Morgunblaðið - 27.01.1996, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 27. JANÚAR 1996 11
FRÉTTIR
Fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar
Obreyttar tekjur þrátt
fyrir gjaldskrárhækkun
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
UPPSKIPUN i Reykjavíkurhöfn.
mál. Þeir sem stunda ekki íþróttir
eða hljóðfæranám, svo dæmi séu
tekin, hafa ekkert við að vera þeg-
ar þeir koma heim úr skólanum
annað en að hanga með vinun-
um,“ sagði Guðný.
Leiðinleg fræðsla
„Reyndar er félagsmiðstöð hér
í Foldaskóla sem er gott mál. En
í skólunum hér í kring
eru ekki félagsmiðstöðv-
ar. Það væri mikil bót að
bjóða unglingunum upp á
fleiri valkosti. Krakkar á
mínum aldri þurfa að
hafa áhugamál annars finnst þeim
lífið svo tilgangslaust. Það sem
skiptir mestu máli er fræðsla og
að krakkarnir hafi nóg fyrir stafni.
Það mætti fræða okkur betur um
hvað gerist við fíkniefnanotkun.
Fræðslan sem við fáum er svo leið-
inleg. Það eru talin upp nöfnin á
fíkniefnunum og hvaða vímu þau
gefa. Þetta snertir okkur ekkert.
Eg myndi vilja vita hvort það sé
líklegt að það myndi breyta mér
eitthvað ef ég prófaði E-töflu bara
einu sinni,“ segir Guðný.
Hún segir að afstaða sinna jafn-
aWra til fíkniefna sé mismunandi.
„Ég er ekkert viss um að allir
mínir kunningjar muni ekki nota
fíkniefni á næsta ári þegar við
byrjum í framhaldsskóla,“ sagði
Guðný.
Ræktar með sér
sjálfsagann
Magnús Karl Magnússon, 15
ára, nemandi í Foldaskóla, ákvað
ungur að rækta með sér sjálfsaga.
Hann segir að sér leiðist þó frekar
fræðsla um fíkniefni. „Flest af því
sem við erum frædd um veit ég
fyrir. Ég varð að taka meðvitaða
ákvörðun um að neyta ekki fíkni-
efna því ég stunda fótbolta í 3ja
flokki í Fjölni. íþróttir og fíkniefnr
fara ekki saman,“ sagði
Magnús, sem er fyrirliði
í sínu liði.
Hann neytir ekki held-
ur áfengis. í fótboltanum
er borin mikil virðing
fyrir þjálfaranum, Lárusi Grétars-
syni, sem Magnús segir að líði
ekki óreglu. „Meðalaldur unglinga
sem byijar að drekka er fjórtán
ár og mér finnst alltof snemmt
að krakkar fari að gera þetta upp
við sig strax þá,“ sagði Magnús.
Magnúsi finnst, eins og
Guðnýju, umræðan hafa verið of
einhliða og vandinn verið ýktur.
„Ég held að málið snúist ekki
bara um forvarnarstarf heldur
miklu fremur um sjálfsaga. Ég
held að unglingar hafi almennt
ekki mikið ræktað hann. Kveikjan
að því að ég vil temja mér sjálfs-
aga er sú að ég ætla að ná sem
lengst í fótboltanum,“ sagði
Magnús.
Hann sagði að vinir sínir hefðu
byijað að fikta við áfengi en hann
hefði strax séð og ákveðið að það
ætti ekki við sig. „Ég skil það
mjög vel þegar krakkar á mínum
aldri vilja ekki skera sig úr. Þeir
eru mjög viðkvæmir fyrir öllu
umtali og þess vegna
hafa þeir tilhneigingu
til þess að reyna að
falla inn í hópinn. Mér
finnst það allt í lagi
upp að vissu marki að
standa utan hópsins hvað þetta
varðar og ég er stoltur af því að
drekka ekki,“ sagði Magnús.
Gæti vakið upp forvitni
Guðleifur Kristjánsson er 18 ára
nemandi í Verslunarskóla Islands.
„Mér hefur fundist umræða um
fíkniefnamál færast í aukana og
hún á rétt á sér. Mér finnst notk-
un eiturlyfja vera að aukast og
færast neðar í aldursflokkana. Ég
nota sjálfur áfengi en snerti ekki
fíkniefni. Þetta var fastmótuð
ákvörðun sem ég tók og ég hef
haldið henni og langar ekki til
þess.að breyta því. Miðað við mína
reynslu skemma fíkniefni alltof
mikið fyrir fólki," sagði Guðleifur.
Hjörtur Þór Steindórsson, 18
ára, og Kristján Ra. Kristjánsson,
20 ára, nemendur í Verslunarskóla
íslands, telja að fíkniefnaumræðan
að undanförnu geti snúist upp í
andhverfu sína og jafnvel vakið
upp forvitni fyrir fíkniefnum.
„Mér finnst að umræðan hafi
verið blásin mikið upp. Með svo
mikilli umfjöllun verður málefnið
bara spennandi,“ sagði Hjörtur.
Þeir félagar telja báðir ástæðu til
þess að óttast það að of mikil fíkni-
efnaumfjöllun geti ýtt undir það
að krakkar prófi fíkniefni.
Kristján segir að all-
ir viti að þeir sem vilji
géti komist yfir fíkni-
efni. Það sé þó fjarri
því jafnauðvelt og að
nálgast áfengi. „Þetta
er ekki þannig að það sé verið að
selja fíkniefni í skólunum. Málið
er blásið upp.“
Þeir telja að fíkniefnaneysla sé
í lág'marki í Verslunarskólanum
miðað við aðra skóla. Þeir neyta
báðir áfengis og segja að áfengis-
neysla sé viðurkennd áf samfélag-
inu. _
„Ég held að það séu flestir sam-
mála því að lög sem banna fólki
innan tvítugs að kaupa áfengi í
ríkinu séu fáránleg. Staðfesting á
þessu eru kaup margra foreldra á
áfengi fyrir unglinga. Þeir óttast
landaneyslu,“ sagði Kristján.
TEKJUÁÆTLUN Reykjavíkur-
hafnar árið 1996 gerir ráð fyrir
að tekjur af vöruflutningum verði
nánast þær sömu og á síðasta ári
þrátt fyrir 3,5% hækkun á gjald-
skrá. Rekstrartekjur eru áætlaðar
707.5 milljónir og er það um 3,2%
hækkun frá áætlaðri útkomu árs-
ins 1995. Rekstrargjöld eru áætluð
470.6 milljónir króna, sem er 1,4%
hækkun miðað við áætlaða út-
komu ársins 1995.
Aukinn innflutningur
í skýrslu borgarstjóra með fjár-
hagsáætlun Reykjavíkurborga^
segir að í tekjuáætlun Reykja-
víkurhafnar árið 1996 sé gert ráð
fyrir auknum innflutningi á al-
mennri vöru. Jafnframt að vegna
breytinga á strandflutningum
Eimskipafélags Islands minnki
magn útfluttra sjávarafurða sem
fer í gegnum Reykjavíkurhöfn. Þá
muni magn innfluttrar olíu minnka
um 20 þús. tonn samkvæmt upp-
lýsingum olíufélaganna. Þetta
muni leiða til þess að tekjur af
vöruflutningum verða nánast þær
sömu og árið 1995 þrátt fyrir
hækkun á gjaldskrá.
Gert er ráð fyrir svipaðri skipa-
umferð um höfnina og á síðasta
ári, en vegna nýrra skipa Eim-
skipafélagsins, sem eru talsvert
minni en fyrirrennarar þeirra, ná-
GERT er ráð fyrir 55 milljónum
til átaksverkefna á árinu og að
Atvinnuleysistryggingasjóður
endurgreiði 15 milljónir. Kostnað-
arhlutur borgarsjóðs er því áætlað-
ur 40 milljónir. Gert er ráð fyrir
að ataksverkefnum fækki á árinu.
í skýrslu borgarstjóra með fjár-
hagsáætlun Reykjavíkurborgar
segir að á síðustu þremur árum
hafi miklum fjármunum verið veitt
úr borgarsjóði til skammtímaúr-
ræða í atvinnumálum. Astæðan
væri samanlagður kostnaður af
ist aðeins 1,2% hækkun milli ára
á skipagjöldum.
222 milljónir til
framkvæmda
Fram kemur að áætlaðar tekjur
af gatnagerðargjöldum eru 25
milljónir og að afborganir lang-
tímalána séu 4,8 milljónir. Til
framkvæmda er áætlað að veija
margvíslegum úrræðum í þágu
skólafólks og annarra ungmenna
hafi á síðasta ári numið um 750
milljónúm. Þar við bættist 150
milljón króna kostnaður borgar-
sjóðs af átaksverkefnum.
Á síðasta ári hafi verið gert ráð •
fyrir 170 milljónum til átaksverka
á árinu og var gert ráð fyrir 20
milljón króna endurgreiðslu úr
Atvinnuleysistryggingasjóði.
Ráðnir voru 553 einstaklingar til
verkefna á vegum borgarinnar auk
þess sem borgin hafði milligöngu
222 milljónum króna. Stærsta
verkefnið er upphaf framkvæmda
við olíubryggju í Örfirisey, en ráð-
gert er að verkinu ljúki árið 1998
og að heildarkostnaður verði um
470 milljónir. Önnur verkefni eru
landauki á hafnarsvæðinu fyrir um
25 milljónir, dýpkun Kleppsvíkur
fyrir sömu upphæð og aðrar fram-
kvæmdir fyrir 42 milljónir.
um ráðningu 64 einstaklinga til
starfa við átaksverkefni á vegum
þriðja aðila.
Þá segir að á þessu ári sé gert
ráð fyrir að kostnaðarhlutur borg-
arinnar verði 40 milljónir. „Átaks-
verkefnum á vegum borgarinnar
verður því fækkað á þessu ári, þar
sem þau eru dýr og hafa ekki
skilað því, sem til var ætlast.
Ákvarðanir um endanlegan fjölda
átaksverkefna verða síðan teknar
með hliðsjón af atvinnuástandi á
vori komanda,“ segir í skýrslunni.
Krakkar þurfa
að hafa
áhugamál
Málið snýst
miklu fremur
um sjálfsaga
Fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar
Færri átaksverkefni
Aðild Rússlands að Evrópuráðinu
styðja þessi ríki á ann-
an og betri hátt með
því að færa þeim það
lýðræði og fijálsræði
sem fengið hefur að
þróast í vestrænum
heimi í stað kyrrstöð-
unnar fyrir austan eft-
ir að eðlileg samskipti
rofnuðu milli austurs
og vesturs.
Hlutverk
Evrópuráðsins
Tilgangur Evrópu-
ráðsþingsins er að
vera vettvangur um-
ræðu um mannrétt-
indi og lýðræði. Höf-
Hjálmar
Jónsson
er einnig stefnumót-
andi fyrir lagasetn-
ingu á flestum þjóðfé-
lagssviðum. Ökkur
íslendingum er því
mikilvægt að starfa
af krafti á þessum
vettvangi.
Mikilvæg
ákvörðun
Evrópuráðsþings-
ins - aðild Rússa
Ein mikilvægasta
og merkilegasta
ákvörðun þings Evr-
ópuráðsins var tekin
á fimmtudaginn. Sú
ákvörðun að sam-
NÝR HEIMUR hefur opnast í
austri. Hann hefur verið lokaður
fyrir vestrænum áhrifum. Samfé-
lagið var læst í fjötra kommún-
ismans sem hindraði fijálsa hugs-
un. Því varð þróunin þar með allt
öðrum hætti en í vestrænum lönd-
um. Framkvæmd kommúnismans
í þeim löndum sem voru honum
ofurseld hefur orsakað mikla
ógæfu. Því fór fagnaðarbylgja um
heiminn þegar járntjaldið féll og
kommúnisminn hafði beðið skip-
brot. Þegar þjóðskipulagið riðlað-
ist skapaðist óvissa um framhald-
ið. Svo lengi hafði kerfi kommún-
ismans lagt línurnar um líf fólks
að bullandi ólga hlaut að verða í
þjóðfélagi hinna nýfijálsu ríkja.
Eftir svo langa hugmyndafræði-
lega einstefnu er óhugsandi að í
einu vetfangi náist vestrænt lýð-
ræðisstig. Það tekur tíma og velt-
ur á fleirum en Rússum.
Ríki Austur-Evrópu fengu hug-
myndafræði kommúnismans frá
Vestur-Evrópu. Nú er tímabært að
uðmarkmið þess er að vernda
mannlegt líf. Mannhelgi er aðals-
merki ráðsins. Evrópuráðið er ekki
klúbbur eða lokuð regla. Evrópu-
ráðsþingið er þing þjóða Evrópu,
það er lifandi samfélag sem ber
uppi hugsjónina um lýðréttindi,
frelsi og lífshamingju fólks. Þingið
þykkja aðild Rússa að Evrópuráð-
inu mun hafa mikil áhrif á fram-
þróun í Evrópu. Kalda stríðinu er
lokið og nýir tímar að renna upp.
Stjórnmálamenn í vestri gera sér
grein fyrir því. Óvissuástand ríkir
í Rússlandi. Almenningur þar vissi
hvað hann hafði undir ráðstjórn-
Rússi sem brotin eru
á mannréttindi getur
nú, segir Hjálmar
Jónsson, leitað til
Mannréttinda-
dómstóls Evrópu.
inni. Lífskjör eru vissulega lakari
nú en þá. Það gerir lýðræðisöflun-
um erfitt fyrir en andstæðingar
lýðræðis, eins og Zhirinovskij, ná
athygli og áhrifum. Hjálp úr vestri
er Rússum því afar þýðingarmikil
og það hlýtur að vera markmið
lýðræðissinnaðra þjóða að breiða
lýðræði út um heiminn. Hvaða
hugmyndafræði og skoðanir fylla
tómarúmið, sem aftur ræður
mestu um það hvaða stjórnarfar
fólk í þessum löndum mun búa
við? Tímamótin eru söguleg. Nú
er vendipunktur í samskiptum
Evrópuríkjanna innbyrðis og í
samskiptum þeirra við ríki í öðrum
hlutum heimsins.
Breski íhaldsmaðurinn Finsberg
lávarður sagði í ræðu sinni á Evr-
öpuráðsþinginu á fimmtudag að
ef mál eins einasta Rússa, sem
brotin væru á mannréttindi, yrði
tekið til meðferðar fyrir Mannrétt-
indadómstóli Evrópu þá réttlætti
það jákvæða afgreiðslu okkar. Og
hann endaði ræðu sína á því að
segja það bæði heimskulegt ef
ekki glæpsamlegt að neita Rúss-
um um aðild.
Mér blandast ekki hugur um
það hvor hefðu hagnast á því að
Rússum hefði verið neitað um
aðild, lýðræðisöflin eða andlýð-
ræðisöflin í Rússlandi. Við hljótum
að fagna aðild þeirra og vilja til
þess að þróa betra samfélag í sam-
starfi við önnur Evrópuríki og
aðra hluta heimsins. Löng og erf-
ið leið er framundan fyrir lýðræði
og frið í Rússlandi og margt.óunn-
ið. En þeir erfiðleikar mega ekki
vaxa mönnum í augum.
Höfundur er alþingismadur, full-
trui í íslandsdeild Evrópuráðs-
þingsins í Strassborg.