annars er erfitt að setja
mælikvarða á „innanlandstraffik-
ina“ þar sem sumarmánuðirnir eru
alltaf rólegir í þeim efnum," sagði
Einar.
Örnólfur Örnólfsson
hjá Fasteignaþjónustunni:
Greinilegur
samdráttur
í fasteigna-
viðskiptum
„Þaö hefur oröiö samdráttur í fast-
eignasölu, það fer ekki framhjá nein-
um,“ sagöi Örnólfur Örnólfsson hjá
Fasteignaþjónustunni í samtali við
blaðamann Morgunblaösins í gær.
„Þetta ástand hefur ruanverulega var-
að alveg síðan í maí i vor, en fram aö
þeim tíma var ástandiö alveg eðilegt,"
sagði Örnólfur ennfremur.
„Fyrst í stað hölluðust menn að
því að kosningunum væri um að
kenna, eða að fólk vildi ekki hafa
ónæði af fasteignaviðskiptum vegna
prófa í skólum. Síðar var svo talað
um yfirvofandi verkföll, og ein-
hverjir tala núna um að sumarleyf-
um sé um að kenna. En sannleikur-
inn er einfaldlega sá, að fasteigna-
viðskiptin ganga hægar fyrir sig en
áður. Eignir, sem undir vengulegum
kringumstæðum eiga að seljast á
tveim, þrem dögum jafnvel, geta nú
verið í sölu í þrjár til fjórar vikur.
Húsbyggjendur, sem reyndu að
draga það fram á vorið að selja
íbúðir sínar, hafa lent í vandræðum,
því erfiðlega hefur gengið að selja
þegar til átti að taka.
Um verðið er það að segja, að þeg-
ar svona mikið framboð er og treg
sala, þá hækkar verð fasteigna ekki,
en lækkanir höfum við ekki orðið
varir við. Vanskil teljum við heldur
ekki meiri en gengur og gerist. Þótt
lánafyrirgreiðsla hafi minnkað, þá
reynir fólk að standa í skilum með
fastar afborganir og útborganir."
Jón Guðmundsson á fasteignasöl-
unni Fasteignamarkaðinum sagði
hins vegar, að sér virtist markaður-
inn „nokkuð líflegur, og þetta hefur
gengið vel hér. Því er á hinn bóginn
ekki að leyna,“ sagði Jón, „að það
þarf meiri aðdraganda að því að
kaup og sala á fasteign verði að
veruleika, og greinilega er áræði
fólks í þessum efnum mun minna en
verið hefur vegna ótta við samdrátt
í efnahagskerfinu".
Bjarni Sveinbjörnsson
í Útilíf:
„Fólk aö vakna
til meövitundar
um að pening-
ar eru ekki
óþrjótandi“
„ÉG SEGI kannske, að þaö er eins og
fólk sé aö vakna til meövitundar um,
aö peningar eru ekki óþrjótandi, en
við höfum þó ekki orðið varir viö nein
áberandi samdráttareinkenni,“ sagöi
Bjarni Svcinbjörnsson í sportvöru-
vcrsluninni Útilíf, er blaöamaöur
Morgunblaösins spuröist fyrir um
hvort hann hafi orðið var við sam-
dráttareinkenni i versluninni aö und-
anfornu.
Að hvaða leyti er fólk betur með-
vitað nú en áður um að peningar séu
ekki óþrjótandi? „Það bar á því
fyrst eftir myntbreytinguna og
lengi fra,man af, að fólk hreinlega
vissi ekki hvað það var með í hönd-
unum, það hafði ekki verðskyn. Fólk
hreinlega spurði hvort varan væri
dýr eða ódýr. Þetta er að lagast, fólk
virðist vera að fá meira verðskyn,
en það er ekki langt síðan. Fólk
spekúlerar nú meira í hlutunum og
kaupir ekki eins blint og áður. Það
bruðlar ekki eins í dag, kaupir
ákveðnara og hugsar meira um pen-
ingana. Það kaupir hjá okkur góðu
svefnpokana og góðu tjöldin, en
óvandaðri og ónytsamari hlutirnir
sitja á hakanum." Hvernig hefur
salan verið hjá ykkur undanfarið
miðað við sama tímabil í fyrra?
„Það má kannske segja að hún hefði
mátt vera heldur meiri miðað við
verðbólguhraða. Það, að fólk er orð-
ið vandaðra í innkaupum, gerir það
að verkum, að við sitjum frekar
uppi með ónytsamari vörur en ella.“
Hefur þú orðið var við að vanskil
séu að aukast í þjóðfélaginu?
„Ég hef heyrt það á mönnum, að á
því sé farið að bóla annars staðar. í
okkar verslun er mun meira um
víxlaviðskipti á veturna enda er þá
meiri sala í dýrari vörunum, t.d.
eins og skiðaútbúnaði. Það varð
svolítið um vanskil í vetur, en það er
þó allt komið inn. Vixlaviðskiptin
eru minni á sumrin og ég hef ekki
orðið áberandi var við vanskil nú,“
sagði Bjarni.
Guðrún Sveinbjarnar-
dóttir viðskiptarræðingur
á Hótel Loftleiðum:
„Uggandi um
veturinn vegna
útlitsins í
Evrópu“
„HERBERGJANÝTING í apríl og maí
var lélegri en ráö var fyrir gerL Júní
og júlí hafa þó veriö nokkuö svipaöir
og áöur. Það er hægt aö merkja greini-
leg samdráttareinkenni í Vestur-
Evrópu, enda er nú minna af V-Þjóð-
verjum og Skandínövum en oftast
áöur, en hingað hafa þó komið fleiri
Bandaríkjamenn. Við erum nokkuö
bjartsýn meö ágúst, en veturinn gæti
orðið erfiöur vegna útlitsins í Évr-
ópu,“ sagöi Guðrún.
Er Guðrún var spurð um hvort
samdráttur í efnahagslífi innan-
lands hafi komið niður á veitinga-
starfsemi hótelsins, sagði hún að
um slíkt væri erfitt að fullyrða.
„Veitingareksturinn hefur þó dreg-
ist saman á undanförnum misser-
um. Ég tel að hinn aukni fjöldi
matsölustaða sem sprottið hefur
upp víðs vegar um borgina að und-
anförnu og hin mikla samkeppni
sem því fylgir eigi sinn stærsta þátt
í samdrættinum í veitingasölunni,"
sagði Guðrún.
Jón H. Karlsson
framkvæmdastjóri
Teppalands:
„Þótt svört ský
séu á himni
mega menn
ekki láta af
bjartsýninni“
„ÞÓ ÁSTANDIÐ sé þannig, aö svört
ský sé að sjá á himni, mega menn ekki
hrinda frá sér bjartsýninni. Það getur
veriö aö fólk hafí veriö með gengisfell-
ingarhræöslu og flýtt sér aö festa kaup
á teppum og öörum fjárfrekari vörum,
því salan hjá okkur hefur frekar auk-
ist en hitt aö undanförnu. Þar hjálpar
þó einnig til, aö viö höfum verið aö
skjóta traustari stoöum undir fyrir-
tækiö, nýjum vöruliöum, sem eðlilega
skapa heildaraukningu," sagöi Jón H.
Karlsson, en Teppaland er ein stærsta
sérverslun meö gólfteppi hér á landi.
Það er þó tvímælalaust uggur í
manni vegna þeirra frétta sem mað-
ur heyrir úr bankakerfinu og því
mikil spurning hvernig seinni hluti
ársins verður. Ég tek undir það sem
menn segja, að flestir vilja fá sem
lengstan greiðsluskilmála, borga
lítið út og fá langan frest á eftir-
stöðvum. Þetta veldur auðvitað allt-
af vandræðum hjá fyrirtækjum í
sambandi við fjármögnun og útleys-
ingu á vörum. Okkar innheimtur
fara að mestu fram í gegnum
bankakerfið þannig að við verðum
síður beint varir við frekari vanskil
nú en áður. Það getur þó komið í
ljós síðar. Samkvæmt upplýsingum
frá bönkunum virðist þó svo, að inn-
heimta hjá hinum almenna greið-
anda gangi nú verr og þá sérstak-
lega innheimta á skuldabréfum,"
sagði Jón.
Hverju vilt þú kenna um, að útlit
virðist nú svartara en oft áður?
„Það eru margar samverkandi
ástæður fyrir því. I fyrsta lagi vil ég
kenna um algjöru stjórnleysi í efna-
hagsmálum og rangri fjárfest-
ingarstefnu hjá hinu opinbera, en
þetta veldur vitleysisgangi í efna-
hagsmálum upp til hópa. Það er
tvímælalaust að ríkisstjórnin forð-
ast að taka á vandanum af raunsæi.
Gengið er vitlaust skráð en ef mað-
ur lítur á gengisskráninguna sem
slíka, þá er ekki óalgengt að meðal-
sig gjaldmiðla gagnvart krónunni sé
þetta 4—5% á mánuði.
Ég var að athuga það núna, að
miðað við tollgengi í júlí, sem er
sett upp samkvæmt gengisskrán-
ingu í byrjun júlí eða síðast í júní,
hefur dollar sigið eitthvað um 6%
og mark um 8%. Þótt margir virðist
ekki gera sér grein fyrir því, þá er
hér um að ræða gengisfellingu á
hverjum degi,“ sagði Jón.