Lögfræðingur - 01.01.1899, Qupperneq 14

14
Konrad Maurer.
Fornsögurnar') skýra frá, að gjörður hafi verið skrif-
legur sáttmáli við konung, er landsmenn gengu á vald
konungs. f>essi samningur er enn til í handritum, og varð
Jón Sigurðsson fyrstur til að skýra þetta rjelt. Hann
hefur og gefið sáttmálann út með mikilli vandvirkni1 2).
Samningur þessi, er menn gjörðu við konung 1262, er al-
mennt kallaður ngamli sáttmálin; þóttust menn áður hafa
fundið þetta rjetta brjef, og var það þá prentað aptan við
útgáfuna af Jónsbók3), en þetta er misskilningur. f>etta
brjef er bersýnilega ekki stílað til Hákonar gamla, heldur
til Hákonar Magnússonar háleggs, og er í raun rjettri að-
eins hyllingarbrjef, sem Islendingar sendu honum, en áður
höfðu þeir í öðru brjefi lýst yfir því, að þeir væru fúsir
til að sverja honum trúnað með vissum skildögum4 5).
|>etta brjef álitu menn, að væri sjálft hyllingarbrjefið,
Jafnframt höfðu menn með hinni svo kölluðu Árnesinga-
skrá3) gjört samtök um að víkja ekki frá skilyrðum þeim,
sem þeir höfðu sett. í útgáfunni af Norges gamle Love
(I. bls. 460—462) er hyllingarbrjefið til Hákonar háleggs
prentað í staflið A og er þar skoðað sem gamli sáttmáli,
en jafnframt er í staflið B prentaður hinn rjetti samn-
ingur frá 1262, en þareð endann á sáttmálanum vantaði
1) Hákonar s. gamla, kap. 311, bls. 114. Sturlunga, X, kap. 20.
bls. 319.
2) ísl. fornbrjefasafn. I. Nr. 152. bls. 619—625.
3) f>að er prentað í Lovsamling f. Isl. I. bls. 11—12, sjá og
ísl. fornbrjefasafn I., bls. 668—669.
4) þetta brjef er prentað í Norges gamle Love, III. Nr. 62,
bls. 145—146 og Lovsaml. f. Island. I. bls. 23—24 (sjá og
ísl. fornbrjefasafn. II. bls. 334—336. Ath. útgof.).
5) Prentað í Safni til sögu íslands. II. bls. 168—169.