Morgunblaðið - 12.05.2000, Qupperneq 62

FÖSTUDAGUR 12. MAÍ 2000
HESTAR
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Valdimar Kristinsson
Knapi sem er slakur og beitir líkamanum rétt fylgir hreyfingum hestsins. Maður og hestur verða eitt. Björn Jónsson og Glampi frá Vatnsleysu.
Knapar þurfa að vera í göðri
þjálfun ekki síður en hestarnir
UMRÆÐA um líkamsástand knapa
jefur ekki farið hátt hér á landi hing-
að til. Viðkvæðið hefur verið að svo
framarlega sem hesturinn getur bor-
ið knapann skipti ekki máli í hvemig
líkamsástandi hann er. Eitthvað
virðist þetta viðhorf þó vera að
breytast. Olil Amble, tamningakona
og heimsmeistari, vakti til dæmis at-
hygli á þjálfun knapa í viðtali í hesta-
tímaritinu Eiðfaxa fyrri stuttu. Hún
segir meðal annars að tii þess að vera
góður knapi þurfi maður að hafa gott
jafnvægi og geta fylgt hestinum eft-
ir. Knapinn þurfi að hafa jafnvægi og
líkamlegan styrk til að hendur hans
geti unnið óháð hreyfingum búksins.
LIÐ-A-MOT
Miklu sterkara fyrir liða-
mótin og líka miklu ódýrara |
APÓTEKIN
Hestar sem ætlast er til að verði eiganda
sínum til gagns og gleði, hvort sem er í al-
mennum útreiðum, keppni eða ferðalögum,
jurfa að vera í góðri þjálfun. Um það er
ekki deilt. Ásdís Haraldsdóttir velti því fyr-
ir sér hvort knaparnir þyrftu ekki að fara að
líta í eigin barm.
Tai chi gerir líkamann
sterkan og sveigjanlegan
Uti í hinum stóra heimi hefur um-
ræða um þjálfun knapa verið tölu-
verð. A síðasta ári var fjallað um
Mary Midkiff á hestasíðu Morgun-
blaðsins. Hún hefur skrifað bók og
heldur námskeið um konur og hesta
og leggur áherslu á að til þess að
geta stundað hestamennsku fram á
efri ár sé nauðsynlegt að huga vel að
heilsunni og líkamanum. Hún hefur
búið til æfingar og hefur hannað ým-
is tæki, svo sem stóran bolta og
teygjubönd, sem hestamenn geta
notað til að ná upp styrk og sveigjan-
leika.
Ýmsar líkamsæfingar henta vel
hestamönnum. Þar á meðal er hin
forna kínverska bardagalist tai chi.
Þeir sem hafa séð til þeirra sem
stunda þá íþrótt undrast oft það vald
sem iðkendurnir virðast hafa yfir lík-
ama sínum.
Bandaríkjamaðurinn James Shaw
hefur þróað kennslu í tai chi fyrir
reiðmenn. Hann var áður venjulegur
tai chi kennari, en fyrir tilviljun fór
hann að tengja íþróttina við reið-
mennsku.
Á heimasíðu James Shaw á Netinu
Milli manns og hests...
... er RSTUnOflR
hnakkur
nsíuno
FREMSTIR FYRIR GÆÐI
segir hann meðal annars að Tai Chi
séu heilsuæfingar sem leggi áherslu
á að skapa sterkan og sveigjanlegan
líkama á meðan stuðlað er að hring-
rás „chi“ eða lífsaflsins. Chi hjálpar
líkamanum að viðhalda innra jafn-
vægi. Grundvallaratriði tai chi, sem
er bardagaíþrótt, er að nota aldrei afl
gegn aðsteðjandi ógn. Þannig nýtist
íþróttin reiðmanninum þar sem ljóst
er að hann verður aldrei líkamlega
sterkari en hesturinn og því geti
hann aldrei haft stjórn á honum með
aflinu einu saman.
Að stjórna hestinum
fyrirhafnarlaust
James segist hafa gert sér grein
fyrir því að hestamenn hafi ekki
endilega áhuga á því að verða meist-
arar í tai chi og því hafi hann lagt
áherslu á æfingar sem þjálfa hæfi-
leika líkamans og næmi til að stjórna
hestinum fyrirhafnarlaust. Þegar
knapinn hefur náð tökum á líkama
sínum getur hann fyrst ætlast til að
ná tökum á líkama hestins.
James vinnur með knöpum á hest-
baki og á , jörðu niðri“. Hann horfir
mikið á ójafnvægi knapans, hversu
stressaður hann er og skekkjur í
líkamanum. Hann segir að skekkjur í
beinagrindinni leiði oft til rangrar
vöðvabeitingar. Það leiðir aftur til
spennu, ekki bara í vöðvunum, held-
ur einnig í taugum og liðamótum.
Þegar líkaminn sé í réttri stöðu geti
vöðvarnir verið afslappaðir. Þá séu
þeir næmir fyrir breytingum á afli
inni í líkamanum og utan hans.
Nauðsynlegt sé að vera meðvitaður
um líkamann því stöðugt þurfi að
leiðrétta ranga stöðu og ranga beit-
ingu hans svo ekki fari illa.
Ef allt er í lagi er auðvelt að
stjóma líkamanum. En stirðleiki,
hvort sem er í beinum, liðamótum
eða vöðvum, leiðir af sér keðjuverk-
andi áhrif. Allir þessir líkamshlutar
þurfa að vinna vel saman. Svo dæmi
sé tekið er algengt að stirðleiki í
mjóhrygg og mjaðmagrind leiði til
vandamála bæði í baki og hnjám sem
aftur leiðir til heftrar hreyfingar.
James bendir á að við getum lengi
lifað með því að vera með örlitla
skekkju í beinagrindinni án þess að
finna mikið fyrir því. Kannski fáum
við stundum smá verki í bakið og
hnén, verðum stirð í hálsi og öxlum
og fáum höfuðverk. Um leið og við
þurfum að nota líkamann meira, til
dæmis í hestamennskunni, magnast
áhrif þessa ójafnvægis. Vöðvar sem
hafa verið misnotaðir geta ekki sinnt
hlutverki sínu og það leiðir oft til
mikils álags og meiðsla 1 liðamótum
og liðböndum.
Slakur knapi = slakur hestur
James segir að með því að ná tök-
um á að stjóma hreyfingum ýmissa
líkamshluta, svo sem liðamóta,
mjaðmagrindar, lærleggja, og
hryggjar, eykur maður getu líkam-
ans til að finna hreyfingar hestsins
og fylgja þeim. Með því að vera með-
vitaður um þessar hreyfingar og
hafa betri stjóm á þeim er hægt að
stuðla að því að líkaminn sé beinn.
Þannig sé hægt að koma í veg fyrir
spennu í vöðvum og liðamótum og
hreyfingar líkamans verða frjálsari.
Þá getur knapinn fylgt hreyfingum
hestsins; hreyfingar knapans og
hreyfingar hestsins passa saman. Þá
verður maður og hestur eitt, eins og
hann orðar það. Eftir því sem knap-
inn slakar meira á í líkamanum því
slakari verður hesturinn.
Eðlilegt er að þeir sem eru smeyk-
ir á hestbaki spennist upp og missi
við það jafnvægi. Um leið og eitthvað
skortir á jafnvægi knapa er meiri
hætta á að hann missi stjóm á hest-
inum, sem aftur eykur á kjarkleysið.
Þennan vítahring þekkja margir.
Það hlýtur að vera grundvallaratriði
að auka jafnvægið á hestbaki til að
komast út úr þessum vítahring. Gott
líkamlegt ástand hefur því mikið að
segja og þar sem tai chi leggur
áherslu á sterkan og sveigjanlegan
líkama, hugarró og rétta öndun ætti
þessi íþróttagrein að henta vel fyrir
hestafólk, hvort sem um er að ræða
þá sem stunda eingöngu útreiðar eða
keppnisfólk. Sama má reyndar segja
um allar íþróttagreinar sem auka
styrk og sveigjanleika og auka með-
vitund um rétta líkamsbeitingu.
Reiðvegir
orðnir sér
vegflokkur í
vegalögum
ALÞINGI samþykkti á dögunum
fmmvarp til laga um breytingar á
vegalögum. Breyting laganna felur
meðal annars í sér að reiðvegir verða
sér vegflokkur. Samgönguráðherra
skipaði nefnd í nóvember 1998 sem
falið var að skýra og endurskoða
reglur um reiðvegi. I niðurstöðum
nefndarinnar var meðal annars lagt
til að reiðvegir yrðu skilgreindir sem
vegflokkur í vegalögum auk þess að
tryggja sérstaka eignamámsheimild
vegna reiðvega.
I greinargerð með frumvarpinu er
lagt til að hægt verði að heimila eign-
arnám lands til lagningar reiðvega
eins og til tiltekinna almennra vega
og einkavega, enda komi fullar bæt-
ur fyrir. Þetta er talin forsenda þess
að tryggja megi gerð reiðvega.
Reiðveganefndin svokallaða lagði
til að gerð yrði áætlun í tengslum við
samþykkt vegaáætlunar hverju sinni
þar sem fram kæmi flokkun reiðleiða
í þrjá flokka, stofnleiðir, þéttbýlis-
leiðir og héraðsleiðir. Fram kemur í
greinargerðinni með frumvarpinu að
samgönguráðherra hefur falið Vega-
gerðinni að hafa forgöngu um skrán-
ingu og flokkun reiðleiða í samráði
við sveitarfélög og félög hestamanna.
Jafnframt kemur fram að auk þess
að skrá og flokka reiðleiðir sé brýn-
asta verkefnið að meta kostnað við að
koma þéim í horf og halda þeim við.
Samkvæmt niðurstöðum annarrar
nefndar sem samgönguráðherra
skipaði árið 1998 og gerði tillögur um
uppbyggingu áningastaða og skipti-
hólfa, söfnun og skráningu upplýs-
inga um fomar og nýjar reiðleiðir
o.fl. á miðhálendi Islands er líklegur
kostnaður við lagfæringu á 3.500 km
af reiðleiðum á hálendinu sé um 350
milljónir króna. í greinargerðinni
með frumvarpinu kemur fram að
gera verður ráð fyrir að reiðleiðir í
byggð séu mun lengri og kostnaður
við þær einnig mun rneiri.
Lögin taka gildi 1. júní næstkom-
andi.
Tugur
hesta-
móta um
helgina
SAMKVÆMT mótaskrá
Landsambands hestamannafé-
laga verða hvorki fleiri né færri
en tiu mót um helgina þar sem
íþróttamótin eru fyriferðamest.
Nágrannafélögin Ljúfur í
Hveragerði og Háfeti í Þorláks-
höfn verða bæði með firma-
keppni, Ljúfur í Reykjakoti en
Háfeti í Þorlákshöfn. Sóti á
Álftanesi verður með gæðinga-
keppni á Mýrarkotsvelli og er
það jafnframt úrtaka fyrir gæð-
ingakeppni landsmótsins. Er
Sóti líkega fyrst félaga til að
velja gæðinga sína til þátttöku
á mótinu.
íþróttamót heldur hinsvegar
Fákur í Reykjavík og kallast
mótið Reykjavíkurmót og er
opið. Geysir í Rangárþingi
verður einnig með opið mót á
Gaddstaðaflötum en lokuð fé-
lagsmót verða haldin hjá
Dreyra á Æðarodda, Andvara á
Andvaravöllum, Funa í Eyja-
firði á Melgerðismelum, Herði
á Varmárbökkum, og Sörli í
Hafnarfirði verður með sitt
fyrsta mót á nýgerðu félags-
svæði þeirra. Rétt er að minna
mótshaldara á að vilji þeir fá
úrslit móta birt á hestasíðu
Morgunblaðsins er hægt að
senda þau á vakr@mbl.is fyrir
klukkan 19 á sunnudag.