Neytendablaðið - Jun 2017, Page 10

Neytendasamtökunum berast gjarnan ábendingar og
kvartanir frá neytendum vegna skilmála flugfélaga þess
efnis að nýta verði flugmiða í réttri röð annars falli öll
bókunin niður. Þessir skilmálar geta haft mikinn kostnað
í för með sér fyrir farþega sem einhverra hluta vegna geta
ekki nýtt fyrri fluglegginn. Nýlega bárust samtökunum
eftirfarandi erindi:
„Ég get ekki lengur orða bundist yfir þeirri furðulegu reglu
Icelandair að ógilda seinni fluglegg ferðar ef sá fyrri er ekki
nýttur. Þetta þýðir að ef ég nýti ekki fyrri legginn (t.d. ef ég fer
með öðrum hætti til útlanda, sameina vinnuferð o.s.frv.) er ég
búinn að tapa miðanum til baka þrátt fyrir að hafa greitt fyrir
báðar ferðir. Stenst þetta lög? Þetta hefur tíðkast hjá Iceland­
air í 30 ár og skiptir þá engu hvort fólk lætur vita fyrirfram að
það nýti ekki fyrri fluglegginn (svo hægt sé að fylla sætið),
seinni leggurinn dettur dauður niður. Ég hefði talið að ef fólk
kaupir miða báðar leiðir gæti það sjálft ráðið því hvort það
nýtti fyrri legginn eður ei. Þetta er stórfurðulegt og setur fólk í
mjög vonda stöðu. Ég hef í tvígang þurft að kaupa miða heim
(með börn með mér!) á uppsprengdu verði því miðinn minn
var bara ekki lengur í gildi.“
Ósanngjarnir skilmálar
Að mati Neytendasamtakanna er sérkennilegt ef flugfélög
ógilda alla bókunina ef farþegi mætir ekki í fyrri fluglegg
bókun ar. Upp geta komið aðstæður sem gera farþega ókleift
að fljúga fyrri fluglegginn, en farþeginn getur þó haft hug á
að reyna að koma sér með öðrum leiðum til áfangastaðarins
og nýta sér þá seinni fluglegg bókunarinnar. Í slíkum tilvik­
um mætti ætla að það skipti ekki máli fyrir flugfélagið hvort
farþegi hafi mætt í fyrra flugið eða ekki, enda hafi flugfélagið
fengið greiðslu fyrir bókunina og ekki hægt að sjá hvaða tjóni
flugfélagið verður fyrir ef farþegi nýtir ekki fyrri fluglegginn.
Aukin samkeppni í flugi til og frá landinu hefur sem betur fer
fært neytendum hagstæðara verð en samkeppnin ætti einnig
að tryggja sanngjarnari skilmála. Það er því nokkuð sérstakt
að þessir skilmálar Icelandair, og reyndar fleiri flugfélaga, séu
ennþá í gildi. Vissulega ríkir samningsfrelsi en hér er spurning­
in hvort um sé að ræða ósanngjarna samningsskilmála og
um það er deilt. Hingað til hafa margar úrskurðarnefndir og
dómstólar í Evrópu talið þessi ákvæði í lagi en ýmslegt bendir
til þess að sú afstaða sé að breytast.
Hverju svara Wow og Icelandair?
Neytendasamtökin sendu erindi til WOW og Icelandair og
spurðu hvernig málum væri háttað ef viðskiptavinur mætir
ekki í fyrri fluglegg bókunar og hvort honum yrði þá meinað
að nýta sér seinni legginn. WOW svaraði á þá leið að engir
slíkir skilmálar væru fyrir hendi hjá fyrirtækinu og að þótt fyrri
flugleggur sé afbókaður eða ekki mætt í flug sé farþega heim­
ilt að nýta seinni fluglegginn. Icelandair svaraði ekki efnislega
erindi samtakanna, nema með vísun í afstöðu alþjóðasam­
taka flugfélaga og ferðaskrifstofa (IATA), en séu skilmálar
fyrirtækisins skoðaðir er ekki hægt að skilja þá með öðrum
hætti en svo að ef farþegi mætir ekki í fyrri fluglegg bókun­
ar sé seinni leggurinn afbókaður. Það kemur líka heim og
sam an við þær kvartanir sem Neytendasamtökin hafa fengið
vegna sambærilegra mála, en þau snúa í flestum tilfellum að
Iceland air.
Ónýttir flugleggir víða til skoðunar
Það er víðar en hér sem þessir umdeildu skilmálar flug félaga
eru til skoðunar. Hæstiréttur í Austurríki hefur t.d. komist að
þeirri niðurstöðu að almennir skilmálar flugfélaga í Austur­
ríki, sem kveða á um að ef farþegi mætir ekki í fyrri flug­
legg bókunar (óháð ástæðu) sé honum meinað að nýta sér
seinni legginn heim, brjóti gegn austurrískum lögum. Það
sama var talið eiga við ef farþegi notar einungis fyrri fluglegg
en ekki þann seinni og flugfélag ákveður að rukka farþegann
um hærra verð fyrir fyrri fluglegginn eftir á. Að mati dómstóls­
ins þarf að athuga hvort farþegi hafi viljað nota báða flug­
leggina en ekki getað gert það vegna t.d. óviðráðanlegra
aðstæðna eða veikinda sem komu upp eftir bókunina.
Neytendasamtökin vita til þess að Evrópusambandið er nú
með í skoðun hvort það eigi að banna upp að vissu marki
skilmála hjá flugfélögum sem kveða á um að ef farþegi nýtir
sér ekki fyrri fluglegg bókunar megi neita honum um sæti
í heimfluginu í seinni leggnum. Hins vegar var víst ákveðið
að skoða ekki algjört bann við slíkum skilmálum, þar sem
það gæti skert möguleika flugfélaga á að bjóða tengiflug á
lægra verði en beint flug og þar með skaðað samkeppni. Það
verður athyglisvert að fylgjast með hvort sú verði raunin, þ.e.
að slíkir skilmálar verði bannaðir a.m.k. að einhverju marki í
framtíðinni.
NEYTENDABLAÐIÐ // JÚNÍ 2017
Furðulegir viðskiptahættir
- Seinni flugleggur fellur niður
10