Morgunblaðið - 12.05.2000, Blaðsíða 14

14 FÖSTUDAGUR 12. MAÍ 2000
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Rektor HA segir staðsetningu háskóla hafa áhrif á búsetu háskólamenntaðs fólks
Lagt til að stöðvum verði komið
upp á Isafírði og Egilsstöðum
Morgunblaðið/Kristján
Þorsteinn Gunnarsson, rektor Háskólans á Akureyri, á fundi um há-
skólamenntun og landsbyggðina.
STAÐSETNING háskólanáms hef-
ur mikið áhrif á búsetu háskóla-
menntaðs fólks hér á landi, en sam-
kvæmt nýrri' könnun á háskóla-
menntun og búsetu búa 89%
brautskráðra viðskiptafræðinga frá
Háskóla íslands á höfuðborgar-
svæðinu en einungs 11% á lands-
byggðinni. Af brautskráðum
rekstrarfræðingum frá Háskólan-
um á Akureyri búa 87% á lands-
byggðinni en 13% á höfuðborgar-
svæðinu.
Þetta kom fram í erindi Þor-
steins Gunnarssonar, rektors Há-
skólans á Akureyri, á fundi sem At-
vinnuþróunarfélags Eyjafjarðar,
Rannsóknarstofnun Háskólans á
Akureyri og sjónvarpsstöðin Ak-
sjón efndu til á Fiðlaranum á Akur-
eyri á miðvikudag, en yfirskrift
fundarins var hvort aukin háskóla-
menntun væri svar við atgervis-
flótta af landsbyggðinni.
Þorsteinn vitnaði einnig í skýrslu
Félags íslenskra hjúkrunarfræð-
inga „Mannekla í hjúkrun“ en þar
kemur fram að tæplega 80% braut-
skráðra hjúkrunarfræðinga frá Há-
skólanum á Akureyri starfa á
landsbyggðinni en nimlega 20% á
Reykjavíkursvæðinu. Til saman-
burðar starfar aðeins sjötti hver
hj ú krunarfrícðingur sem útskrifast
frá Háskóla íslands á landsbyggð-
inni. Einnig nefndi rektor að um
helmingur nemenda í sjávarútvegs-
deild Háskólans á Akureyri kæmi
frá suðvesturhorni landsins en um
80% brautskráðra sjávarútvegs-
fræðinga haslaði sér völl í fyrir-
tækjum utan höfuðborgarsvæðis-
ins.
Fjarkennsla skilar árangri
Þorsteinn sagði Háskólann á Ak-
ureyri hafa leitast við að hagnýt
nýjustu upplýsingatæki til kennslu
á háskólastigi utan síns heima-
svæðis, m.a. með fjarkennslu í
hjúkrunarfræði til ísafjarðar og
rekstrarfræði til Austurlands og
hefði hann fengið staðfest fyrir
vestan að hefði þessi kennsla ekki
komið til hefðu margir af þeim sem
nú stunda hjúkrunarnámið flust
með fjölskyldum sínum til höfuð-
borgarinnar. Námsframboð háskól-
ans með aðstoð fjarkennslu eykst í
haust, en þá verður kennd hjúkrun-
arfæði á Suðumesjum, leikskóla-
kennaranám í Kópavogi, á Horna-
firði, í Neskaupstað og á ísafirði og
kennsla á nýrri námsbraut í nú-
tímafræðum í samstarfi við Há-
skóla íslands verður sett upp í
haust.
Rektor sagði fjarkennsluna þeg-
ar hafa skilað miklum árangri en
ljóst væri að renna þyrfti styrkari
stoðum undir háskólakennslu í
þeim landshlutum sem lengst væru
frá núverandi háskólum hér á landi,
þ.e. á Austurlandi og Vestfjörðum.
Því hefði háskólaráð lagt til við
menntamálaráðherra að Háskólan-
um á Akureyri yrði heimilað að
koma á fót kennslustöðvum á Eg-
ilsstöðum og Isafirði og þar myndu
starfa fastráðnir háskólakennarar
sem hefðu fasta búsetu á þessum
stöðum og sæju um staðbundna
kennslu grunngreina. Sífellt al-
gengara væri að háskólar erlendis
settu upp slíkar kennslustöðvar og
tók rektor dæmi um uppbyggingu
háskólamenntunar í hálöndum og
eyjum Skotlands þar um.
Sagði Þorsteinn að þessi tillaga
sameinaði kosti staðbundins náms
og fjarnáms á öflugan og einfaldan
hátt. Ljóst væri þó að fjarkennslan
mundi ein ekki nægja til að byggja
upp lífvænlegt þekkingarsamfélag
á Austurlandi og Vestfjörðum, en
störf háskólakennara á þessum
landsvæðum gætu styrkt fjar-
kennslu bæði á þeim stöðum þar
sem þeir væru búsettir og annars
staðar þar sem fjarnám væri stund-
að.
Ávinningurinn af slíkum kennslu-
stöðvum væri hópur háskólamennt-
aðs fólks sem kæmi inn í atvinnu-
lífið á viðkomandi svæði á hverju
ári og vísaði rektor í því sambandi
til reynslunnar af starfsemi Há-
skólans á Akureyri. Fjárhagsleg
áhrif inn á viðkomandi landsvæði
gætu numið um tveimur milljónum
króna á hvern nemenda að mati
Þorsteins.
Kostnaður um 62
milljónir króna á ári
Kostnaður við starfsemina er
áætlaður 16 milljónir króna árið
2001 á hvorum stað, en þegar allt
námið er komið til framkvæmda er
áætlaður kostnaður um 31 milljón
króna á hvorum stað eða samtals
62 milljónir króna. Tók rektor fram
að þetta væri ekki ódýrasta leiðin
til að mennta háskólafólk „en hver
verður afleiðingin fyrir viðkomandi
landsvæði ef þessi leið eða aðrar
hliðstæðar lausnir koma ekki til?“
Þorsteinn sagði í svari við fyrir-
spurn um það hvort aukin sam-
keppni á svið fjarskipta hefði áhrif
á rekstrarlegar forsendur námsins,
að sér sýndist sem síaukin sam-
keppni á fjarskiptamarkaðnum
mundi bæta stöðuna. Hann sagði
háskólann hafa yfir að ráða
lágmarksbúnaði sem til þyrfti til að
geta sinnt fjarkennslunni, en flutn-
ingsgetan væri akkilesarhællinn
sem og kostnaður.
„Við sjáum að nýir aðilar á mark-
aðnum bjóða skilvirkar lausnir og
lægra verð en við höfum áður séð,“
sagði Þorsteinn. Hann sagðist
sakna þess að háskólar í landinu
hefðu ekki aðgang að niðurgreiddu
rannsóknarneti, sem víða tíðkaðist
erlendis en slíkt væri ekki fyrir
hendi hér á landi.
Félagsmálaráðherra kynnir alþjóðlegan dag fjölskyldunnar sem verður 15. maí
Opinber fjölskyldustefna
tilbúin síðar í sumar
ALÞJÓÐLEGUR dagur fjölskyld-
unrtar verður haldinn mánudaginn
15. maí, en það verður í 7. sinn
sem Sameinuðu þjóðirnar tileinka
málefnum fjölskyldunnar sérstak-
an dag í þeim tilgangi að vekja at-
hygli á mikilvægi ýmissa mála er
tengjast fjölskyldunni, sem og
mikilvægi fjölskyldunnar sjálfrar í
samfélögum þjóða heimsins. Þetta
kom fram í máli Páls Péturssonar
félagsmálaráðherra á blaðamanna-
fundi í félagsmálaráðuneytinu í
gær, en þar kynnti hann helstu að-
gerðir stjórnvalda í fjölskyldumál-
um síðustu misseri og starfsemi
fjölskylduráðs.
Páll sagði að ríkisstjórnin hefði
unnið ötullega að málefnum fjöl-
skyldunnar síðustu ár. Húsnæðis-
löggjöfin hefði auðveldað mjög
tekjulægri fjölskyldum að komast í
eigið húsnæði.
150 fatlaðir einstaklingar
á biðlista eftir húsnæði
Nýsett lög um fæðingar- og for-
eldraorlof væru tvímælalaust mjög
stórt skref í jafnréttis- og fjöl-
skyldumálum, en samkvæmt þeim
hefðu báðir foreldrar jafnan mögu-
leika til að annast barn sitt og
vera samvistum við það. Hann
sagði að samkvæmt þessum lögum
fengju foreldrar sjálfstæðan 3
mánaða fæðingarorlofsrétt og 3
Morgunblaðið/Porkell
Alþjóðlegur dagur fjölskyldunn-
ar verður haldinn í 7. sinn mánu-
daginn 15. maí. Páll Pétursson
félagsmálaráðherra kynnti
helstu aðgerðir stjórnvalda í
málum fjölskyldunnar síðustu ár
og starfsemi fjölskylduráðs.
mánuði er þeir gætu nýtt að vild.
Þá væri hvoru foreldri heimilt að
taka sér 13 vikna fæðingarorlof á
fyrstu 8 árum barns.
Páll sagði að ýmis önnur mál
væru einnig mikilvæg fyrir fjöl-
skylduna, svo sem ný lög um
starfsfólk með fjölskylduábyrgð,
sem tryggðu það að starfsmenn
gætu sinnt fjölskylduábyrgð sinni
og annast sjúka aðstandendur án
þess að eiga á hættu að missa
vinnuna. Þá sagði hann að Barna-
húsið hefði sannað tilverurétt sinn
og að frumvarp til nýrra og endur-
bættra barnalaga yrði lagt fyrir
Alþingi í haust. Þá sagði hann að
möguleikar fatlaðra til bærilegra
lífs hefðu verið stórauknir, en þó
væru enn 150 einstaklingar á bið-
lista eftir húsnæði.
Fjölskylduráð var skipað af ráð-
herra árið 1998 og er hlutverk
þess m.a. að vinna að gerð opin-
berrar fjölskyldustefnu stjórn-
valda sem ætlað er að hafa það að
markmiði að efla fjölskylduna í nú-
tímaþjóðfélagi. Drífa Sigfúsdóttir,
formaður Fjölskylduráðs, sagði að
stefnt væri að því að vinnu við fjöl-
skyldustefnuna yrði lokið síðar í
sumar.
Sveitarstjórnir
bjóða í sund
í tilefni af alþjóðadegi fjölskyld-
unnar sagði Drífa að ráðið hefði
farið fram á það við sveitarstjórnir
landsins að þær stuðluðu að því að
fólk gæfi sér tíma til að verja með
fjölskyldum sínum á deginum.
Hún sagði að nokkur sveitarfélög
hefðu þegar tilkynnt ráðinu hvað
yrði í boði fyrir fjölskylduna.
Sveitarstjórn Garðabæjar myndi
t.d. efna til gönguferðar í Heið-
mörk. Á Húsavík, Hvolsvelli,
Laugarvatni og Siglufirði yrði
ókeypis í sund og á söfn. Á Isafirði
og Dalvík hefðu sveitarstjórnirnar
ákveðið að sameina alþjóðadag
fjölskyldunnar og íþróttadag fjöl-
skyldunnar og yrðu þær með ým-
islegt í boði 27. maí.
Drífa sagði að mikill áhugi væri
á meðal sveitarfélaganna um mál-
efni fjölskyldunnar og að sá áhugi
hefði endurspeglast í könnun sem
fjölskylduráðið hefði látið gera
meðal sveitarfélaganna.
í könnuninni kom í ljós að eitt
sveitarfélag hefur þegar mótað
fjölskyldustefnu og að flest hinna
eru að vinna að undirbúningi slíkr-
ar stefnu. Einnig kom í ljós að
flestar sveitarstjórnirnar eru með-
vitaðar um mikilvægi samræming-
ar fjölskyldu- og atvinnulífs og að
fjölmörg þeirra bjóða starfsfólki
sínu upp á sveigjanlegan vinnu-
tíma og vistunartíma fyrir börn á
leikskólum. Að lokum kom fram í
könnuninni að sveitarfélög leggja
áherslu á ýmiss konar forvarnar-
starf, svo sem um áfengi, reyking-
ar og slysavarnir og eitt sveitarfé-
lag býður upp á hjónabands-
fræðslu.
Ákvörðun
samkeppnisráðs
Bannar
auglýsingu
Netsímans
SAMKEPPNISRÁÐ hefur
bannað auglýsingu Netsímans
undir yfirskriftinni „Odýrari
símtöl til útlanda". Vísð er til
þess í ákvörðun ráðsins að
auglýsingin sé ófullnægjandi
og villandi fyrir neytendur og
jafnframt ósanngjörn gagn-
vart keppinautum, ekki megi
auglýsa símagjöld Netsímans
nema auglýst verð sé endan-
legt verð til neytenda.
I umræddri auglýsingu sem
birtist í Morgunblaðinu 29.
janúar sl. eru bornar saman
gjaldskrár fjögurra fyrir-
tækja fyrir símtöl til útlanda.
í tilfelli tveggja fyrirtækj-
anna, Frjálsra fjarskipta og
Íslandssíma, er tilgreint end-
anlegt verð sem neytandi
greiðir fyrir símtal en í tilfelli
auglýsanda og Landsnets
þarf að bæta við tilgreint
verð kostnaði við innanlands-
símtal, en þá þjónustu inna
önnur fyrirtæki af hendi og
þarf að greiða sérstaklega
fyrir þjónustuna.
Ekki um að ræða saman-
burðarhæfa þjónustu
Samkeppnisráð telur því að
ekki sé verið að bera saman
samanburðarhæfa þjónustu í
auglýsingu Netsímans.
I ákvörðun samkeppnisráðs
segir að nauðsynlegt sé í
þeim tilvikum sem þjónusta
símafyrirtækis er háð þjón-
ustu annars fyrirtækis að
bæta dæmigerðum viðbótar-
kostnaði við eigin gjaldskrá.
Annars geti neytendur ekki
borið saman verð einstakra
símafyrirtækja á sambæri-
legri þjónustu.
Hitaveita Suður-
nesja og Orkuveita
Reykjavíkur
Nýjar
tillögur
leiða til
hækkunar
VERÐI tillögur nefndar sem
skipuð var af iðnaðarráðuneyt-
inu að veruleika um framtíðar-
skipulag raforkuflutnings á Is-
landi munu þær leiða til hærra
raforkuverðs á suðvesturhorni
landsins en orkufyrirtæki á
svæðinu voru sniðgengin við
skipun nefndarinnar. Þetta er
meðal þess sem kemur fram í
ályktun sem samþykkt var á
sameiginlegum fundi stjórna
Hitaveitu Suðurnesja og Orku-
veitu Reykjavíkur.
Tillögur nefndarinnar gera
m.a. ráð fyrir stofnun Lands-
nets og breyttu rekstrarformi
fyrirtækjanna sem að áliti
stjórnanna leiðir til hærra raf-
orkuverðs á svæðinu.
Stjórnir íyrirtækjanna munu
á næstunni fylgja ályktuninni
eftir með viðræðum við þing-
menn Reykjavíkur- og Reykja-
nesskjördæma og reyna þann-
ig að tryggja að tekið verði tillit
til sjónarmiða þéttbýlisins á
suðvesturhorni landsins við
endanlega gerð nýrra raforku-
laga. Jafnframt munu fyrir-
tækin áfram vinna sameigin-
lega að þessum málum, segir í
frétt frá stjórnunum.