Morgunblaðið - 12.05.2000, Blaðsíða 32

32 FÖSTUDAGUR 12. MAÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Tsjetsjneskir skæruliðar fella átján rússneska hermenn
Ein mannskæðasta
árásin utan Tsjetsjníu
Moskvu. Reuters.
Hafna tillögum
frá Microsoft
TSJETSJNESKIR skæruliðar urðu
að minnsta kosti 18 rússneskum her-
mönnum að bana í Ingúsetíu í gær í
einni af mannskæðustu árásum
þeirra utan Tsjetsjníu. Utanríkisráð-
herrar aðildarríkja Evrópuráðsins
komu saman í Strassborg og minnt-
ust ekkert á refsiaðgerðir gegn
Rússum þrátt fyrir harða gagnrýni
Vesturlanda á hemaðaraðgerðirnar í
Tsjetsjníu.
Skæruliðamir sátu fyrir her-
mönnunum og réðust á þá með vél-
byssum og sprengjum norðan við
þorpið Khalashki í Ingúsetíu, grann-
héraði Tsjetsjníu.
Rússneski undirhershöfðinginn
Valerí Manílov sagði að átján her-
menn hefðu fallið, þrír særst og eins
væri enn saknað.
Rússneskar fréttastofur höfðu eft-
ir talsmanni rússnesku stjórnarinn-
ar í málefnum Tsjetsjníu, Sergej
Jastrzhembskí, að stórskotalið og
herflugvélar hefðu gert árásir á
skæruliðana sem hefðu reynt að flýja
til Tsjetsjníu.
Manílov sagði að fyrir blóðsúthell-
ingarnar í gær hefðu 2.233 rússnesk-
ir hermenn fallið í átökum við Tsjet-
sjena frá því í ágúst. Mann-
réttindahreyfingar telja að þúsundir
Tsjetsjena hafi beðið bana í hernað-
araðgerðunum.
Rússneskir embættismenn hafa
sagt að herinn hafi náð mestum hluta
Tsjetsjníu á sitt vald og myndað
„stálhring" umhverfis héraðið tii að
hindra að skæmliðamir geri árásir
utan þess. Skæmliðamir hafa þó
komist frá vígjum sínum í fjöllunum í
suðurhluta héraðsins og falið sig í
þorpum á láglendinu og í Ingúsetíu.
Shamil Basajev, einn af helstu for-
ingjum skæraliðanna, hefur hótað
árásum utan Tsjetsjníu verði rúss-
nesku hersveitimar ekki fluttar úr
héraðinu.
Leiðtogi Ingúsetíu, Rúslan Aus-
hev, hefur hvatt rússnesku stjómina
til að fallast á viðræður við Aslan
Maskhadov, leiðtoga Tsjetsjníu.
Manflov sagði hins vegar að ekki
kæmi til greina að hefja samninga-
viðræður við Maskhadov.
Sagðir hafa tekið
skref í rétta átt
Þing Evrópuráðsins hvatti til þess
í síðasta mánuði að gerðar yrðu ráð-
stafanir til þess að víkja Rússlandi
úr ráðinu vegna mannréttindabrota í
Tsjetsjníu ef stjómin í Moskvu hæfi
ekki friðarviðræður og virti ekki
mannréttindi Tsjetsjena.
Utanríkisráðherrar aðildarríkj-
anna sögðu þó í gær að Rússar hefðu
tekið skref í þá átt að binda enda á
mannréttindabrotin og minntust
ekkert á refsiaðgerðir. Ráðherramir
sögðust ætla að halda áfram að fylgj-
ast með ástandinu í Tsjetsjníu.
BANDARÍSKA dómsmálaráðu-
neytið og fulltrúar 17 ríkja höfn-
uðu í gær tillögum hugbúnaðarfyr-
irtækisins Microsoft um aðgerðir
til að bregðast við úrskurði alríkis-
dómstóls í landinu um að fyrirtæk-
ið hefði brotið samkeppnislög.
Tillögur Microsoft gera ráð fyrir
margs konar breytingum á rekstri
fyrirtækisins, hugbúnaði sem það
framleiðir og markaðssetningu
hans. Alríkisstjórnin og ríkin 17
hafa áður farið fram á að viðurlög
vegna brota Microsoft verði þau að
fyrirtækinu verði skipt upp í tvær
sjálfstæðar einingar. Stjórnvöld
vilja að sérstakt fyrirtæki verði
myndað um framleiðslu Windows-
stýrikerfisins en að annað fyrir-
tæki muni sjá um framleiðslu ann-
ars Microsoft-hugbúnaðar. For-
ráðamenn Microsoft telja hins
vegar að tilmæli stjórnvalda gangi
allt of langt.
„Microsoft fer fram á að dóm-
stóllinn hafni kröfu stjórnvalda
þegar í stað,“ sagði William Neu-
kom, einn af æðstu stjórnendum
Microsoft. ,Að skipta upp fyrir-
tækinu er refsing sem kæmi til
með að skaða neytendur alvarlega
og einnig hugbúnaðariðnaðinn í
heild sinni.“ Yfirmenn
Geta haldið eldri
Windows-útgáfum
Meðal þess sem tillögur Micro
soft gera ráð fyrir er að táknmynd
Explorer-vafrans, sem Microsoft
framleiðir, komi ekki sjálfkrafa
upp á skjáinn þegar tölva sem not-
ar Windows stýrikerfið er ræst. I
stað þess geti tölvuframleiðendur
látið vafra annarra framleiðenda
koma upp á skjáinn. Önnur tillaga
gerir ráð fyrir að fyrirtækið haldi
áfram að gefa út leyfi fyrir notkun
eldri útgáfa af Windows stýrikerf-
inu, jafnvel þótt ný útgáfa hafi ver-
ið sett á markað. Með því móti
gæfist framleiðendum kostur á að
halda áfram að selja tölvur með
eldri útgáfum kerfisins.
Stjórnvöld hafa nú frest fram til
17. maí til að bregðast formlega við
tillögum Microsoft.
Þúsundir manna hafa verið fluttar frá Los Alamos í Nýju Mexíkó vegna skógarelda
Tugir húsa í
ljósum logum
Los Alamos. AP, Reuters.
MIKLIR skógareldar, sem geisað
hafa í nágrenni Los Alamos í Nýju
Mexíkó í Bandaríkjunum, náðu til
bæjarins í fyrrakvöld. Stóðu þá strax
um 100 hús í ljósum logum en búið
var að flytja um 18.000 manns frá
bænum. Slökkviliðsmenn, sem berj-
ast við eldana, urðu að láta undan
síga í gær vegna vatnsskorts.
Bill Clinton, forseti Bandaríkj-
anna, lýsti yfir því í gær, að Los Al-
amos væri hamfarasvæði og vom
hundmð starfsmanna kjarnorku-
rannsóknastöðvarinnar í bænum
flutt burt. Léku eldtungurnar um
stöðina án þess að í henni kviknaði
en sprengiefni og geislavirk efni em
í eldtraustum geymslum. Bill
Richardson, orkuráðherra Banda-
ríkjanna, sagði í gær, að engin hætta
væri á ferðum hvað stöðina varðaði.
Þjóðgarðsverðir kveiktu eldinn
fyrir viku í því skyni að brenna
mnnagróður en misstu strax tök á
honum. Síðan hefur hann eytt um
1.800 hektumm af skóglendi. Hvasst
var í gær og búist við, að heldur
bætti í vindinn.
Fæðingarbær kjarnorku-
sprengjunnar
Los Alamosbær byggðist upp
vegna kjamorkurannsóknastöðvar-
innar og við hana starfa flestir með
einum eða öðmm hætti. Reis hann
snemma á fimmta áratug síðustu al-
dar vegna Manhattan-áætlunarinn-
ar um smíði ^ fyrstu kjarnorku-
sprengjunnar. í gær virtist hann
ætla að verða eldinum að bráð.
Um 700 slökkviliðsmenn hafa bar-
ist við eldinn frá því á föstudag í síð-
AP
Rústir húss sem brann í Los Al-
amos i gær. Á minni myndinni er
annað hús alelda.
ustu viku og auk þess er notast við
þyrlur og sérútbúnar flugvélar. Úr
þyrlunum er varpað vatni en úr flug-
vélunum efni, sem á að halda aftur af
eldinum. Allt hefur þetta þó komið
fyrir lítið.
Varað við
farsímanotk-
un barna
Gefíð í skyn að „ástarveiran“ hafí farið á kreik fyrir slysni?
Hefnd gæti hafa legið að
baki hönnun veirunnar
Manila. AFP.
ONEL de Guzman, sem gmnaður er
um að vera einn af höfundum „ástar-
veirannar“, kom fram á fréttamanna-
fundi í Manil á Filippseyjum í gær en
hans hefur verið leitað í nokkra daga.
Játaði hann ekki beint, að hann væri
upphafsmaður að tölvuveimnni en
viðurkenndi, að hugsanlega hefði
hann komið henni af stað fyrir slysni.
Lögregluyfirvöld á Filippseyjum
bönnuðu í fyrradag Reonel Ramon-
es, sem talinn er vera einn af höfund-
um „ástarveimnnar", að fara úr landi
og héldu jafnframt áfram ákafri leit
sinni að níu einstaklingum er taldir
em tengjast hönnun tölvuveimnnar.
Tveir þeirra, þar á meðal Guzman,
skrifuðu nýverið ritgerð um hvernig
best sé að stela lykflorðum af Netinu.
Guzman er bróðir Irene de Guz-
man, unnustu Reonel Ramones, og
stundaði hann nám við AMA-tölvu-
háskólann í Manila á sama tíma og
Ramones. Hefur verið greint frá því
að de Guzman hafi skrifað námsrit-
gerð við skólann og þar hafi hann
fjallað um hugmyndir sínar um að
stela lykilorðum með aðstoð tölvu-
póstforrita. Hinn maðurinn er
Michael Buan, skólabróðir Guzmans,
og hafði hann skrifað ritgerð um
tölvuforrit sem væri gætt þeim eigin-
leikum að fjölfalda sig.
Ritgerð de Guzmans var hins veg-
ar felld af leiðbeinendum hans við
skólann þar sem hún braut í bága við
reglugerðir um öryggi tölvunotenda
og í kjölfarið var ákveðið að de Guz-
man hlyti ekki gráðuna við skólann.
Hefur verið leitt að því líkum að de
Guzman hafi átt þátt í að hanna „ást-
arveiruna" í því skyni að hefna sín á
skólayfirvöldum, með þeim afleiðing-
um að tölvuveiran ferðaðist út um
alla veröld og olli gríðarlegu tjóni á
tölvum oghugbúnaði.
„Þetta gæti hafa gert hann svo
reiðan að hann ákvað að dreifa meist-
araverki sínu um allan heim,“ sagði
einn þeirra er unnið hafa að rann-
sókn málsins. Þá þykir það auka lík-
umar á aðild Guzmans að málinu að
hann bjó um tíma undir sama þaki og
Reonel Ramones, sem handtekinn
var fyrr í vikunni en sleppt vegna
skorts á sönnunargögnum á þriðju-
dag. Sérfræðingar telja ennfremur
ólfldegt að Ramones hafi hannað
tölvuveimna einn síns liðs.
„Forritið er Iausnin“
Á vefsíðu BBC segir að í ritgerð
Guzmans hafi komið fram að forrit að
hans fyrirmynd „gæti reynst afar
gagnlegt fjölda manna til að komast
yfir lykilorð og þá einkum notendum
Netsins". Þar með gætu þeir eytt
meiri tíma á Netinu án þess að borga
fyrir. í ritgerðinni segir: „Við eyðum
miklum fjármunum til að borga fyrir
h'tinn notkunartíma á Netinu. Forrit
þetta er lausnin. Notum það til að
stela og endurheimta lykilorð úr tölv-
um fórnarlamba.“
Karim Bangcola, aðstoðarrektor
AMA-tölvuháskólans, sagði í gær að
ef tölvuforrit hefðu verið gerð eftir
hugmyndum þeim sem koma fram í
ritgerðum þeirra Guzmans og Buans
og þau „sameinuð" þá myndi slíkt
forrit hafa sömu eiginleika og „ástar-
veiran". Manuel Abad, fram-
kvæmdastjóri skólans, sagði að báðir
nemendumir hefðu verið meðlimir í
GRAMMERsoft-hópnum ásamt öðr-
um nemendum sem sérhæfðu sig í
hönnun forrita. Nefndi hann t.a.m. að
hægt hefði verið að lesa orðið
GRAMMERsoft úr skilaboðum sem
„ástarveiran" hefði skilið eftir sig.
Talsmenn Rannsóknarlögreglu Fil-
ippseyja sögðu í gær að þeir hefðu
grennslast fyrir um skólasystkin
þeirra Guzmans og Buans og fundið
sönnunargögn sem hægt væri að
rekja til þeirra.
London. AFP.
KOMA á í veg fyrir að böm noti far-
síma reglulega. Er þetta niðurstaða
umfangsmikillar könnunar, sem
bresk stjómvöld stóðu fyrir, en tekið
er þó fram að engar óyggjandi sann-
anir séu fyrir því að farsímanotkun
geti verið varasöm.
Ungt fólk er um fjórðungur 27
milljóna farsímanotenda í Bretlandi
og því mun vafalaust fjölga mikið með
næstu kynslóð símanna sem bjóða
m.a. upp á aðgang að Netinu. Margir
hafa þó af því áhyggjur að mikil far-
símanotkun geti verið hættuleg og
því var ákveðið að skipa rannsóknar-
nefndina. Formaður hennar, William
Stewart, sagði í gær að hann myndi
nota sinn síma áfram en myndi þó
reyna að koma í veg fyrir óheftan að-
gang bamabamanna að farsímum.
Niðurstaða rannsóknarinnar var í
stuttu máli sú að engar beinar sann-
anir væm fyrir skaðsemi farsíma þótt
eitt og annað hefði komið fram sem
hugsanlega gæti bent til þess. Þess
vegna þykir rétt að vara við mikilli
farsímanotkun bama enda em tauga-
kerfi þeirra og heili enn að taka út
þroska.