Lesbók Morgunblaðsins - 25.05.1969, Blaðsíða 3

Robin ræðir við eyjaskeggja í
Samoa-eyjakiasanum.
að reyna að taka eftir langa
siglingu. Þetta gat orðið örlaga
ríkt og ekki ólíklegt að slík
smásiglingaskekkja hafi orðið
mörgum sæfaranum að fjör-
tjóni.
Um hádegisleytið þann 19da
október, þegar ég ótti um það
bil tuttugu mílur ófarnar til Tu
tuila, skall snögglega á regn-
skúr og svipti samstundis mastr
inu með stórsegliruu og fokk-
unni fyrir borð. Það hefur
sennilega verið komið slit í
mastursstagina. Þeir kiubbuðust
í sundur.
Þar sem ég hafði nú barizt í
nær því tvær vikur við að ná
til Pago Pago lá við að ég gréti
yfir þessu óihappi, en ég hafði
nú meira en svo að gera, að ég
gæti leyft mér það að gráta.
Ég treysti öryggislínu mína
og gekk til verks og byrjaði
á því að drösla mastrinu inn-
byrðis og batt það fiast. Næst
reisti ég bómuina upp og niot-
aði hana fyrir mastur og útbjó
þversegl á hana, einnig dró ég
upp skærgult neyðarflagg síðan
skaut ég á loft tveimur flug-
eldum í von um að flugvél sem
flaug yfir um þetta leyti yrði
mín vör, en það varð ekki.
Ég var ekki mjög hræddur,
en ég gerði mér Ijóst, að ef
vindstaða breyttist gæti ég
lent í vandræðum. Ég gat ekki
einu sinni siglt hliðarvind með
þeirn seglabúmaði sem ég hafði,
hvað þá raær vindi.
Ég hafði hugsað mér að sigla
fyrir austurodda Tutuila og
takia höfn í Pago Pago, en mér
varð nú fljótlega ljóst að hinn
sterki suðaustan vindur myndi
bera mig framhjá Tutuila. Vél-
in í Dove var ekki nógu kraft-
mikil til að hamla gegn vind-
inum. Ég tók því stefnunaund-
an vindi til APIA Á EYJUNNI
Upolu í Vestur-Samoaeyjaklas-
anum.
DOVE NÆR LANDI
ÞÓTT SKÖDDUÐ SÉ
Klukkan var um þrjú að
nóttu, þegair ég sá fyrst Ijósin
í Upolu. Þetta var mér til lít-
illar huggunar því að vindur-
inn bar mig nú ískyggilega ná-
lægt klettunum. Allir sjómenn
undir seglum hræðast land á
hléborða, og ég hafði gilda á-
stæðu til þess, þar sem ég
kæmist alls ekki frá landi með
seglabúnaði sem ég nú
hafði.
Smábreytiinig á vindátt varð
til þess að ég barst fyrir odd-
ann sem ég stefndi á. Um birt-
ingu sigldi ég fram hjá send-
inni ströndu. Ár féllu niður úr
fj'öllium til sjávar. Snjólhvít
kirkjia blasti við milli grænna
pálma. Ykkur er óhætt að trúa
því, að ég gladdist yfir land-
tökunni.
Hlýja og vingjarnleiki íbú-
anina í Apia, fékk mig til að
gleyma örðugleikum þeim sem éig
hafði átt við að glíma. Ég hitti
þarna hóteleigandann Aggie
Grey, en hún var að nokkru
ættuð frá Samoaeyjum.
— Ég þekki þig, sagði hún,
ég hef lesið grein um Robin
Lee Graham, skólapilt á hnatt-
siglinigu.
Um hálfsmánaðar skeið át ég
ekki máltíð um borð í Dove.
Aggie Grey, Nýsjálendingar,
Ameríkumenn og Samoar buðu
mér á hverju kvöldi til matar.
Alan Grey, sonur Aggiar, hjálp
aði mér við að reisa mastrið, og
gera við það, en okkur tókst
það ekki. Alan kynnti mig þá
fyrir Sam Heywood, skóla-
stjóra tækniskólans á staðnum.
Hann sauð saman brotin og rak
síðan spík upp eftir holu mastr-
inu og var það þá orðið jafn-
traust og áður. Ég gekk síðan
frá reiðanum og Dove var sjó-
fær aftur.
Það var aðeins eitt sem varat-
aði. Sjómeran trúa því að það
eigi að stinga heillapeningi
undir mastursendann, þegar
mastrið er fedlt í slíðrið í kjöln-
um. Ég gleymdi þessu og átti
eftir að iðrast þeirrar
gleyrnsku.
Lífið 'va,r f y r i rlhaífn arflit ið
þarna á Apia. Á pallinum við
hótelið lét Aggie Samóana
dansa fyrir erlenda gesti. Það
vakti áhuga minn að sjá þessi
flöktandi graspils, sem í raun-
imni eru búin til úr trjáberki,
en mér fannst þó meira til um
veizluna sem á eftir fylgdi.
í jólavikunni er öllu lokað á
Samóaeyjum. Þann 23ja desem-
ber, síðasta daginn, sem póst-
húsið var opið fyrir jól, fékk
ég kassa að heiman og í honum
sælgæti, kattarmatur, og föt.
Mér var eiranig sent Gibson-
sendi- og móttökutæki, nýjar
stagir á mastrið, plastiksext-
antur, úr, áttaviti, segulbands-
spólur og nýr skriðmælir í stað
þess sem hákiarlinn hafði étið.
Ég var enn í Pago Pago í lok
janúar mánaðar en þá hófst ill-
viðra kafli á Samóeyjum og
hafinu þar í grennd. Ég ákvað
að hafa hægt um mig þar til um
miðjan apríl, en þá var tími
felilbyljannia liðinn hjá. Þetta
reyndist vera viturleg ákvörð-
un.
Árla daiuigardagsmorguninn 29.
janúar, reri maður einn fram-
hjá Dove og hrópaði:
— Þú ættir að treysta legu-
færin, það stefnir fellibylur á
okkur.
Ég fékk þetta staðfest hjá
bandarísku strandgæzlunni og
tók niðuir skýlið sem ég hafði
reist á dekkinu, tók einnig nið-
ur stýrisseglið og bætti við
akkerisfestum.
Hann byrjaði að hvessa um
kvöldið. í fyrstunni gekk á með
allhvössum byljum sem jukust
stöðugt að styrkleika.
Dove slapp ósködduð, en það
sama var ekki hægt ,að segja
um möing húsanna á iströndinni.
Stjórnendur eyjarininar og ráða
menin hröðuðu sér á vettvang
til að kanna skemmdir og tjón.
Með myndavélar um öxl ferð
uðumst við Jud á „þumalfingr-
inum“, í langferðabfliúim til
þorpsins Tula á austurodda Tu
tuila.
Skemmdirnar eftir ofviðrið
voru hræðilegar og tjónið á
húsum og görðum eyjarskeggja
geysilega mikið.
Eftir þessa margra mánaða
veru mína í landi, tók ég ekki
nærri mér stormana og hina
þunigu sjói, sem ég hreppti á
leiðirani niður til Tonga. Þegar
hægði tók ég gítarinn minn og
söng söngljóðið „Henry Mar-
tyn“ ifiuílum xómi út yfiir tungl-
skinslitað hafið. Ég verð að
játa, að þetta söngljóð endar
heldur dapurlega eða á þess-
um ljóðlínum.
— Þetta er söngur um hetjulíf
sjómanna
er sokkið hafa í djúp hafsins —
Seirand hltuta da,gs hins 4ða
maí var ég úr ,af Vava’u eyja-
klasanum og sigldi næsta moirg-
un inn í höfnina í Neiafu. Tylft
ir af innsjávarbátum lágu í
höfninni og þar mátti sjá
möstur og seglbúnað, sem
minnti á seglskipatímann á
18diu öld.
Gamall maður tók á móti mér,
þegar ég steig á land og vildi
að ég kæmi með honum á fund
höfðingjans, K.H.Kaho, sem var
stórvaxinn maður, klæddur
stuttbuxum og sportskyrtu og
rak koparfyrirtæki. Hann ók
mér í trukk um kókoshnetu-
ekrur á þessu fagra eylandi. í
Neiafu skipti ég á nokkrum
fíkjum fyrir hálsfestar, sem
búnar voru til úr skrautskelj-
um rauðum og gulum kjörnum
svo glansandi, að það var engu
lííkara en þeh' hefðu verið húð-
aðir. Ég keypti einnig með sama
hætti föt af eyjarskeggjum úr
tapadúk, sem er með svörtum
og brúnum reitum.
Um miðjan maí fór ég frá
Neiafu til að flækjast í nokkra
daga á lónunum innan kóral-
rifjanna í þessum eyjaklasa.
Veður var svo kyrrt að ég
varð ,að nota vélina eða utan-
borðsmótorinn.
Það lifhr fátt fólk á þessum
eyjum og þorpin eru smá, lítið
annað en fáeinir fiskimanna-
kofar. Ég eyddi jafnmiklum
tíma þarna í að glápa til botras,
eins og umhverfis mig. Sjórinn
er þarna botntær, líkt og rúðu-
gler yfir hreinhvítum sandin-
um í botninum. Þarna syntu um
mairglitir fiskar og krabbar og
koralþangið bærðist í botnira-
um. Ég kafaði eftir litlum
kringfflóttum skeljum með
doppum, líkustum kattaraugum.
Kjötið úr þeim var einsitaMega
gott soðið.
TONGANAR GEFA
ROBIN SÆVARNAFN
í Naku’alofa, í Tomgatapu
eyjaklasanum, hitti ég höfð-
ingjann Kalaniuvalu, sem gaf
mér annað nafn á máli inn-
fæddra. Hann kallaði mig —
Kai Vai — sem þýðir: sá sem
étur vatn.
— í gamla daga, sagði hann,
voru valdir til þess menn og
þótti að því heiður, að sitja í
stafni stríðskanóa okkair og
þessir stafnbúar, höfðu því
hlutverki að gegna að gleypa
ágjöfina, svo að hún lenti ekki
á höfðingjanum. Slíkir menn
voru kallaðir Kai Vai.
Ég d'valdi í Ulku’altofa þar
til um miðjan júní til þess að
vera við sjaldgæfa Tonga-at-
höfni. Það var sú athöfn, þeg-
ar svörtu steinarnir eða kili-
kílí eru lagðir á gröf drottn-
ingarinnar Salote Tupou III,
sem ríkti í Toraga um 47 ára
sikeið. Afhöfnin fór ifraim 16da
júní 1966, sex mánuðum eftir
dauða hennar og rúmu ári áður
en nýr kóngur yrði krýndur.
Þegar ég var að siglia í gegn-
um Vava’u eyjaklasaran í norð-
urhluta Tonga, hitti ég jakt firá
Vancouver, sem var í hnatt-
siglingu. Meðan við vorum í
Nuku’alofa komu fleiri hnatt-
sigliarar eins og Corsair II frá
Suður-Afríku, Morea frá Kali-
forníu oig Faloon frá Nýjasjá-
landi. Mér fannst ég sífellt nálg
ast það að vera einn af þeim
fjölda manna, sem alltaf ýta firá
laradi einn atf öðrum til þess
að sigla yfir hina votu vegu í
leit að landi fyrir handan höf-
in.
Ég rakst næst á Corsair og
Morea í Fulanga, en það er
einmanalegt kóralrif, sem hang
ir líkt og festi niður úr Fijis
Lau eyjaklasanum. Þegar ég
tók eftir jöktunum sigldi ég að
þeim og varpaði akkerum rétt
hjá þeim. Fyrir ofan hvítan
fjörusandinn stóð röð af hús-
um með stráþökum. Þetta var
lítið þorp, þar sem ég gat selt
kúlupennann minn fyrir kava-
skál, skeljar og furðulega
grímu.
Við sigldum allir jafnt frá
Fulanga og höfðum ekki fyrr
farið úr vari, en við lentum í
þeim versta sjógangi, sem ég
hef lent í á Kyrrahafi. Ég á-
kvað, að leita vars við Kam-
baraeyju og bíða veðurs, en
fyrst reyndi ég að gera jökt-
unum viðvart um þessa ákvörð-
un mína.
BANDARlSKI
RÆÐISMAÐURINN KEMUR
TIL BJARGAR
Á leið mirani til Suva kom
ég við á Viti Levu, sem er meg-
ineyja Fijiseyjanna. Það var
komið rökkur, þegar ég kom til
hafnar á eyjunmi. Eyjan er fjöll
ótt og hér eins og víðar, þar
sem hálendi rís uppaf höfnum,
týnir maður innsiglingamerkj-
um þeim, sem ætluð eru til
leiðbeiningar í björtu. Merkin
hverfa í fjöllin. Þar sem inn-
siglingaljós eru, þar er miklu
auðveldara að taka höfn. Við
innsigliingu í Suva vonu tvö
rauð ljós, sem ég gat séð
margra mílna veg og einnig var
hvítt leifturljós þar á rifi.
Þegar ég kom til hafnar tóku
hafnaryfirvöldin á móti mér
með svofelldum orðum:
— Áður en við stimplum
vegabiréfið þitt og leyfum þér
að dvelja á Fijieyju, verður þú
að laggja fram 100 dollara
tryggingu eða sýna greiddan
flugfarmiða heim.
Ég átti ekki til í eigu minni
nema 23,43 dollara og auðvitað
átti ég eragan flugfarmiða.
Bandaríski ræðismaðurinn
leysti úr þessum vandræðum
mínum og bauðst til að ábyrgj-
ast mig, ef ég yrði þarna inn-
lyksa.
Meðan ég var að dytta að
bátnum mínum var stöðugur
sitrauimiur fóliks niður að höfn-
inrai til mín, líkt og ég væri
gullfiskur í skál.
— Sigldir þú þessum tebolla
frá Kaliforníu og hingað?
— Ertu í rauirainni einn
áferð?
— Þú hlýtur að vera vit-
laus? og fólkið hristi höfuð
sín. — Umhverfis hnöttinn? Það
kemstu aldrei ...
Suva var eins og aðrar Fiji-
eyjar algerlega brezk í eirau og
öllu. Krikkett, te, línsterkjaðir
dúkar — stolt, eignir og áhrif
heimsveldis mettuðu þarna and
rúmsloftið og settu mark sitt á
allt þjóðfélag Fijieyja.
Þegar ég hafði um nokkiuaTa
daga skeið stundað þarna
ske'lja'veiðax lagði óg Dove
eitt sinn á afsikekkt lón og reri
í land að heilsa uppá þonps-
búa. Eins og siðvenja krafðist
■færði ég hö'fðinigjanuim bindi af
kavarótuim, sem óg hafði keypt
frá Tonga. Höfðiniginn bauð
mér samstundis að taka þátit í
veizlulhaldi, sem Fijianar héldiu
fyrir þá gesti, sem þeir vildu
sérstaklega 'heiðra.
Fijianar kalla kava vagona,
en siðvenjan við að tilreiða
jurtina er nolkkuð misimunandi
Framihalid á bls. 11.
25. maí 1969
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 3