Lögfræðingur - 01.01.1899, Side 164
164
Páll Briem.
Eptir því, sem áður hefur verið tekið fram um hús-
in, ætti þessu að vera komið fyrir á allt annan veg.
Fyrsti leiguliði ætti að fá endurgjald fyrir það af
kostnaðinum við lokræsin, sem jörðin liefur eigi borgað
honum aptur, en næsti leiguliði ætti smám saman að af-
borga eptirstöðvarnar, svo að þegar lokræsin eru orðin ó-
nýt, sjeu þær að fullu greiddar, og þá megi byrja á nýj-
an leik.
Um opnu skurðina er aptur öðru máli að gegna.
Kostnaðurinn við þá er í upphafi miklu minni, og því er
afborgun af höfuðstólnum miklu minni, en þeir þurfa við-
iiald, sem leiguliði þarf árlega að inna af hendi, fog ef
hann vanrækir það, verður það að skoðast sem jarðar-
níðslafiog er eðlilegt, að hann borgi fyrir það álag eða
skaðabætur, er hann lætur af ábúð.
Eins og áður hofur verið tekið fram, eiga lögin ekki
að stuðla til þess, að menn eyði höfuðstól, sem þeir eiga
að varðveita, þess vegna eiga þeir að afborga hann, eptir
því sem hann eyðist í þeirra höndum, og þegar um jarða-
bætur er að ræða, þá er þetta næsta eðlilegt, þar sem
þær gefa af sjer arð á hverju ári.
Á þennan hátt verður álag, sem fráfarandi leiguliði
á að greiða, að jafnaði ekki neitt, ef liann hefur gjört
skyldu sína og liirt jörð sína og það, sem henni fylgir,
vel og vandlega. petta er meðal annars mjög æskilegt,
af því hvernig úttektir eru og hljóta að vera. IJað er
æskilegt að marka þeim svo þröngt svið, sem verða má,
því að þær hljóta ávallt að vera byggðar á handahófsmati.
Sínum augum lítur hver á silfrið. Handahófsmat verður
stundum of lágt og stundum of hátt. En þá er það ekki
rjettlátt heldur ranglátt, en allt ranglæti eiga lögin að
útiloka, svo sem verða má.