Lögfræðingur - 01.01.1899, Síða 119

Erfðaábúð, sjálfsábúð og loiguábúð.
119
Eu sá er þó gaílinn á, að sje hús hækkað, breikkað eðalengt,
sje glergluggi settur fyrir skjáglugga, reisifjöl fyrir árepti,
skarsúð fyrir reisifjöl, þil fyrir vegg eða stafn, timburþak
fyrir torfþak, í einu orði, þótt gler og trje sje látið í stað
skænis og torfs, þá er það í úttektunum metin jöfn skipti
og því jafnvirði.
Ef leiguliði byggir hús á jörðinni, bæjarhús eða úti-
lnis, og það er eigi jarðarhús, þá getur hann fengið opt-
ast hjá viðtakanda einn þriðjung verðs, því viðurinn einn
er metinn nokkurs virði, en hvorki veggir nje þök, hversu
vönduð sem vera kunna, heldur eigi viðarflutningurinn, en
smíðið lítið eðureinskis. [>essari reglu er fylgt jafnt, þótt
liúsið sje hið þarfasta og fullkomnasta að allri gerð og lagi,
og sje ómissandi, enda fyrir lögmæta ábúð á jörðinni, af
því að jarðarhúsin vanta, eða húsið er eigi nema hröngl
eitt og hreyking, mjótt, lágt, dimmt og í raun rjettri ó-
notandi, nema að röptunum til. En þó er eigi allt húið
enn.
Alagið er æfinlega oflítið, því að það er hvorttveggja,
að úttektarmenn munu fleiri en færri leggja of lítið í að
hvggja vel, og svo er heldur eigi hægt vegna fyrri úttekta
að kippa þessu svo í lag, að álagið sje nema lítill hluti
af ölium kostnaðinum, ef vel skal byggja, traust og hagan-
lega, og jeg þekki eigi fá dæmi þess, að álagið er eigi
nægilegt til að rífa gömlu kofana og flytja burt rofið.
Hvað er lieimska og rangindi, eignarvanhelgi og eign-
arrán, ef eigi þetta? |>ví að það skulum vjer vita og vel
hugfesta, að heimska, rangindi og rán er eigi að eins til
utan laga og gegn lögum, heldur og einmitt í og að
lögum.
Nú sem úttektarlögin og lögvenjan er þannig, þá