Neytendablaðið - jún. 2017, Blaðsíða 21

Afsláttarkjör ýmiss konar og tilfallandi
útsölur á hvaða tíma ársins sem er
virðast sífellt færast í vöxt. Væntanlega
er markmiðið að freista neytenda en
þegar svo mikið er orðið um tilboð
og afslætti vaknar sú spurning hvað
sé í raun „eðlilegt“ verð og hversu
langt seljendur mega ganga í þessum
efnum.
Neytendablaðið tók Þórunni Önnu
Árna dóttur, sviðsstjóra hjá Neytenda­
stofu, tali en stofnunin fer með eftir­
lit með verðmerkingum og villandi
markaðssetningu. Þegar Þórunn er
spurð að því hvort neytendur geti treyst
því að tilboð sé í raun tilboð svarar
hún því til að í sum um tilvikum þurfi
að beit a almennri skynsemi en einnig
þurfi að meta hvað sé villandi gagnvart
neytendum. „Versl anir mega aðeins
auglýsa verðlækkun þegar hún er
raun veruleg. Í raunverulegri verðlækk­
un felst fyrst og fremst að varan eða
þjónustan hafi sannan lega verið til
sölu á hærra verðinu áður en verð er
lækkað. „Þegar Neytenda stofa hefur
tekið stjórnvaldsákvarðanir um villandi
verðlækkanir þá hefur t.d. verið litið til
þess hversu lengi vara var á fullu verði
áður en verð var lækkað í hlutfalli við
það hversu lengi hún var á lækkuðu
verði. Ef verðið er oftar, eða í lengri
tíma í senn, lækkað þá er litið svo á að
verðlækkunin sé ekki raunveruleg. Þá
má að lokum nefna að verðlækkun má
aldrei vara lengur en sex vikur í senn.
Eftir þann tíma er litið svo á að lækk­
aða verðið sé venjulegt verð.“
Hvernig gengur að hafa eftirlit með
því hvort um raunveruleg tilboð er
að ræða?
„Þetta eftirlit hefur gengið vel. Á fyrir­
tækjunum hvílir rík skylda til að sanna
að verðlækkun sé raunveruleg og því
getur Neytendastofa hvenær sem er
farið fram á að fyrirtæki sanni fyrra
verð. Í mörgum tilvikum berast stofnun­
inni t.d. afrit af nýlegum sölunótum og
þá er málinu lokað án frekari aðgerða.
Starfsmenn stofnunarinnar fylgjast
líka vel með fjölmiðlum og við flettum
þeim gjarnan aftur í tímann til þess að
sjá hvort sömu verslanir auglýsa mikið
verðlækkun á sömu vörum.“ Þórunn
bendir á að það sé því mikilvægt fyrir
verslanir að passa vel upp á gögn hvað
þetta varðar. „Ef verslun sýnir ekki fram
á að verðlækkun sé raunveruleg getur
Neytendastofa tekið ákvörðun um að
viðskiptahættirnir séu villandi og eftir
atvikum sektað.“

Dæmi eru um að vörur séu komnar
á tilboð svo að segja um leið og þær
koma á markað, svo sem bækur
fyrir jólin. Hvaða reglur gilda um
slíkt?
Það gilda sömu reglur um árstíðar­
bund n ar vörur eins og aðrar vörur.
Verð lækkun verður að vera raun­
veruleg. Neyt enda stofa hefur tekið á
þessu gagn vart seljendum jólabóka
þar sem gefinn var afsláttur af bókun­
um án þess að þær hafi verið seldar
á til greindu fyrra verði. Eftir þessar
aðgerðir hafa seljend ur ekki boðið
bækurnar á tilboði eða afsl ætti fyrr
en líður á sölutímabilið. Um síðustu
áramót þurfti Neytenda stofa að grípa
til sömu aðgerða gagnvart þeim sem
selja flugelda en þeir voru í mörgum
tilvikum auglýstir á afslætti án þess
að hafa verið seldir á því verði sem
tilgreint var sem fyrra verð.“
Hvað geta neytendur gert til að veita
seljendum aðhald?
„Það er mikilvægt fyrir neytendur að
vera meðvitaðir og fylgjast með verð­
breytingum. Það er einnig mikilvægt að
neytendur grípi ekki umhugsunarlaust
við afsláttarprósentum.“ Þórunn segir
að miðað við ábendingarnar sem Neyt­
endastofa fái sé augljóst að neyt endur
eru duglegir að fylgjast með. „Þegar
neyt endur verða varir við eða telja
ör uggt að verslun er ekki að stund a
heiðarlega viðskiptahætti er mjög
mikil vægt að tilkynna Neytendastofu
um það. Stofnunin hefur öll nauðsynleg
úrræði til að taka á þessum málum og
í gegnum tíðina hefur verið tekið hart á
brot um á útsölureglum, t.d. með sekt­
um.“
Ú T S A L A
NEYTENDABLAÐIÐ // JÚNÍ 2017
VIÐTAL VIÐ ÞÓRUNNI ÖNNU ÁRNADÓTTUR
V E R
Ð L Æ
K K U
N
Afsláttur, verðlækkun,
útsölur og tilboð 30%Afsláttur
21