Morgunblaðið - 01.12.1976, Page 17

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 1. DESEMBER 1976
17
í Vestmanna-
eyjum 75 ára
Hús tsfélagsins I Vestmannaeyjum.
Slldarsöltun hjá lsfélaginu.
ÍSFÉLAGIÐ ( Vestmannaeyjum á sjötfu og fimm ára
afmæli ádag, en það var stofnað 1. desember, 1901 og er
með elztu fyrirtækjum sinnar tegundar hér á landi.
Núverandi stjðrnarformaður tsfélagsins er Björn
Guðmundsson.
Undanfari að stofnun félagsins var sá, að sjómenn frá
Vestmannaeyjum fóru til fiskveiða á Austfjörðum, þar
sem þeir kynntust fyrst íshúsum — en Austfirðingar
geymdu beitu sína í húsum fylltum ís. Kringum alda-
mótin voru aðallega gerð út frá Vestmannaeyjum
sextán áraskip. Þá hafði alltaf verið mikill beituskortur
— en kæmust menn f beitu voru vandræðin alltaf þau,
hvernig ætti að geyma hana og halda henni ferskri fram
á vertíðina. Þörfin fyrir Ishús var þvf augljós. ísinn var
fenginn úr tjörnum , að þvf er Björn Guðmundsson
sagði f stuttu rabbi við Morgunblaðið í gær.
Fyrstu stjórn Isfélags Vestmannaeyja skipuðu,
Þorsteinn Jónsson héraðslæknir, formaður, Arni
Filippusson gjaldkeri og Gfsli J. Johnsen kaupmaður,
sem var ritari. Arið 1905 var brúttóvelta félagsins 5842
krónur, en hagnaður nlutíu krónur, svo að dæmi sé
tekið.
Arið 1908 var keypt frystivél, sem mun sú fyrsta sem
keypt var hingað til lands. Tveimur árum síðar hóf
félagið verzlun með kjöt og jafnframt geymdi það kjöt
fyrir íbúa staðarins. Á vegum félagsins var rekin kjöt-
og nýlenduvöruverzlun allt fram til ársloka 1956. Fyrsta
stækkun frystihússins var framkvæmd 1914; veruleg
stækkun varð þó ekki fyrr en 1946. En sex árum áður,
eða 1940, var byrjað að heilfrysta fisk í frystivélum.
Núverartdi stjórn ísfélagsins tók við 1957. Hana skipa,
auk Björns Guðmundssonar, Einar Sigurjónsson, Emil
Andersen, Kristinn Pálsson og Eyjólfur Marteinsson. A
þessum tveimur áratugum hafa umsvif félagsins aukist
verulega og húseignir margfaldast.
Isfélagið fór eins og fleiri illa út úr gosinu f Heimaey,
1973, en þá fór hluti af húseignum félagsins alveg undir
hraun — en það hefur allt verið endurbyggt nú.
I Vestmannaeyjum eru nú fjögur frystihús og þar af
tvö svipuð að stærð og frystihús Isfélagsins. Sem
stendur er Isfélagið ásamt tveimur þessara frystihúsa
með skuttogara í smfðum I Póllandi og er hann væntan-
legur I byrjun næsta árs.
Fjöldi starfsfólks hjá tsfélaginu er frá eitt hundrað
og fer upp f tvö hundruð þegar mest er um að vera.
Isfélagið keypti frystahús Júpíters og Marz, en neyddust
til að selja það aftur tveimur árum sfðar, að sögji Björns
Guðmundssonar.
Undanfarin ár hefur Isfélagið tekið á móti tfu til
ellefu þúsund smálestum af fiski upp úr sjó. Ársveltan
er u.þ.b. einn milljarður og greidd vinnulaun á þessu
ári, tvö hundruð milljónir. Verð keyptra hráefna f ár er
fimmhundruð milljónir.
I tilefni af þessum tfmamótum efnir stjórn tsfélagsins
til fagnaðar f húsakynnum fyrirtækisans f kvöld.
Frumvarp brezku stjórnarinnar:
Wales og Skot-
land fái takmark-
aða sjálfsstjórn
Lundúnum, 30. nóvember. Reuter.
BREZKA stjórnin lagði f dag
frumvarp fyrir þingið, þar sem
gert er ráð fyrir takmarkaðri
sjálfsstjórn Skotlands og Wales.
Frumvarpið gerir ráð fyrir þvf
að Skotar og Walesmenn fari
sjálfir með stjórn eigin mála og
kjósi sér stjórn, en þó er ráð fyrir
þvf gert, að stjórnin i Lundúnum
hafi úrskurðarvald f málum, sem
ágreiningi kunna að valda. Þá er
ráð fyrir þvf gert, að olfulindir í
Norðursjónum úti fyrir ströndum
Sovét-Kínavid-
ræður hafnar
Belgrad, 20. nóv. AP
FULLTRtJAR Kfnverja og Sovét-
rfkjanna héldu með sér fyrsta
fund f langan tfma vegna landa-
Stjórnarfalli
spáð í Japan
Tókýó — 30. nóvember Reuter
NIÐURSTÖÐUR fimm skoðana-
kannana f Japan benda allar til
þess að stjórn frjálslyndra
demókrata f Japan falli eftir 21
árs samfellda stjórnarsetu f þing-
kosningunum, sem þar fara fram
á sunnudaginn kemur.
Meirihluti stjórn?rinnar má
ekki naumari vera eins og er, en
talið er að Lockheed-hneykslið og
valdabarátta innan stjórnar-
flokksins muni draga verulega úr
fylgi hans í kosningunum.
mæraágreinings landanna og fór
fundurinn fram f Peking, eins og
fyrirhugað var og Mbl. hefur
skýrt frá f frétt.
Júgóslavneska fréttastofan
Tanjug sagði að Leonid Ilichov,
aðalfulltrúi Sovétrfkjanna í við-
ræðunum, hefði komið til Peking
með nýjar tillögur sem fælu í sér
hugmyndir er ekki hefðu verið
settar fram áður, um það hvernig
leysa mætti deiluna. Tanjug sagði
að Ilichov hefði rætt við aðstoðar-
utanrfkisráðherra Kfnverja Yu
Chan, f dag.
Viðræður þessar hófust fyrst
fyrir sjö árum en á ýmsu hefur
gengið og sýnilegur árangur af
þeim virðist takmarkaður.
Aftur á móti telja stjórnmála-
fréttaritarar þær þó f frásögur
færandi nú, vegna þess að frum-
kvæði Sovétmanna um fundi nú
kynni að fela í sér fyrirheit um
bætta sambúð ríkjanna.
Skotlands verði undir stjórn
brezku rfkisstjórnarinnar. ,
Ráðherrann, sem mál þessi
heyra undir, Michael Foot, sagði í
dag, að frumvarpið hlyti endan-
lega afgreiðslu innan árs, og teldi
hann lfklegt, að landstjórnir gætu
tekið við völdum að loknum kosn-
ingum f Skotlandi og Wales vorið
1978. a
Aðskilnaðarsinnar f Skotlandi
hafa aukið fylgi sitt að undan-
förnu. Fulltrúar skozkra þjóðern-
issinna á þingi hafa lýst stuðningi
sfnum við frumvarp stjórnarinn-
ar, en þeir segja að hér sés um að
ræða áfanga á leiðinni til fullkom-
ins sjálfstæðis.
BÖRN f hafnarborginni Trfpóli f
Norður-Lfbanon ásamt sýrlenzk-
um gæzluliósmönnum vió rúss-
neskan skriðdreka daginn sem
gæzluliðið streymdi inn ( borgina
um sl. helgi. Sfðan f sumar hefur
borgin verið á valdi kristinna
hægri manna.
mm
Barnsrán
í Belgíu
Brtlssel, 3C. nóvember. Reuter.
VÍÐTÆK leit stendur nú
yfir að 13 ára telpu, sem
rænt var f Briissel f dag.
Telpan er dóttir hollenzks
iðnrekanda og hafa mann-
ræningjarnir krafizt lausn-
argjalds sem nemur um 75
milljónum fslenzkra
króna.
Telpan heitir Johanna
Berbes. Hún lagði af stað í
skólann í morgun, eins og
venjulega, en þegar hún
kom ekki þangað, gerðu
skólayfirvöld viðvart.
Skömmu síðar var hringt í
föður hennar og lausnar-
gjaldsins krafizt. Mann-
ræningjarnir hótuðu því :ð
telpan yrði fyrir misþyrm-
ingum ef lögreglunni yrði
gert viðvart. Eigi að síður
hafði faðirinn samband við
lögregluna þegar í stað, og
er telpunnar nú leitað um
alla Belgiu.
David Owen:
Stada okkar alvarleg —
ef ekkert verður aðhafst
í FYRIRSPURNARTÍMA ■ neðri málstofu brezka þings-
ins I gær var eftirfarandi spurning lögð fyrir David
Owan, aðstoSarutanrikisráöherra Breta, af hálfu þing-
manns að nafni Hurd:
„Gerir hæstvirtur þingmaður sér grein fyrir þvi aö við
erum vonsvikin vegna þess að ekki hefur reynzt gerlegt
að tryggja framlengingu i desembermánuði á því að
brezkir togarar stundi veíðar á íslandsmiðum? Mun
ráðherraráðið I næsta mánuði kanna umboð hr
Gundelachs. vegna þess að ekki er sökin hans að brezka
samkomulagið rennur út þann 1. desember en þýzki
samningurinn er áfram i gildi. Mun utanrikisráðherrann
hafa tækifæri til að gera grein fyrir þeirri staðreynd að
þessi staða mun valda úthafsfiskimönnum okkar tjóni. ef
hún helzt svo áfram?
Þessu varaði aðstoðarutanrikisráðherrann svo:
„Ég deili vonbrigðum með hæstvirtum þingmanni með
tilliti til islands. enda þótt það sé athyglisvert að Gunde-
lach erindreki var vongóður um það þegar formlegar
viðræður hófust að báðir aðilar gætu gefið út yfirlýsingu
um það fyrirkomulag sem þeir vilja á hafa eftir 1. janúar.
Ég vona einnig að þessi trú sé á bjargi byggð. Staða
okkar væri alvarleg ef ekkert verður fært að aðhafast I
málinu."