Lögfræðingur - 01.01.1899, Blaðsíða 43

Yfirlit yfir lagasögu íslands.
43
handa Kristjáni Miiller amtmanni 5. maí s. á. var honum
boðið, að sjá um að þetta kæmist í verk. En þetta varð
alveg árangurslaust, og sama má segja um tilraunir þær,
er stjórnin gjörði árin 1719, 1760, 1793 og 1800 til að
fá íslenska lögbók samda.
Jónsbók og Kristinnrjettur Arna biskups giltu enn
sem lögbækur landsins, en það leiðir af sjálfu sjer, að
þessi iög frá lokum 13. aldar voru orðin úrelt í mörgu
og miklu á 17. og 18. öld. Margir þýðingarmiklir kaflar
í þeim böfðu verið felldir úr gildi og ný lög komin í gildi,
eða þeim hafði verið breytt með yngri tilskipunum eða
konungsbrjefum. En því erfiðara sem það var, að fá vissu
um, hvort hinar einstöku tilskipanir hefðu verið nægilega
birtar á íslandi, og þvi meir sem menn bjuggjust við, að
»Norsku lög« í heild yrðu lögleidd með hinni væntanlegu
nýju lögbók, því meiri freisting var það fyrir lögfræðing-
ana, sem lesið höfðu útlendu lögin við háskólann í Kaup-
mannahöfn, að fara að beita norsku lögunum, án þess að
bíða eptir löggildingu þeirra. Kom það fyrir ekki, þótt
hinn mikli lögfræðingur, Páll lögmaður Vídalín (ý 1727),
berðist af alefii í móti lögleysunum. Eptir að tilskipunin
19. febr. 1734 hafði ákveðið, að nota mætti norsk lög,
þar sem íslensk lög næðu ekki til, þá varð ekki við neitt
ráðið. Lögskipun landsins komst öll á ringulreið. Danska
stjórnin vissi sjálf ekki, hver lagaboð voru lögleidd í land-
inu og hver ekki, það kom því opt fyrir, að tilskipanir,
sem út, voru gefnar fyrir ísland, vitnuðu í eldri tilskip-
anir, danskar eða norskar, sem gildandi lög, þótt þær
hefðu aldrei verið birtar á fslandi. í mestu athugaleysi
sendi danska stjórnin til íslands tilskipanir, sem gefnar
höfðu verið fyrir Danmörku eða Norveg, án þess að leita