Lögfræðingur - 01.01.1899, Blaðsíða 85

Ágangur búfjár.
85
landnámið eða sektir þær, sem liggja við áganginum. Að
vísu segir svo í Landsleigubalki 34. kap.: »En ef hinn
(o: ágangsþolir) vill eigi láta fé út, fyrr en hann hefr
sekt í hendi«, eins og ágangsþolir hafi einnig rjett til
að fá 'sektirnar eða veð fyrir þeim, áður en hann sleppti
fjenu. En þetta verður að telja misgáning í Jónsbók,
enda er þetta tekið upp úr Landslögum Magnúsar laga-
bætis1 2), en það var víst, að ágangsþolir hafði eptir þeim
að eins rjett til að fá skaðabætur, því að í þessum lögum
voru eigi heimtaðar sektir fyrir ágang. Auk þess virðist
orðið »sekt« koma fyrir í Jónsbók, þannig að það að eins
merkir útlát eða skaðabætur3).
Agangsþolir hefur því að eins haldsrjett yfir fjenu
fyrir skaðabótum, fóðurkostnaði og öðrum kostnaði, sem
hann hefur haft til hagsmuna fyrir fjáreiganda. En að
öðru leyti er nokkur vafi á, hvernig þessum haldsrjetti er
varið, ef eigandi vill eigi leysa fjenaðinn út að lögum.
Um þetta segir svo í Jónsbók, Llb. 33. kap., að ef eig-
andi vilji eigi leysa út, þá skuli ágangsfjeð standa inni
»til fimmtar«, eða þangað til fimm dagar eru liðnir, og
bætt svo við: »En ef þá er eigi út leyst, þá á sá fé,
er inn setti, ok heita þá lokin uslagjöldu. Ef fjeð er eigi
leyst út innan 5 sólarhringa, frá því eigandi fjekk boð
um innsetninguna, þá er ágangsfjenaðurinn samkvæmt
þessu eign innsetjanda. Sömu ákvæði eru tekin upp í
Norsku lög (3—12—21), og fyrir því ma^tti ætla, að þessi
ákvæði væru enn í fullu gildi. Hins vegar virðast þau
1) l.andslög VII—33 (Ng. gl. Love II. bls. 124).
2) Sbr. orðið „sektalaust“ í Jb. Llb. 53. kap., sem hlýtur að
merkja skaðabótalaust.