Lögfræðingur - 01.01.1899, Side 161

Erfðaábúð, sjálfsábúð og leiguábúð.
161
J>að var fyrst, eptir að tilskipun 29. nóv. 1622 lagði
fyrningu húsanna á leiguliðana, að úttektir fóru að verða
verulega nauðsynlegar, en samt sem áður ræður það að
líkindum, að sýslumenn hafa eigi að jafnaði á öldinni,
sem leið, tekið út jarðir, þegar ábúendaskipti urðu, og
því munu úttektir jarða tæplega hafa orðið mjög almenn-
ar fyrri en á þessari öld. .
Samkvæmt ábúðarlögunum, 33. gr., eiga úttektarmenn
að taka út hús, er jörðu fylgja, og önnur mannvirki þau,
er jörðu fylgja, svo sem eru túngarðar, vörslugarðar, mat-
jurtagarðar, fjenaðarrjettir, heygarðar, stíflugarðar og annað
þess konar. Svo skulu og úttektarmenn skoða innstæðu-
kúgildi jarðar. Ef landsdrottinn eða viðtakandi krefjast
þess, skulu úttektarmenn skoða tún, engi og haga, skóg,
eggver og aðrar landsnytjar. Úttektarmenn skulu lýsa
þessu öllu nákvæmlega og kveða á hæíilegt álag fyrir göll-
um þeim, sem á eru hverju fyrir sig.
Hjer er fyrst að athuga, að úttektarmenn eiga ekki
að taka út af hendi viðtakanda önnur hús eða mannvirki
en þau, sem jörðu fylgja. Eins og áður er sagt, eru sum
hús, sem á jörðu eru, jarðarhús, af því að þau fylgja
jörðu, en sum hús á jörðu eru eign leiguliða og fylgja
eigi jörðinni. Á sama hátt fylgja sum mannvirki jörðu,
en sum eigi. J>egar leiguliði gjörir garða, fjárrjettir eða
önnur mannvirki á jörðu, sem ekki hafa áður fylgt jörð-
inni og sem hann eigi var skyldur að gjöra, þá fylgja
þessi mannvirki ekki jörðinni. |>ess vegna eru það hin
mestu rangindi, sem sumstaðar við gangast, að taka út
slík mannvirki, er ekki fylgja jörðu, og gjöra leiguliða á-
lag á þau. J>að liggur í augum uppi, að leiguliði, sem
t. a. m. hleður garð um allt túnið, á ekki í þokkabót
Lögfræðingur. III. 1899. 11