Neytendablaðið - Jun 2017, Page 9

Gojiber eru vinsæl heilsufæða. Þessi
litlu rauðu ber, stundum kölluð úlfa­
ber, eru gjarnan markaðssett sem
ofurfæða sem geti jafnvel fyrirbyggt
krabbamein og aukið kyngetuna.
Berin innihalda þó ekki bara yfir­
náttúrulega eiginleika.
Kína er einn stærsti gojiberjaræktandi
heims en þar í landi er rík hefð fyrir
goji berjum í matargerð og í náttúru­
lyfjum. Ræktendur nota þó gjarnan
vel af varn arefnum svo sem illgresis­
eyði og meindýraeitri. Í rannsóknum
sæn sku mat vælastofnunarinnar hefur
ítrekað komið í ljós að gojiberin inni­
halda leif ar af mörgum ólíkum varnar­
efnum. Þá eru einnig dæmi um að þau
innihaldi myglu eitur.
Sænska neytendablaðið Råd och Rön
rannsakaði efnainnihald gojiberja og
voru 12 vörumerki undir. Þar af voru 4
teg undir lífrænt ræktaðar. Alls fundust
22 mismunandi tegundir varn arefna í 8
tegundum af 12. Það bendir til mikillar
notkunar slíkra efna við gojiberjarækt­
un. Þá fundust leifar af myglueitri
í einn i tegund. Í fjórum tegundum
fund ust efnin í meira magni en Evrópu­
sambandið heimilar. Engin eiturefni
fundust í lífrænu berjunum en í einni
lífrænni tegund fannst reyndar örlítið
magn af myglueitri. Í sumum tegund­
um fundust leifar af eiturefnum sem
eru bönnuð innan ESB, svo sem efnin
carbofuran og propagit. Efnin geta
verið skaðleg heilsu, bæði við neyslu
og fyrir þá sem vinna með efnin á
ökrum úti. Þá þarf ekki að fjölyrða um
þau neikvæðu umhverfisáhrif sem slík
efni hafa í lífríkinu.
Fjórar tegundir komu verst út, þar á
meðal vörumerki ICA versl un ar keðj­
unnar, „Gott liv“, sem innihélt leifar
af 17 varnarefnum, þar af 6 sem eru
bönn uð innan ESB. Tvö varnarefni
fóru yfir við miðunarmörkin. Eftir að
rannsóknin var birt gaf ICA út að
sölu á tegund inni yrði hætt á meðan
fyrirtækið leitaði eftir nýjum birgjum.
Annað vörumerki, Risenta, sem kom
einnig hvað verst út, mun skipta alfarið
yfir í lífrænt rækt uð gojiber. Út frá
þess ari rannsókn verður að álykta að
lífrænt ræktuð goji ber séu öruggasta
valið ef markmiðið er að forðast efna­
leifar í gojiberjum.

Eftirlitið á Íslandi
Hér á landi fylgist Matvælastofnun
með því hvort varnarefnaleifar sem
finnast í grænmeti og ávöxtum fari yfir
leyfileg mörk. Ingibjörg Jónsdóttir, sér­
fræðingur hjá Matvælastofnun, segir
að árlega séu tekin á milli 230 – 240
sýni og af þeim séu ekki nema örfá
með leifar yfir hámarksgildi. Þá fylgist
Matvælastofn un með því sem er að
gerast í Evrópu, m.a. í gegnum Mat­
vælaöryggisstofnun Evrópu en í skýrslu
stofnunarinnar frá því 2015 er yfirlit
yfir þær vörur sem oftast greinast með
leifar yfir hámarksgildi. Ingibjörg segir
að af þeim vörum sem mest er neytt
hérlendis sé það aðal lega te, krydd­
jurtir og ýmsar gerðir af salati sem
oft mælast með leifar yfir hámarks­
gildum. Í sýnatökum hér heim a hafi
einnig komið í ljós varnar leifar yfir há­
marksgildi í bæði spínati og steinselju.
Ingibjörg tekur fram að í langflestum
sýnum eða í 97,2% tilfella finnast alls
engar leifar eða leifar sem eru inn an
hámarksgildis. „Það er því alveg óhætt
að borða grænmeti og ávext i og í
flestum tilvikum vegur heilsufars legur
ávinningur af neyslu grænmetis og
ávaxta mun þyngra en neikvæð á hrif
af hugsanlegum leif um varnarefna.“
Að spurð hvort ekki sé ástæða til að
skoða gojiberin hér á landi svarar Ingi­
björg því ját andi en ekki þurfi síður að
skoða önnur matvæli sem koma langt
að. „Það hefur sýnt sig í niðurstöðum
Mat vælaöryggisstofnunar Evrópu fyrir
árið 2015 að vörur sem koma frá lönd­
um utan ESB reynast oftar innihalda
leifar varnarefna yfir hámarksgildi.
Hlutfallið er 5,6% fyrir ræktun utan
ESB en 1,7% fyrir ræktun innan ESB.
Gojiber voru ekki nefnd í skýrslunni
fyrir árið 2015 enda mjög fá sýni tekin
af þeim.“
NEYTENDABLAÐIÐ // JÚNÍ 2017
Varnarefni finnast
í gojiberjum
Ingibjörg Jónsdóttir
Í sumum tegundum
fund ust leifar af eitur­
efnum sem eru bönnuð
innan ESB
9