Dagblaðið Vísir - DV - 07.05.1997, Blaðsíða 10

io %enning
MIÐVIKUDAGUR 7. MAÍ 1997
Umsjón
Silja Aðalsteinsdóttir
Óðmenn
Tvö syngjandi skáld, trúbadúrar eöa óðmenn á betri
íslensku, fluttu verk sín í Þjóðleikhúskjallaranum á
| mánudagskvöldið á vegum Listaklúbbsins. Menn þurfa
ef til vill að vera dálítið óðir til að hafa þor til þess að
sitja augliti til auglitis við áheyrendur og flytja mjög
persónulega texta. Ekki það að allir textar Bubba
Morthens og Kristjáns Kristjánssonar séu yfirmáta per-
sónulegir, en sumir eru þannig, og ef svo væri ekki trúi
| ég að hlustendum fækkaði.
Bubbi hóf leikinn með nútímaþulu sem nefnist „Bónd-
inn í blokkinni“ og „Við eigum miðin“. Bæði eru með
hans betri lögum og með textum sem taka afstöðu til
| vissra hluta í samfélaginu. Níu lög enn fylgdu, öll af-
bragðsvel flutt, ekki sist „Barnablús“. Við kunnuglegar
laglínur koma næmlega gerð örlítil tilbrigði í söng sem
dýpka tjáninguna (og stundum þjáninguna). Þessu hafa
fjölmargir aðdáendur hans eflaust fallið fyrir, og
kannski líka sterkri karlmennskuímyndinni sem jaðrar
o við að vera „macho“ (húðflúr á upphandleggjum) en sem
hiklaust sýnir svo mikla viökvæmni í textum að þeir
rétt sleppa við að fara yfir strikið. Enginn nema Bubbi
kæmist upp með að flytja jafn viðkvæmnislega og opin-
skáa texta og „Syndir feöranna'* og „Böm guðs“ og ná
fram réttu áhrifunum - nema kannski KK.
Tónlist
Ingvi Þór Kormáksson
Textar Kristjáns era yfirleitt styttri (engar þulur þar),
undirfurðulegir sumir og óljósir en ágætir á sína vísu.
Hann átti betra með að kjafta áheyrendur til og vekja
hlátur milli laga en félagi hans. Það örlar alltaf á sviðs-
skrekk hjá Bubba þegar hann er ekki að syngja. „Steikt-
ur engill" er gott lag hjá KK þótt titillinn virki undarlega
á mann, „Brennandi þrá“ á fullan rétt á sér, en hluti
þess minnir á eitthvert annað lag eftir sama höfund.
Blúsinn um plastpokamanninn og „Ópið" eru líka fín
lög. KK fór á kostum í tali og tónum og sýndi ágætan gít-
arleik.
Eiginlega er það lykilatriöi í tónlist þeirra beggja,
Bubba og KK, hversu góðir gítarleikarar þeir era. Ekki
væri eins gaman að hlýða á ágæta texta og góöan söng
ef undirspilið væri fjarri lagi. Þetta kom vel fram í lok-
in þegar þeir tóku nokkur lög saman og drukku kaffi
uppi á sviöi eins og þeir væru heima hjá sér.
Kjarval „sjamanískur"
Fyrir nokkrum árum var send til Bret-
lands sýning á íslenskri myndlist sem
nefndist „Landscapes from High Latitudes"
og gerði lukku þar í
landi. Einn af þeim sem
skipulögðu sýninguna
var Michael Tucker
sem nú er lektor í
myndlist í Brighton.
Tucker tók ástfóstri við
íslenska myndlist og
hefur lagt sig fram við
aö kynna ýmsa þætti
hennar í fyrirlestrum
og greinum síðan.
Nýlega var endurút-
gefm merkileg bók eftir
Tucker sem heitir
Dreaming with Open
Eyes og hefur undirtitil-
inn „The Shamanic Spi-
rit in Twentieth Cent-
ury Art and Culture".
Hai-per Collins í London
gefur út. Þar gefur höf-
undur norrænni list,
myndlist, tónlist og bók-
menntum, meira rúm
en tíðkast í bókum af
þessu tagi. Meöal ann-
ars Qallar hann um
myndlist Kjarvals sem jóhannes Kjarval -
hann telur sverja sig í sá sýnir.
ætt við hina „sjaman-
ísku" sýn á veruleik-
ann, þar sem draumsýnir leika jafnstórt
hlutverk og sjálfur veruleikinn.
Rúrí í 20 fermetrum
Myndlistarkonan Rúrí - sem gerði regn-
bogann úti við Flugstöð Leifs Eiríkssonar -
var að opna sýningu í sýningarrýminu 20
fermetram í kjallaranum á Vesturgötu 10.
Þetta er tuttugasta og
fyrsta einkasýning
Rúríar en hún hefur
tekið þátt í vel á ann-
að hundrað samsýn-
ingum.
Rúrí hefur haldið
sýningar í saufján
þjóðlöndum og á
verk í listasöfnum
víða um heim, bæði opinberam
söfnum og einkasöfnum. Hún hefur þrí-
vegis hlotið alþjóðlegar viðurkenningar
fyrir list sína.
Sýning Rúríar stendur til 18. maí og er
opin miðvikudaga til sunnudaga kl. 15-18.
Dagskrá tileinkuð Knut
0degárd
Annað kvöld kl. 20.30 verður í Norræna
húsinu dagskrá tileinkuð norska rithöf-
undinum og íslandsvininum Knut 0degárd
í tilefni af því að úrval ljóða hans er vænt-
anlegt í íslenskri þýðingu. Lesið verður
upp á islensku og norsku, norskt djasstríó
leikur og Hamrahlíðarkórinn syngur undir
stjórn Þorgerðar Ingólfsdóttur, eiginkonu
Knuts.
Allir eru velkomnir meðan húsrúm leyf-
ir.
Bókmenntir
Rúnar Helgi Vignisson
Ljómi fiallar um feðgana
Halldór og Pétur og segir son-
urinn sögima. Halldór, sem er
landsþekktur útvarpsmaður,
getur son sinn með hinni
skjálftavirku Láru í snjóhúsi á
tindi Fretlu, nokkuð sem reyn-
ir á innlifunarvilja lesandans,
að minnsta kosti í þessari út-
færslu. Fretla tekur síðan Láru
og er hún einungis til staðar
sem „Sál“ og „Saga" í lífi
drengsins. Halldór hefúr alltaf
gegnt sérstöku hlutverki meðal
þjóðarinnar, því hann „var
fyrsta bam sem heiminn leit
eftir stofnun Lýðveldisins".
Ekki nýtt trix, Salman Rushdie
og fleiri hafi áður notað lýð-
veldisböm sem táknmyndir ný-
frjálsra þjóða; spennandi að sjá
hvað Tunström gerir úr því,
hugsaði ég. Göran Tunström - beinir gestsauganu aö íslensku samfélagi.
Ekki drífur ýkja margt á
• /
snjo
Aldrei framar óttast þú
um að leka inn í senuna á undan áður
en hún klárast. Svo föram við á svolít-
ið stílfyllirí! Veltum okkur upp úr
mörgum stíltegundum og allt yfir í
teiknimyndir. Þetta hefur verið svo
gaman að maöur kvíðir fyrir að fara að
framsýna og hætta að æfa.“
- En ljóðin? Hvaö hafðir þú að leiðar-
ljósi við valið á þeim?
„Fyrst og fremst að ná flölbreytni.
Safna saman Ijóðum úr ólíkum áttum
og frá ólíkum tímum, þó nær nútíman-
um. Ég reyndi líka aö draga konur
fram í sviðsljósið. En þaö sem ég lagði
mesta áherslu á voru þýðingar. Mér
finnst ljóðaþýðingar vanrækt fyrirbæri
í okkar samfélagi því þar er margt
úr þýðingu Jóns Þorlákssonar á Para-
disarmissi Miltons sem ég hef alltaf
haldið mikið upp á. Það er ein dauða-
synd að þessi þýðing Jóns skuli ekki
hafa verið gefin út í heild sinni í 200 ár.
Og glæsilegasta þýðingin er ónefnd
enn, Grafljóðið úr Simli konungi eftir
Shakespeare í þýðingu Helga Hálfdan-
arsonar. Einstaklega falleg þýðing -
„Aldrei framar óttast þú / eldraun dags
né kalda nótt ..." Það er gaman þegar
ljóð sem maður þekkir út og inn á
frammálinu kemur til manns á ís-
lensku og manni finnst það ekkert
síðra. Það gerist ekki oft.“
Ljóð dagsins er flutt kl. 8.45 og 18.45
á virkum dögum.
KROP
í lok ágúst í sumar, nánar tiltekið
28.8.-31.8., verður haldið námskeið fyrir
dans- og leikhúslistafólk og ffæðimenn á
sviði gender studies, fræðanna um kynin, í
Stokkhólmi. Námskeiðið er á vegum Teat-
er og dans i Norden og þar
verða fyrirlestrar og um-
ræður um líkamann - enda
heitir námskeiðið „KROP
- kvenkyn og karlkyn í
sviðslistum".
Meðal spennandi fyr-
irlestra era Líkaminn -
félagsmenningarlegt
fyrirbæri, Líkaminn í
samtímalistum, Lík-
aminn og rýmið, Líkaminn sem
tákn og Kvenímyndir á sviðinu, og fyrir-
lesarar eru fræðimenn frá Norðurlöndum,
Englandi og Bandaríkjunum.
Ráðstefnugjaldið er 800 Dkr. Frestur til
að skrá sig er til 28. maí, og það er Teater
og dans i Norden, Vesterbrogade 26,3, DK-
1620 Kobenhavn V, sem tekur við umsókn-
um.
Ljómi eftir Göran Tunström
vakti eftirvæntingu hjá mér.
„íslensk" skáldsaga eftir
sænskan höfund; loksins út-
lendingur að skrifa skáldskap
um íslenskan samtíma, beina
gestsauganu glögga á land okk-
ar og þjóð. Höfundurinn virtist
meira að segja vera svo vel
heima i íslenskri menningu að
hann gæti nýtt sér „í senn auga
gestsins og kunnugleik heima-
mannsins", eins og Laxness
orðaði það einu sinni. Þessar
ákjósanlegu aðstæður hafa þó
ekki riðið baggamuninn fyrir
Tunström.
daga feðganna. Hæst ber
þegar franski sendihei’r-
ann gerir upptækan bolta
sem Pétur sparkar óvart
inn á lóð sendiráðsins á
tólf ára afmælinu sínu.
Reynt er að hefia það atvik
upp á táknrænt plan, svo
að það megi kristalla mun-
inn á þjóðunum tveimur,
en ekki verður það sann-
færandi. Það sem síðar ger-
ist í tengslum við fiöl-
skyldu sendiherrans, og
ekki skal rakið hér, virkar
eins og því sé þröngvað
upp á söguna til að full-
nægja tvíhyggjunni.
Sá ýkju- og furðustíll
sem Tunström beitir virð-
ist mér tilgerðarlegur, eins
og galdurinn vanti. Höf-
undur nær ekki að búa til
heilsteyptan og sannfær-
andi söguheim þrátt fyrir
ágætar hugmyndir og
skáldlegt stílfæri á köflum.
Efnið lifnar hreinlega ekki
heldur molnar í andvana
mola. Þetta er þeim mun
bagalegra sökum þess að
sagan gerir kröfur um til-
finningalega dýpt, enda
faðir sögumannsins nýlát-
inn. Reynt er að vega þetta
upp með heimspekilegum
tilvitnunum, en þær liggja
utan á sögunni og ríma illa
við persónumar. Ekki
verður heldur séð að bjórar
séu í tengingunni við lýð-
veldisstofnunina og ís-
lenska náttúru. Það er því
raunalega fátt sem gleður í
þessari bók; helst það sé
þýðingin.
DV-mynd GVA
Göran Tunström: Ljómi.
Þórarinn Eldjárn þýddi.
Mál og menning 1997.
Ámi Ibsen
stendur í stórræð-
um þessa dagana.
Hermóður og Háð-
vör ætla að fram-
sýna nýtt leikrit
eftir hann eftir
viku og i maímán-
uði velur hann ljóð
dagsins á rás 1.
„Við urðum aö
fresta frumsýningu
vegna þess að
tæknileg útfærsla
á þessu leikriti er
svo flókin," segir
hann til skýringar
á síðbúinni fram-
sýningu. „Við
erum að reyna að
ná áhrifum eins og
í bíó - verkið er í
fiölmörgum ör-
stuttum atriðum
og klippt á milli
þeirra eins og í
bíó. Til dæmis
byrjar hljóð úr
einni senu stund-
Árni Ibsen - gefur konum og þýöingum
svigrúm. DV-mynd ÞÖK
feikilega vel gert.
1. maí var lesin
þýðing Sverris
Hólmarssonar á
Við okur eftir
Ezra Pound, einni
frægustu kantöt-
unni úr stóra
bálkinum hans.
Og ég enda mán-
uðinn á Kvöld-
ljóði eftir rúm-
enska skáldið
Tristan Tzara í
frægri þýðingu
Jóns Óskars. Ein-r
hvers staðar á
milli er Beðið eft-
ir barbörunum
eftir Konstant-
ínos Kavafis í
þýðingu Þor-
steins Þorsteins-
sonar. Ég hugsa
að þýðingar séu
upp undir helm-
ingur af ljóðunum
sem ég valdi.
Ég valdi Blíðu
Getinn í