Morgunblaðið - 30.07.1982, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 30. JÚLÍ1982
Thomas O’Fiaich kardináli og Henrik Frehen biskup.
„Mikið gleðiefni hvað
samvinna kirkjudeilda
hefur aukizt síðustu ár“
Meðal gesta og fyrirles-
ara á ráðstefnu, sem kaþ-
ólskir leikmenn á íslandi
hafa staðið fyrir síðustu
viku, var yfirmaður írsku
kirkjunnar, Thomas O’Fia-
ich kardináli og erkibiskup
í Armagh á írlandi. Biaða-
maður Mbl. hitti Fiaich að
máli stundarkorn á heimili
kaþólska biskupsins á ís-
landi, herra Henriks Freh-
en. O’Fiaich hafði þá
skömmu áður flutt erindi
sitt á ráðstefnunni um írska
trúboða á miðöldum. Hann
ávarpaði ráöstefnugesti á ís-
lenzku, þar sem hann þakk-
aði fyrir boðið til íslands,
kvaðst hafa skemmt sér vel
og vonaðist til að fá að
koma aftur. Hann tók
reyndar fram að þar með
væri íslenzkukunnáttan öll.
Að vísu hefði hann á náms-
árum sínum lært að bjóða
góðan daginn og þakka
fyrir og nokkur fleiri orð
hafði hann á takteinum.
„Ég kynntist Hermanni
Pálssyni, sem nú býr í Edin-
borg, á námsárum okkar
beggja í Dublin upp úr 1950,“
sagði Thomas O’Fiaich, þegar
ég leitaði eftir skýringu.
„Hann lærði gelísku og tal-
aði hana nánast reiprennandi.
Ég lærði af honum nokkur orð
og setningar í íslenzku, en síð-
an ekki söguna meir. Kynni
mín af Hermanni Pálssyni
áttu án efa þátt í því að ég fór
að lesa íslendingasögur — að
vísu í þýðingum — og velta
fyrir mér tengslum íra og ís-
lendinga á öldum áður. Þegar
ég fór að lesa sögurnar rann
fljótlega upp fyrir mér skyld-
leiki í mannanöfnum á írlandi
og íslandi. Staðarnöfn á aust-
urströnd Irlands bera sterkan
keim af norrænum áhrifum.
Það er ekki að tvíla að ferðir
víkinganna til írlands höfðu
djúpstæð áhrif og mörkuðu
spor sem rekja má enn í dag.
Mér finnst einnig áberandi
útlitssvipmót með Irum og ís-
lendingum. Ég hef verið á
hinum Norðurlöndunum
margsinnis, en ekki hér áður,
en engu að síður rekið augun í
það, hversu ólíkir Islendingar
eru hinum Norðurlandabúun-
um í útliti, þeir eru langtum
dekkri á hár, hér er að finna
rauðhært fólk, sem er sjald-
gæft nema það sé rakið til
írskra. Mér er og sagt að blóð-
flokkarannsóknir, kannanir á
höfuðlagi og beinabyggingu
bendi og til þess að skyldleiki
þjóðanna sé langtum meiri en
kannski var talið framan af.
Þá er ég ekki frá því að skap-
gerðinni svipi saman, þó er nú
kannski ekki fært að dæma
um það eftir svo stutt kynni,
en ég dreg þessa ályktun líka
af því sem ég hef lesið um ís-
lendinga og eftir íslendinga."
O’Fiaich er fæddur á Norð-
ur-írlandi, faðir hans var
kennari, en móðir hans dó er
hann var á unga aldri. Upp-
kominn stundaði hann nám í
sögu eftir guðfræðinám, tók
vígslu 1948 og tók þá við
framhaldsnám í Belgíu í
nokkur ár. Árin 1953—1977
var hann prófessor í sögu, en
var þá skipaður erkibiskup í
Armagh og árið 1979 útnefndi
Jóhannes Páll páfi II hann
kardinála.
Ég spurði hann um stöðu
kaþólsku kirkjunnar á írlandi
nú.
„Vitanlega er það mikil-
vægt sem fyrr. En það er auð-
fundið að yngri kynslóðin hef-
ur fjarlægzt kirkjuna. Víst er
þetta ekki sérstakt írskt fyrir-
brigði, þetta hefur gerzt í mis-
munandi ríkum mæli í öllum
þjóðfélögum, einkum við
hraða þróun og þegar borg-
arsamfélög leysa dreifbýlis-
samfélagið af hólmi á mjög
skömmum tíma. írland var
dálítið á eftir ýmsum öðrum
Evrópuríkum í þessari þróun,
— Talað við
Thomas
O’Fiaich,
kardinála,
yfirmann
kaþólsku
kirkjunnar
á írlandi
en síðan varð hún mjög snögg
með tilheyrandi breytingum.
Efnahagslega séð er írland
betur á vegi statt en áður og
fólk er peningalegar sinnað og
það hefur sín áhrif á áhuga-
svið fólks og afleiðingin verð-
ur meðal annars afskiptaleysi
um trúmál. En við höfum
reynt að snúa þessari þróun
við, enda óþarft að fjölyrða
um að í eðli hvers manns býr
þörfin að trúa, í einni eða
annarri mynd. Ég held mér sé
óhætt að segja að þetta sé að
breytast aftur núna á síðustu
árum. Mikil aðsókn pilta er í
prestaskóla, en úr henni dró
verulega um hríð. Heimsókn
páfa til írlands hafði afar
örvandi áhrif á unga sem
gamla. Páfi lagði mikiþ upp úr
því í heimsókn sinni að ná til
unga fólksins og síðan höfum
við reynt að fylgja þessu eftir
með auknu starfi meðal þess.“
O’Fiaich er erkibiskup í
Armagh eins og fyrr segir.
Hluti umdæmis hans tilheyrir
Norður-írlandi, enda segir
hann að landamörk lýðveldis-
ins og Norður-írlands séu
bæði óíjós og tilviljanakennd.
I sumum þorpum og byggðum
er hluti húsanna í lýðveldinu
og hinn í N-írlandi. Á einum
stað skammt frá mér býr
maður á búi sínu og hefur auk
þess litla verzlun rétt hjá.
Bærinn er í lýðveldinu en búð-
in á Norður-írlandi," segir
hann. Hann. segir mér að í
fræðilegu tilliti viðurkenni
kirkjan ekki þessa skiptingu.
Forsvarsmenn kirkjudeild-
anna í báðum landshlutunum
hafa með sér samvinnu, hitt-
ast vikulega og biðja saman
og ræða saman. „Ástandið er
auðvitað voðalegt. Við verðum
að byggja brú yfir þennan
ágreining. Árangurinn af
þessari viðleitni okkar kirkj-
unnar manna hefur kannski
ekki verið áberandi, en við
reynum að milda og draga úr
tilfinningahitanum. Það eru
öfgamenn í báðum örmum, en
ég staðhæfi að sá hópur er til-
tölulega fámennur. En nægi-
lega öflugur til að halda
áfram hryðjuverkum og til að
kynda undir sundrung. Meiri
hluti mótmælenda á N-írlandi
vill áfram vera í sambandi við
England, það blandast engum
hugur um það, en það kann
líka að eiga rætur sínar í því
að þeir óttast að glata ein
hverjum völdum og áhrifum
ef breyting yrði á. Brezki her-
inn hefur oft og einatt gripið
til grimmilegra aðgerða og
vera hans á Norður-Irlandi er
til tjóns. En ég tek fram að ég
fordæmi ofbeldi, úr hvaða átt
sem það kemur. Ég sé ekki
annan raunhæfan möguleika,
þrátt fyrir afstöðu mótmæl-
enda á N-írlandi en landið
verði sameinað. Fyrr linnir
ekki ókyrrðinni. En það tekur
tíma að vinna bug á fordóm-
um og draga úr heiftarhugin-
um. Bretar segja að fari þeir,
muni brjótast út borgara-
styrjöld. 011 stórveldi hafa frá
alda öðli notað þessa rök-
semd. En ég er líka á þeirri
skoðun að ekki skuli flanað að
neinu. En ég fer ekki í graf-
götur með vonbrigði mín með
neikvæða afstöðu Breta í
þessu máli, vegna þess að
beindu þeir áhrifum sínum í
aðra farvegi gætu þeir haft
mikið að segja. Þegar hungur-
verkfall fanganna stóð yfir
fórum við þrír kirkjunnar
menn frá lýðveldinu og N-ír-
landi til fundar við Margaret
Thatcher, forsætisráðherra
Breta, til að reyna að skýra
málið fyrir henni og fá hana
til að skilja þennan harmleik.
Ég hef ekki önnur orð um
þann fund, en að ég varð fyrir
sárum vonbrigðum með þær
móttökur sem við fengum hjá
henni. Um enga málamiðlun
var að ræða, hvað þá heldur
að sýndur væri vottur af
sveigjanleika.
Hvort kaþólska kirkjan á
írlandi hafi sömu skírskotun
til fólks og áður burt séð frá
tímabundnu áhugaleysi yngri
kynslóðar? Við erum um sumt
íhaldsamari en margar aðrar
þjóðir, írar, og kaþólskan er
breytileg frá landi til lands.
Hver kynslóð í hverju landi
verður að finna sína leið. En
kjarninn er fagnaðarerindi
Krists. Þeim kjarnaatriðum
verður ekki breytt, þótt siðir
og venjur þokist til. Mér
finnst það mikið gleðiefni
hversu samvinna milli kirkju-
deilda hefur farið vaxandi
víða um lönd á síðustu árum,
menn leggja sig fram um að
kynnast sjónarmiðum og
skilja. Skilningur er veiga-
mikil forsenda. Mig dreymir
háleitan draum, um að á 21.
öldinni verði ein sameinuð,
kristin kirkja. Það væri í anda
kenningarinnar og áreiðan-
lega ekki eins fráleitt og
mönnum kann að virðast nú.“
h.k.
23
ÍSLANDS
Lestun í erlendum
höfnum
AMERÍKA
PORTSMOUTH
Mare Garant 6 ágúst
Santiago 16. ágúst
Mare Garant 30. ágúst
NEW YORK
Mare Garant 9. ágúst
Santiago 18. ágúst
Mare Garant 1. sept.
HALIFAX
Hofsjökull 12. ágúst
BRETLAND/
MEGINLAND
ROTTERDAM
Eyrarfoss 2. ágúst
Alafoss 9. ágúst
Eyrarfoss 16. ágúst
Álafoss 23. ágúst
ANTWERPEN
Eyrarfoss 3. ágúst
Álafoss 10. ágúst
Eyrarfoss 17. ágúst
Alafoss 24. ágúst
FELIXSTOWE
Eyrarfoss 4. ágúst
Alafoss 11. ágúst
Eyrarfoss 18. ágúst
Alafoss 25. ágúst
HAMBURG
Eyrarfoss 5. ágúst
Alafoss 12. ágúst
Eyrarfoss 19. ágúst
Alafoss 26. ágúst
WESTON POINT
Helgey 3. ágúst
Helgey 17. ágúst
NORÐURLÖND/
EYSTRASALT
BERGEN
Mánafoss 2. ágúst
Mánafoss 16. ágúst
KRISTIANSAND
Irafoss 18. ágúst
Laxfoss 1. sept.
MOSS
Dettifoss 10. ágúst
írafoss 17. ágúst
Dettifoss 24. ágúst
Laxfoss 31. ágúst
GAUTABORG
Mánafoss 4. ágúst
Dettifoss 11. ágúst
Mánafoss 18. ágúst
Dettifoss 25. ágúst
KAUPMANNAHÖFN
Mánafoss 5. ágúst
Dettifoss 12. ágúst
Manafoss 19. águst
Dettifoss 26. ágúst
HELSINGBORG
Mánafoss 6. ágúst
Dettifoss 13. ágúst
Mánafoss 20. ágúst
Dettifoss 27. ágúst
HELSINKI
Irafoss 11. ágúst
Laxfoss 24. ágúst
Lagarfoss 8. sept.
GDYNIA
Irafoss 13. ágúst
Laxfoss 27. ágúst
Lagarfoss 10. sept.
HORSENS
Irafoss 16. ágúst
Laxfoss 30. ágúst
Lagarfoss 13. sept.
THORSHAVN
Dettifoss 19. ágúst
VIKULEGAR
STRANDSIGLINGAR
-framog til baka
frð REYKJAVIK alla mðnudaga
frð iSAFIRDI alla þriöjudaga
frð AKUREYRI alia fimmtudaga
EIMSKIP
SlMI 27100