Lesbók Morgunblaðsins - 25.05.1969, Blaðsíða 18

fcoður þcxi ruó. oá hcurua
{or og fcu«itevr app <AÁ.
brýtur má og ^Qturupp
potfc moá uofcrúogbrytior
suSoxi <ýii. folfcvá þor
ofojn c. fUngaá úfc hofói
hoxin cxn.'bhi'b uvbcxn. oráíá
um r«umlQÍ.kann,. Cn. <zr
CsJJJL er korrúíi v poOinn.
hsyrur horun oá sogt Qr
upp ó. oHhúft^rompvnum
moá dúmmn. roddu *.
TTta. '<ag ctóHx ? fionn Svxwor:
foul ®JJjl þú. mog’u- okki.
daJJtx? 3 þuú komoþftuirt
strompunn. oJJLur ofrú Wluti.
öf mojrurú. hofuá moá óefc-
uun og ho-ndla^u- oiá
moá horKkun og Uggur
fiikki. þQttoi þar ágoJfína.
TocA rwist hayrir drQngur
oá 'bpurt or ujppi d«kL-
hú.ssiropi: Tmá ©g d«tt.al
Rcxnn socxrar SQmpjrr:
"þou oilú þá megir oWo-
ddlo.? þQmur þá ofounam
strompúrun. miáhlatunn.
af mojriru. ofan aá larum
'þolfca. pÚJdkc dottar rnáur
hfcx hinu fynrx oglúggar
soo Vxrogfúvgarkux'öt.'þa
hoyrir dr«rugar ai cnn
or spart appi a eJdhú%-
strorrvpi: iHRá og doJJaxl
fiojrvn socxrar sam djSur-.
■jooc. atti þá. mog’or oJkUá
ddícx? CúJJhooá þorfbj.
td oá ahxnda d.
skipulagningar er ekki leng-
ut þörí fyrir fólk eins og Mcm-
roe Stahr heldur einunigis „fé-
lagsmerm“. Skáldsagan, sem er
133 bls., hefði rakið baráttu
Stahrs við nýja skipulagið og
rómamtískt ástarævintýri með
enskri stúlku, sem líkist fyrri
konu hans.
f The Last Tycoon kamur
fram nýr Fitzgerald, sem beit-
ir nú eðlislægum skilninig sín-
um á Amieríku í stjórnmáia- og
verklýðsmálum á 4. tug ald ar-
innar. Ótímabær dauði hans,
eins og dauði Keats, sem hanin
líktist á ýrnsan hátt, gerði að
ervgu þær vonir, sem við hamn
voru bundmar. Það er kaldhæðn
islegt, að þetta fórniarlamb og
þessi túlkandi hins ameríska
draums dó í Hollywood, Kalí-
foníu, þar sem amerískir draum
ar eru tilreiddir og útbúnir til
dreifingar um allain heim.
(Inga Birna Jónsdóttir
íslenzkaði).
BÓKMENNTIR
Framhald aí bls. 6.
hann er meðal íslenskra Ijóð-
skálda. Fögur er hlíðin, er hefð-
bundið ljóð í afstöðu sinni. Að
tala um módernisma í sambandi
við það er út í hött. Sama er
að segja um annað minnisstætt
ljóð úr Þorpinu, Ólaf blíðan,
sem fjallar um gamalmenni, sem
er „jarðað í sólskini um há-
bjargræðistímann, þegar eng-
inn má vera að því að fylgja“.
Hve raunsæ er ekki þessi iýs-
ing.
Frásagnarljóðin í Þorpinu eru
þrátt fyrir allt helsta nýjung
þess. Þorpið er ekki fyrsta ó-
rímaða ljóðabókin á íslensku
eins og sumir halda fram, en
Þorpið er aiftur á móti með heíl
steyptustu verkum íslenskrar
nútímaljóðagerðar. Þótt Jón úr
Vör hafi síðar ort jafn vel eða
betur, verður alltaf litið á Þorp-
ið sem vissan kafla í íslenskri
ljóðagerð.
Raunsönn aðferð Jóns fer
Þorpinu eins vel og fáguð
glettni Tómasar þeirri ungu
borg, sem hann lýsir í
Fögru veröld. Fagra veröld og
Þorpið freista til samanburðar.
En Tómas Guðmundsson og
Jón úr Vör eru ólík skáld.
Skoðun Tómasar á lífinu er í
eðli sínu borgaraleg, eða
kannski réttara sagt höfðing-
leg. Það er alltaf yfir tján-
ingu hans viss glæsileiki, ekki
yfirborðsskraut, heldur miklu
djúptækari sanrafærin'g um helgi
lífsins og hátíð. Jón úr Vör er
alþýðumaðurinn, sem með sós-
íalistískum mælikvarða rann-
sakar þorp bernsku sinnar. Enda
þótt greina megi eftirsjá í sum-
um hendingum Þorpsins eða
einstaka Ijóði, er ekki um að
ræða hreinræktaða rómantík,
aðeins þá tilfinrningu, sem all-
ir hafa fyrir uppruna sínum. í
Vorljóði segir til að mynda:
í jólaljóði segir:
Móðirin er þreytt. Jólin eru
„fagnaðartár fátæks barns —.“
„Dagarnir eru eins og þungir
hlekkir,“ segir í Bernskudraumi
Tvö ljóð virðast hafa villst
inn í ljóðaflokkinn um Þorp-
ið: Við laradsteina og Sumarnótt.
Sú yndiskennd, sem er ríkjandi
í þessum ljóðum, sker sig úr
dapurleikanum í mörgum ljóð-
urauim, sem þó vel að merkja
þýðir ekki sama og uppgjöf hjá
Jóni úr Vör. í Við landsteina,
er talað um að bátur vaggi
undur hægt við larudsteina eiig-
in bernskiu, þar er kominn mjúk
ur silkispegilll, gullnir vængir
og laufgræmn skógur. Engu er
líkara en eitthvert gamalt kín-
verskt skáld hafi tekið fram fyr
ir hendurnar á Jóni, viljað benda
honum á eilífa fegurð lífsins.
Og í Sumarnótt, leikur þögnin
á hörpu kvöldroðang og fjöll-
in speglast í bládýpi rökkurs,
sem áldrei verður að nótt.
Dótturdóttir þín, sem þú hampaðir á hné þér, þegar hún
var lítil, horfir út um gluggann á meðan beinaberir,
moldugir líkmannafingur seilast eftir pönnukökum
af rósóttum diski.
Þögul gamalmenni sötra svart kaffi að lokna erfiði.
Stíg ég hreinn upp úr bala
á eldhúsgólfinu,
signdur af þreyttri móður,
fœrður í nýja skyrtu.
Geta börn verið fátœk?
Þú hefur kannski beðið vorsins
fyrir innan lítinn glugga
og uppgötvað einn morgun
ofurlitla grœnku í gluggatóft.
18 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
25. maí 1969