Morgunblaðið - 27.02.1994, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 27. FEBRÚAR 1994
Áskrift að
164.000
fréttum
og
greinum!
Nú geta einstaklingar,
fyrirtæki og stofnanir gerst
áskrifendur að Gagnasafni
Morgunblaðsins og fá þannig
aðgang að efni sem birst
hefur í Morgunblaðinu frá
árinu 1987.
Gagnasafni Morgunblaðsins
er skipt í þrjár einingar:
■ Fréttir, bæði innlendar og
erlendar - um 100 þúsund
■ Almennar greinar
- um 34 þúsund
■ Minningargreinar
- um 31 þúsund
Efnið er uppfært daginn eftir að
það hefur birst í Morgunblaðinu
þannig að sífellt bætist í safnið.
Samskipti við 0agnasafnið fara
fram í gegnum einmenningstölvur
sem tengjast móðurtölvunni þar
sem allar upplýsingarnar eru
geymdar. Til að auðvelda áskrif-
endum notkun fylgir áskriftinni
aðgengileg notendahandbók
Allir sem eiga einmennings-
tölvu geta orðið áskrifendur og
nýtt sér þær upplýsingar sem
eru í Gagnasafninu. Hægt er að
leita í safninu eftir orðum,
nöfnum, dagsetningum,
höfundum ofl. ofl.
Mánaðaráskrift er frá kr 8.000
fyrir hvern notanda og er fyrsti
mánuðurinn frih Askrifendur
þurfa að festa kaup á samskiptafor-
rfti og þekkli fyrir hverja vinnustöð.
Einnig er í boði sameiginleg
áskrift að Gagnasafni Morgun-
blaðsins og gagnagrunni Strengs
hf„ Hafsjó. í Hafsjó er að finna
ýmsar upplýsingar; t. d. gengi
gjaldmiðla, dagleg skráning Seðla-
bankans, gengi gjaldmiðla á helstu
gjaldeyrismörkuðum heims frá
Dow Jones/Telerate, þjóðskráin,
skipaskrá frá Fiskistofu, veiddur
heildarkvóti eftir höfnum, verð
og verðþróun á fiskmörkuðum,
færð á vegum, veður á helstu
fjallvegum landsins, innanlands- •
og millilandaflug, helstu vísitölur
viðskipti áVerðbréfaþingi íslands
og textaleit í EES-samningi.
Ef þú hefur hug á að kynnast
Gagnasafni Morgunblaðsins
og Hafsjó betur veitir
Strengur hf. allar nánari
upplýsingar í síma 624700
eða 685130.
STRENGUR hí.
Kohl boðar endurnýj -
un íhaldsstefnunnar
Baráttan fyrir þingkosningarnar í október er hafin í Þýskalandi
Herhvöt kanslarans
Helmut Kohl, kanslari Þýskalands, ávarpar stuðningsmenn sína á
þingi flokks kristilegra demókrata, sem fram fór í síðustu viku.
Kanslarinn lagði áherslu á að flokkurinn gæti unnið sigur í þing-
kosningunum í haust ef sigurviljinn bilaði ekki en kristilegir hyggj-
ast byggja kosningabaráttu sína á afturhvarfi til fjölskyldu- og sam-
félagsgilda í nafni frelsis og ábyrgðar.
„ENDURNÝJUN" og upphafn-
ing fornra gilda í þýsku samfé-
lagi verða helstu kosningaslag-
orð kristilegra demókrata,
flokks Helmuts Kohls kanslara,
ef marka má ummæli hans og
undirsáta hans í síðustu viku
er baráttan fyrir þingkosning-
arnar í haust hófst formlega.
Kanslarinn hvatti flokksmenn
til að fylkja liði í ræðu sem
hann hélt í Hamborg á mánu-
dag og vísaði öllu uppgjafartali
á bug; sýndu flokksmenn sam-
stöðu og hefðu þeir viljann til
sigurs að leiðarljósi myndu
kristilegir demókratar fá
stjórnarumboð frá kjósendum
í fjórða skiptið í röð í þingkosn-
ingunum. Þýskir stjórnmála-
skýrendur eru almennt þeirrar
hyggju að ræða kanslarans hafi
verið sérlega áhrifamikil og að
fráleitt sé að afskrifa Kohl með
öllu en í þá gryfju hafa margir
fallið á undanförnum árum.
Enginn vafi er hins vegar á að
Kohl á undir högg að sækja,
skoðanakannanir hafa verið
flokknum óhagstæðar, atvinnu-
leysi er að komast á stig sem
Þjóðverjar telja óásættanlegt
og viðamiklar kerfisbreytingar
á sviði velferðarmála eru taldar
óhjákvæmilegar.
„Við höfum einsett okkur að
sigra í þessum kosningum -
markmiðið er sigur en ekki annað
sætið,“ sagði Kohl við mikinn fögn-
uð stuðningsmanna sinna á fjöl-
mennum fundi í Hamborg. Kohl
sem er 63 ára og þykir ekki hafa
yfir sér sláandi yfirbragð léttleika
auk þess sem
orðheppni
hans hefur á
stundum verið
dregin í efa
þótti komast
vel að orði er
hann sagði: „Fólk horfir á mig líkt
og ég sé torkennilegt fygli og spyr
hvernig ég geti talað um sigur í
þessum kosningum. Ég hyggst hins
vegar byggja á reynslu minni,"
sagði kanslarinn og glotti en í síð-
ustu þingkosningum hefur það þrí-
vegis gerst að Kohl hefur sigrað
þrátt fyrir að skoðanakannanir
gæfu til kynna að flokkur hans
nyti mun minna fylgis en helstu
andstæðingarnir, Jafnaðarmanna-
flokkurinn. Samkvæmt nýlegum
könnunum hefur flokkur jafnaðar-
manna 6-10% forskot á flokk Kohls
en kosið verður 16. október.
Óbreytt stjórn og
„endurmat“
í ræðu sinni lýsti Kohl yfir því
að hann vildi að áfram sæti sam-
steypustjóm flokks kristilegra
demókrata og ftjálslyndra demó-
krata. Hann vísaði því á bug vanga-
veltum um að í vændum kunni að
vera „stór-samsteypustjórn“ sem
svo er nefnd í þýskum stjórnmálum,
stjórn kristilegra og jafnaðar-
manna. Margir fréttaskýrendur eru
þeirrar hyggju að svo risavaxinn
vandi blasi við í þýsku samfélagi
að einungis slík samsteypustjórn
fái tryggt að sæmilegur friður get
ríkt um þau umskipti sem óhjá-
kvæmileg séu.
Sérstaka athygli vakti hversu
oft Kohl kanslari endurtók orðin
„sigur" og „endurmat". Með þessu
lagði kanslarinn grunn að kosn-
ingabaráttunni, sem á eftir að reyn-
ast bæði hörð og löng. Mikillar
þreytu hefur þótt gæta í stjórnar-
samstarfinu sem nú hefur staðið í
tæp 12 ár og það hefur ekki orðið
til þess að auka baráttuþrek flokks-
manna Kohls. Yfirlýsingum hans
um að sigur gæti unnist var því
fyrst og fremst beint að hans eigin
flokksmönnum. Það „endurmat"
sem kanslarinn boðaði heyrir hins
vegar til nýjunga í þýskum stjórn-
málum. Breskir íhaldsmenn hafa
boðað slíka stefnu, sem nefnd hef-
ur verið „afturhvarfsstefnan" en
sá málflutningur hefur litlum
árangri skilað enda flokkur Johns
Majors forsætisráðherra rúinn öllu
trausti nú um stundir.
Hið þýska „endurmat“ kann hins
vegar að falla í frjóan svörð. Raun-
ar má heita fullvíst að Kohl og
menn hans munu tapa næstu þin-
kosningum takist þeim ekki að
leiða umræðuna frá efnahags-
þrengingum, atvinnuleysi, velferð-
arkreppu og þeim
byrðum sem lagð-
ar hafa verið á
herðar skattborg-
ara vegna sam-
einingar Þýska-
lands. Svo virðist
sem helstu hugmyndafræðingar
flokksins hafi gert sér þetta ljóst
og að markmiðið verði nú að taka
frumkvæðið í stjómmálaumræð-
unni fram að kosningum. Sú „nýja
hugsun“ sem Bill Clinton lagði svo
ríka áherslu í kosningabaráttunni
í Bandaríkjunum 1992 hefur nú
náð til Evrópu; stjómmálamenn
gera sér nú ljóst að það eitt að
hafa yfir sér yfirbragð stöðnunar
getur jafngilt pólitískum dauða-
dómi. Þetta á ekki síst við um
breska og þýska íhaldsmenn. Þeir
hafa dregið ákveðnar ályktanir af
ósigri George Bush í forsetakosn-
ingunum í Bandaríkjunum svo ekki
sé minnst á þá hróplegu útreið sem
kanadískir íhaldsmenn fengu í síð-
ustu þingkosningum.
Dygðir og fjölskyldugildi
Peter Hintze, kosningastjóri
Kristilega demókrataflokksins,
gerði grein fyrir „endurnýjun
íhaldsstefnunnar" í sérlega athygl-
isverðri ræðu sem hann flutti á
þriðjudag. Hintze, sem er einnig
framkvæmdastjóri flokksins, sagði
engan vafa leika á að flokkurinn
ætti undir högg að sækja nú um
stundir en kvaðst jafnframt sann-
færður um botninum væri náð og
að fylgið færi vaxandi á ný er kjós-
endum gæfist tækifæri til að kynna
sér hin nýju stefnumál flokksins.
„Við boðum endurnýjun íhaldssem-
innar í samfélagi voru,“ sagði
Hintze og bætti við að á undanförn-
um árum hefðu gildi á borð við
skyldurækni og fjölskyldubönd ver-
ið hundsuð í Þýskalandi auk þess
sem grafið hefði verið undan stolti
manna yfir því að tilheyra þessu
ágæta samfélagi. „Nú um stundir
gerum við okkur öll ljóst hversu
mikilvægar dygðir um er að ræða.
í huga okkar eru þau grundvöllur
þjóðfélags frelsis og ábyrgðar,"
sagði Hintze. Langtímastefnuskrá
flokksins sem rædd var á lands-
fundi hans í síðustu viku nefnist
einmitt „Frelsi og ábyrgð“ og ljóst
er að í þessum efnum stefnir flokk-
urinn mjög ákveðið lengra til
hægii, svo notuð séu hefðbundin
viðmið í stjórnmálaumræðunni.
Þessi breyting endurspeglar erf-
iða stöðu ríkisstjórnar Kohls en
hana má rekja til þess kostnaðar
sem hlotist hefur af sameiningu
Þýskalands og efnahagsþrenging-
um í landinu. Vandinn er þó djúp-
stæðari. Niðurskurður í velferðar-
kerfinu og miklar skipulagbreyt-
ingar á því sviði eru nú taldar óhjá-
kvæmilegar. Velferðarkerfið sem
verið hefur helsta stolt Þjóðvetja
er að hruni komið. Sameining
Þýskalands fól í sér að 17 milljón-
um manna til viðbótar var skolað
inn í ríkiskerfið en þriðji hver Aust-
ur-Þjóðvetji fær greiðslur í ein-
hveiju formi frá ríkinu. Efnahags-
þrengingamar hafa getið af sér
atvinnuleysi - rúmar fjórar millj-
ónir manna eru nú án atvinnu -,
sem aftur verður til þess að auka
enn frekar þrýstinginn á velferðar-
kerfið. Og loks gera menn sér sí-
fellt betur grein fyrir að kerfi þetta
fær ekki staðist óbreytt í Þýska-
landi þar sem meðalaldur þjóðar-
innar fer sífellt hækkandi. Um
þetta hafa menn rætt árum saman
í Þýskalandi. Teikn eru lofti um
að viðhorfið í samfélaginu sé að
breytast enda ljóst að á næstu
20-30 árum mun fólki á eftirlauna-
aldri fjölga gífurlega og ekki verð-
ur unnt að standa við óbreyttar líf-
eyrisskuldbindingar. Breytingar á
eftirlaunakjörum hafa verið mjög
til umræðu og hefur þeirri hug-
mynd verið varpað fram að leggja
beri af tekjutengd eftirlaun á veg-
um ríkisins og taka þess í stað upp
föst eftirlaun sem fjármögnuð verði
í gegnum skattkerfið. Þeirri hug-
mynd vex fylgi að auka beri svig-
rúmið í heilbrigðiskerfinu til að
auka valfrelsið. Rætt hefur verið
um að lækka atvinnuleysisbætur,
taka upp sérstakan „afkomustyrk"
sem kæmi í stað annarra greiðslna
úr velferðarkefínu auk þess sem
borið hefur á öðrum og róttækari
hugmyndum svo sem að leggja
nýjan skatt á barnlaus hjón.
Sérstaðan bundin við
utanríkismál
Kannanir gefa til kynna að vel-
ferðarmálin, afkomuöryggi og
traust skipan lífeyrismála séu kjós-
endum sérlega ofarlega í huga fyr-
ir þessar kosningar. í þeim hefur
ennfremur komið fram að þýskir
kjósendur treysta Rudolf Scharp-
ing, kanslaraefni Jafnaðarmanna-
flokksins, betur í þessum efnum
en Kohl kanslara. Kristilegir demó-
kratar þurfa því í senn að leggja
fram nýjar lausnir á þessum vett-
vangi og um leið að öðlast traust
kjósenda. Þetta mun ennfremur
kalla á „neikvæða kosningabar-
áttu“ af hálfu flokksmanna kansl-
arans en tilraunir þeirra til að gera
framgöngu jafnaðarmanna tor-
tryggjlega er sameining Þýska-
lands var yfirvofandi hafa enn ekki
skilað tilætluðum árangri.
í raun er það svo að það er ein-
göngu á vettvangi utanríkis- og
öryggismála sem almenningur í
Þýskalandi telur að reynsla og
þekking Helmuts Kohls kanslara
geti talist sérlega mikilvæg. Því
kann svo að fara að Kohl freisti
þess að- koma fram sem holdtekja
stöðugleikans á þessu sviði í kosn-
ingabaráttunni. Hvað Evrópusam-
bandið (áður Evrópubandalagið,
EB) varðar hefur flokkurinn varpað
fyrir róða efasemdum um ágæti
hins „yfirþjóðlega" valds í hinni
nýju Evrópu en margt bendir til
þess að samrunaþróunin sé fremur
neðarlega á forgangslista kjósenda.
Kohl er í nokkrum vanda stadd-
ur hyggist hann leggja áherslu á
sérstöðu sína á sviði utanríkismála.
Kanslarinn hefur að undanförnu
unnið að því að treysta samskipti
Þýskalands og Rússlands umfram
þau sem viðtekin eru á sviði efna-
hags- og öryggismála. Hætt er við
að almenn ummæli um þátt Þjóð-
veija í að tryggja stöðugleika í álf-
unni verði misskilin í mikilvægustu
ríkjum Evrópusambandsins á þann
veg að Þjóðveijar ætli að láta til
sín taka í óhóflegum mæli. Þá mun
Kohl varast að styggja Borís Jelts-
ín Rússlandsforseta með nokkrum
hætti.
Tvennt getur þó orðið til þess
að þessi málaflokkur öðlist aukið
vægi í hugum kjósenda. í fyrsta
lagi sýnir reynslan að valdabarátt-
an í Rússlandi getur kalláð fram
óvænta atburði, sem aftur verða
til þess að krafan um reynslu
stjórnmálaleiðtoga tekur að skipta
máli. f annan stað getur þróunin í
Bosníu orðið til þess að styrkja
stöðu kanslarans. Almenningur í
Þýskalandi hefur sérlega þungar
áhyggjur af stríðinu í Bosníu enda
hefur ekkert ríki tekið við fleiri
flóttamönnum frá fyrrum lýðveld-
um Júgóslavíu. Geti Þjóðveijar
tryggt sér aukið hlutverk í þeim
viðræðum sem framundan eru um
lausn Bosníudeilunnar verður það
Helmut Kohl til hagsbóta. Rússar
hafa sýnilega ekkert á móti því að
Þjóðveijar láti til sín taka í deilu-
máli þessu og ætla má að Banda-
ríkjamenn séu sama sinnis enda
bendir allt til þess að stjóm Clint-
ons forseta líti á Þýskaland sem
forysturíki í hinni nýju Evrópu.
Boðberi breytinga?
Staða stjómarandstöðunnar er
að sönnu sterk í Þýskalandi nú um
stundir. Krafan um afkomuöryggi
og hnitmiðuð viðbrögð við vaxandi
atvinnuleysi hljómar sterkt. Jafn-
aðarmenn hafa lagt áherslu á sköp-
un nýrra atvinnutækifæra en
mörgum þykir málflutningur þeirra
óljós og skýrra svara verður kraf-
ist. Þær breytingar sem Kohl kansl-
ari boðar þurfa að fá hljómgrunn
hjá almenningi og skila sér í skoð-
anakönnunum ætli hann sér að
komast í sóknarstöðu í kosninga-
baráttunni. Margir Þjóðveijar
munu hins vegar eiga erfitt með
að skilja hvernig maður sem stjórn-
að hefur Þýskalandi undanfarin 12
ár getur skyndilega gerst boðberi
breytinga.
BAKSVID
eftir Ásgeir Sverrisson