Morgunblaðið - 06.06.1989, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. JÚNÍ 1989
31
Reuter
Sovéskur hermaður stekkur frá öðru lestarflakinu en um miðjan dag
í gær var talið, að 650 manns hefðu farist.
beinlínis bráðnuðu í eldunum.
Að sögn Tass-fréttastofunnar
tóku 50 herflugvélar og herþyrlur
þátt í björgunaraðgerðum og aðrar
40 flugvélar voru í viðbragðsstöðu.
60 hinna slösuðu komu til Moskvu
síðla í gær og aðrir 90 voru fluttir
til Tsjeljabínsk á sunnudag.
Gorbatsjov sagði í ávarpi sínu á
fulltrúaþinginu, sem var sjónvarpað
og útvarpað um Sovétríkin, að hann
gæti ekki dæmt um orsakir harm-
leiksins en bætti því við að þær
mætti rekja til „ábyrgðarleysis,
vanhæfni og stjórnunarleysis".
Gorbatsjov sagði að gasleiðslum-
ar hefðu verið í um eins kílómetra
fjarlægð frá jámbrautarsporinu.
Þremur klukkustundum áður en
harmleikurinn átti sér stað varð
einhver starfsmannanna var við að
þrýstingur hafði fallið og í stað
þess að grafast fyrir um ástæður
þess dældi sá hinn sami meira gasi
í leiðslumar, sagði Sovétleiðtoginn.
George Bush Bandaríkjaforseti
vottaði Gorbatsjov Sovétleiðtoga
samúð sína í gær og vestur-þýsk
stjómvöld buðu fram aðstoð við
björgunaraðgerðir.
Þetta er annað mesta lestarslys
í sögunni en í júní 1981 fór lest
fram af brú í Indlandi með þeim
afleiðingum að 800 manns fórast.
Milljón manns fagnaði Khomeini þegar hann kom heim úr útlegð-
inni en sumir telja, að næstum sami fjöldi hafi borið beinin í Persaf-
lóastyijöldinni.
Khomeini vakti fýrst athygli á
sér sem andstæðingur keisarans
þegar hann snerist gegn umbótum
hans í landbúnaði 1962 en þær
beindust meðal annars að því að
skerða nokkuð eignir og völd
klerkastéttarinnar og bæta stöðu
konunnar. Vora umbæturnar sam-
þykktar í þjóðaratkvæðagreiðslu
en ollu þó miklum uppþotum og
1964 var Khomeini sendur í útlegð
til Tyrklands. Þaðan fór hann til
íraks og loksins til Parísar 1978.
í nóvember 1978 setti íranskeis-
ari herlög í landinu vegna mikilla
mótmæla en í janúar sá hann sér
þann kost vænstan að flýja land
ásamt fjölskyldu sinni. Khomeini
kom til Teheran þann 1. febrúar
og var fagnað af einni milljón
manna á götum úti en gleðivíman
rann þó af mörgum þegar frá leið.
Við tók einræði og ógnarstjóm og
hinar óhjákvæmilegu hreinsanir,
sem ávallt fylgja slíku stjórnarfari.
Efnahagnum hrakaði, verðbólgan
jókst og brátt vora þijár milljónir
manna búnar að missa atvinnuna.
Khomeini vantaði eitthvað til að
draga athyglina frá ástandinu og
hann ákvað að taka 50 starfsmenn
bandaríska sendiráðsins í gíslingu.
Vora þeir fangar hans í rúmt ár,
frá því í nóvember 1979 fram í
janúar 1981.
í september 1980 sögðu írakar
upp samningum við Irana um
Shatt-al-Arab-sundið og lýstu yfir
styijöld og þá fengu áhangendur
Khomeinis loksins tækifæri til að
sýna trúna í verki. Þúsundum sam-
an stormuðu þeirgegn írökum, sem
voru miklu betur vopnum búnir,
og tugþúsundum saman féllu þeir
í valinn í þessari slátran, sem
minnti mest á hrannvíg fyrri heims-
styijaldar. Khomeini og klerkarnir
sendu börn og unglinga út í opinn
dauðann og hétu því að beijast til
síðasta blóðdropa en svo fór að
lokum þegar efnahagslíf þjóðarinn-
ar var komið í rúst, að þeir sáu sig
tilneydda til þessa á síðasta ári að
fallast á vopnahlésályktun Samein-
uðu þjóðanna.
200 erlend skip fá að
veiða á Kanadamiðum
Washington. Frá ívari Guðraundssyni fréttaritara Morgunbiaðsins.
ÞRÁTT fyrir að hert hefir verið á veitingu veiðileyfa til innlendra
fiskiskipa hefir sjávarútvegsráðuneytið kanadadiska veitt allt að 200
erlendum fiskiskipum veiðileyfi í kanadískri landhelgi. Á meðal
þeirra sem fengið hafa veiðUeyfi eru tveir franskir togarar, sem eru
rétt nýkomnir til St. John’s i Nýfúndnalandi.
fram, að erlendu veiðiskipin togi
innan 200 mflna landhelginnar og
að þeim sé leyft að veiða físk, sem
Kanadamönnum sjálfum sé neitað
að taka.
George Baker þingmaður hefir
mótmælt harðlega veiðileyfum til
erlendra skipa meðan fískiðjuver í
Kanada hafa sagt upp fólki í þús-
undatali vegna þess, að veiðileyfi
til kanadískra skipa era takmörkuð.
Það hefír vakið reiði sjómanna, að
erlend skip, einkum frönsk skip, fá
aðgang að þorskstofninum við
Kanada.
Sjávarútvegsráðuneytið svarar
þessum aðfínnslum með því að
benda á að um borð í öllum erlend-
um skipum, sem fá veiðileyfí á
Kanadamiðum, séu eftirlitsmenn
Kanadastjómar, sem tryggi að er-
lendu skipin haldi sig innan settra
marka. Auk þess sé það staðreynd
að ofveiði eigi sér stað utan 200
mflna markanna. Ráðuneytið bætir
því við, að erlendu skipin veiði aðal-
lega fisktegundir, sem kanadiskir
sjómenn myndu ekki líta við. En
Baker þingmaður heldur því fram,
að erlendu fískiskipunum sé leyft
að veiða vissan hluta af góðfíski,
sem kemur í troll þeirra við svokall-
aða „framhjáveiði". Þingmaðurinn
bendir m.a. á, að t.d. sé 45 Sovét-
toguram leyft að veiða 5% prósent
af þorski úr 57 þúsund tonna leyfð-
um afla, 3.000 tonn af ufsa og
1.000 tonn af ýsu, en þessar fisk-
tegundir era eftirsóttasti afli
Kanadamanna. Þingmaðurinn
kvartar undan því að sjávarútvegs-
ráðuneytið hafí neitað sér um upp-
lýsingar um kvóta erlendra skipa
svo hann hafí neyðst til að fá vitn-
eskjuna frá sendiráðum viðkomandi
þjóða. Baker þingmaður heldur því
Það era rúmlega 200 fljótandi
erlend fiskiðjuver á miðunum við
Nýfundnaland og Nova Scotia, þar
sem útlendingar veiða físk, sem
Kanadamönnum er bannað að
veiða, sagði Baker í viðtali við
kanadísku fréttastofuna.
Frakkland:
Flestir ánægðir með
hernaðarútgj öldin
Trier. Frá Steingrími Sigurgeirssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
SAMKVÆMT skoðanakönnun á vegum SOFRES-stofiiunarinnar telur
fimmti hver Frakki að Frakkland sé í forystu hvað varðar rannsóknir
á sviði hertækni. Eru það aðallega bændur, ellilífeyrisþegar og stuðn-
ingsmenn ný-gaullista sem eru hallir undir þá skoðun. Mun stærri
hópur, eða þriðji hver Frakki, telur Frakkland hins vegar vera meðal-
talsþjóð á þessu sviði.
Einnig voru menn spurðir álits á
því hvort þeir teldu það jákvætt eða
neikvætt að um þriðjungur af út-
gjöldum ríkisins væri varið til hem-
aðarmála. Skiptust menn þá í hópa
hvað varðar aldur, stjómmálaskoð-
anir og störf. 59% þeirra eldri en 65
ára töldu þetta vera jákvætt en 40%
þeirra á aldrinum 25-34 ára.
Áhuginn á herþjónustu virðist vera
takmarkaður meðal ungra Frakka
samkvæmt nýlegri skoðanakönnun,
sem náði til um 1.000 mennta- og
háskólanema. Er 51% á móti því að
gegna herþjónustu og 71% telur hana
tilgangslausa. 60% þeirra stúlkna er
tóku þátt í könnuninni töldu best að
hafa hlutina í núverandi horfí, þ.e.
að einungis karlmenn þurfí að gegna
herskyldu.
IH
Óvirkur dempari getur
aukið stöðvunarvega-
lengd um 2,6 m.
VELDU ¥MDHROEW
fáausf
BORGARTUNI.26. SÍMI 62 22 62