Vísir - 27.09.1977, Blaðsíða 5

Snauður, snauðari, snauðastur
AUÐUGIR AUÐGAST
og snauöir veröa snauðari
þrátt fyrir mikla viöleitni
til að jafna metin. Þetta
gildir ekki einasta um
iðnriki og þróunarlönd/
heldur einnig um þau
meðal þróunarlanda sem
betur mega sín og hin
sem eru snauðari.
Frá þessu er greint i nýlegri
skýrslu Alþjóðabankans þar
sem drepið er á efnahagsþróun
siðustu þriggja ára.
Enn er fjarri þvi að tekist hafi
að vinna bug á örbirgð. Um þús-
und milljónir lifa i sárustu
eymd, og ráðendur fátækustu
landanna fá enga rönd við reist.
Samt er sú breyting orðin að
sum þróunarlönd, aðallega
óliurikin i Austurlöndum nær,
koma betur útúr glimunni við
efnahagssveiflurnar en mörg
iðnrikin. En sist miðar i fátæk-
ustu löndunum i Suður-Asiu,
Indlandi, Pakistan og Bangla-
desh, þar er hagvöxturinn að-
eins hálft prósent á þessu tima-
bili. — Þannig er stöðugt meira
djúp staðfest á milli rikra og fá-
tækra, jafnvel þótt ekki séu
tekin með i dæmið þau áföll
sem henda vegna styrjalda og
óvenjulegra þurrka i Afriku.
Hvaöer fátækt?
Fátækt er annað að ,,sjá” en
lesa um i fréttum um efnahags-
mál. Fátæklingur i fátæku landi
er allt annað en fátæklingur i
riku landi. Allsleysi fer eftir þvi
hvað miðað er við. Að svelta
heilu hungri dregur að sér meiri
athygli innanum feita menn en
þar sem enginn hefur nokkru
sinni fengið alveg nóg.
Fátækt er sneyðileiki um alla
hluti i mannlifinu. Menn þykjast
góðir ef þeir eiga eina spjör,
stað þarsem þeir mega hviíast
og þurfa ekki að hrekjast brott
vegna atvinnuleysis, og skulda.
Eldspýtustokkur, tóm niður-
suðudós eða dagblað frá i gær
má kallast fjársjóður.
Hungursneyð
Slikir fátæklingar þurfa ekki
endilega að svelta heilu hungri.
En þeir dragast kannski upp af
hörgulveikindum, þola illa far-
aldspestir, ná sjaldan háum
aldri og missa börnin sin ung.
Stundum kemur hungurs-
neyð.
Hvað er hungursneyð?
Sérstakt fyrirbæri — sem ekki
má rugla samanvið fátækt, þvi
i hungursneyð verða bæði rikir
ogfátækirað bráð þótt fátækum
sé miklu hættara.
Hungursneyð er fólgin i þvi
að matur fyrirfinnist ekki
þótt nóg sé af fjármunum að
greiða hann. A Ind-
landi og þarum slóðir sést hung-
ursneyð vanalega með nokk-
urra mánaða fyrirvara, og þá
hefst almennt tal um „famine” i
fréttum um allan heim. Enginn
er samt farinn að svelta, en fyr-
irsjáanlegt að kornbirgðir end-
ist ekki til næstu uppskeru.
Þannig er hungursneyð ekki
endilega það að hungurvofan sé
lögst yfir þjóðina.
Fyrrum var þrautalendingin
að senda fólk hópum saman til
annarra héraða, nú freista
menn að færa sveltandi byggð-
um mat.
En þótt ekki sé hungursneyð
má vera að fólk týni lifinu úr
ófeiti — afþvi það brestur fé til
að kaupa nauðsynjar, sveltur
ekki beinlinis til bana heldur
deyr úr einhverjum tiltölulega
meinlausum sjúkleika sem það
skorti þrek til að standast.
Þetta gerist ekki einungis á
hinu indverska svæði, það ger-
ist alstaðar þarsem örbirgð rik-
ir, meirasegja i sumum oliurik-
um löndum og þarsem ný-
dubbaðir foringjar slá um sig
hvað mest með prjáli.
Hjálpað vestan
Fátæk lönd njóta mikillar
hjálpar af Vesturlöndum.
Tvennt má um hana segja:
Hún virðist koma að litlpm not-
um, og varla hefur nokkur ein-
asti Vesturlandabúi sparað við
sig eina einustu máltið hennar
vegna.
Hér er talað útfrá mannlegri
reynslu en ekki hagfræöilegum
útreikningum.
Vesturlandabúar reynast
blindir á flest meðal fátækra
landa. Þeir virðast halda að
matur og peningar breyti þess-
um fjarlægu þjóðum i fólk sem
sé nákvæmlega einsog þeir
sjálfir, halda að nóg sé að strá
dálitlu af mat og peningum yfir
löndin og þá verði allir sælir.
En stundum éta kakkalakk-
arnir matinn og rikir hirða pen-
ingana.
Stundum brestur hirðusemi
um að koma matvælum alla leið
til þeirra sem matarþurfi eru
eða umbúnaði er áfátt svo
ógrynni fara i súg.
Annað gildismat
Ýmiskonar spilling þekkist
meðal þróunarþjóðanna, og
ættu Vesturlandamenn raunar
ekki að ganga úr kjálkaliðunum
af vandlætinu yfir þvi, sjálfir
ekki alhreinar jómfrúr i þeim
efnum. Sumt af hjálpinni gleypa
hákarlar kerfisins, annað eyðist
á þann veg sem gefanda þykir
ekki hlýða.
Þar kemur til greina ólikt
gildismat.
t mörgum þróunarlöndum má
fátækt skoðast landlæg.barna-
dauði mikill og ýmis ógæfa sem
stafar af fátækt og fávisi. Ef
ekki leggst yfir almennur hor-
fellir finnst mörgum rfkisráð-
andanum heldur fátt um
áhyggjur Vesturlandabúa af
velferð fólks, það hljóti að lifa
og deyja einsog löngum áður.
En honum er viðkvæmt mál að
sýnast maður með mönnum i
samfélagi þjóðanna og vill hafa
um sig mikla hirð og voldugan
her með skriðdrekum og til-
heyrandi.
Af slikum ástæðum hefur
Tanzaniu-forseti veitt fé sem
honum barst sem hjálp frá Nor-
egi i að koma upp al-tansanisku
flugfélagi sem fremur mætti
kallast stöðutákn en þörf.
I öðrum tilfellum er stórum
fúlgum varið i krakkalegt prjál.
Keisarinn i Mið-Afriku-keisara-
dæminu, Jean-Bedel Bokasa,
flýgur i einkaþotu, hefur fram-
aná sér hvorki meira né minna
en tuttugu og átta medaliur, og
stúderar nú af kostgæfni hversu
að var farið við krýningu Elisa-
betar Bretadrottningar fyrir 25
árum þvi þannig vill hann láta
krýna sig. Hann hefur hlotið all-
mikla hjálp frá Frakklandi sem
Giscard d’Estaing forseta finnst
ekki nógu skynsamlega notuð.
Sigvaldi Hjálmarsson skrífar
Hjálptil
sjalf shjalpar
Um það er rætt að best sé að
hjálpa hinum fátæku þjóðum til
að bjarga sér sjálfar, kenna ný
vinnubrögð og aðferðir til að
nýta betur auðlindir lands sins.
Ekki verður þvi á móti mælt að
vel hefur til tekist um margt i
þvi efni, einsog tildæmis dverg-
hveiti-ræktin i Punjab og
kraftaverka-hrisgrjónin frá
Filipseyjum.
Hitt má ekki gleymast að
ástandið i heild iagast ekki
nema á löngum tima. Árangur-
inn af þvi besta sem gert er fyrir
þróunarlöndin þessi ár kemur
ekki til fulls i ljós fyrren að
löngum tima liðnum.
Hungrað barn i Bangladesh — imynd þeirra hörmunga sem vofa
yfir fjórðungi mannkynsins.
Hallarmúla 2 sími 83211.
Allt til aö
auka listina
í hinni nýju teiknivörudeild Pennans Hallarmúla 2
höfum við á boðstólum m.a.:
olíuliti, acrylliti, vatnsliti, pastelliti, Pappír í flestum geröum, ramma
striga, blindramma, pensla allskon- fyrir grafíkmyndir, dúkskuróarsett,
ar, olíur, þurrkefni, pallettur og dúk og liti.
trönur.
Sendum í póstkröfu.