Lögfræðingur - 01.01.1899, Side 9

Yfirlit yfir lagasögu íslands. 3
líkindum hafa verið samin stærri handritum til fyllingar.
J>essi handrit eru einnig allólík hvert öðru.
Af þessu verða menn að leiða þá ályktun, að handrit
þessi sjeu ekki afrit af sömu bókinni, heldur sjálfstæð
söfn, sem likjast hvert öðru af þeirri ástæðu einni, að þau
öll eru af sama bergi brotin, sem sje lögunum, uppsögu
lögsögumannsins, sem opt er beinlínis vitnað í, og söfn-
u^ einstakra manna, sjerstaklega formálasöfnum þeirra.
Utlend ákvæði laga hafa jafnvel á stöku stað verið tekin
upp í Konungsbók og Staðarhólsbók. pannig má nefna
ákvæðin um rjett Norvegskonungs á Islandi og rjett ís-
lendinga í Norvegi (Kgsbk. 247. og 248. kap.). þar eru
og einstaka formálar um griðamál og tryggðamál, og enn-
fremur kemur þar fyrir söguleg athugasemd um gildi silf-
urs á löngu liðnum tíma (Kgsbk. 245. kap.) o. sv. frv.
Af ýmsu má ráða, að Konungsbók sje rituð á ár-
unum 1258—1262 og Staðarhólsbók á árunum 1262
—1271. Að vísu eru frumrit þessara fornu bóka ekki
til, heldur að eins eptirrit, en þau eru ekki mikið yngri.
J>ennan aldur má ráða af ákvæðum í sjálfum bókun-
um. |>annig er í Konungsbók (112. kap.) talað um inn-
lendan jarl, en þar er ekki talað um ákvæði, sem sett
var 1262, er landið gekk undir konung, og sem var um
það, að kröfur íslendinga til arfs í Nórvegi skyldu ekki
fyrnast. petta ákvæði er í Staðarhólsbók (í erfðatali
13. og 17. kap.), en í Konungsbók (125. kap.) er apturá
móti eldri reglan, sem var. að arfakröfur þessar fyrntust
á 3 árum; loks er Járnsíða tekin upp í Staðarhólsbók,
en Járnsíða kom fyrst til íslands 1271, og eptir 1273 var
óþarfi að fást við hin fornu lög, er Járnsíða var komin í
þeirra stað. Á þennan hátt virðist umgetinn aldur