Morgunblaðið - 06.12.1985, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. DESEMBER1985
Tillaga Mexíkó og Syfþjóðar:
Ekki í samræmi við
ályktun Alþingis
— sagöi utanríkisráöherra
Tillaga Svíþjóðar og Mexíkó um „frystingu" kjarnavopna fer í þremur
meginatriðum á svig við þingsályktun Alþingis um stefnu íslendinga í af-
vopnunarmálum, sem gerð var samhljóða 23. maí síðastliðinn. Af þeim
sökum og í samræmi við fyrri afstöðu íslands sátu fulltrúar þess hjá við
atkvæðagreiðslu um tillögu Svíþjóðar og Mexíko, sagði Geir Hallgrímsson
utananríkisráðherra efnislega f utandagskrárumræðu í Sameinuðu þinei í
gær.
Eitt Norðurlanda
Hjörleifur Guttormsson (Abl.)
kvaddi sér hljóðs utan dagskrár á
Alþingi í gær. Hann fullyrti að
hjáseta íslands í atkvæðagreiðslu
um tillögu Mexíkó og Svíþjóðar um
frystingu kjarnavopna gengi þvert
á samhljóða ályktun Alþingis um
afvopnunarmál frá því á sl. vori.
ísland hafi deilt hjásetu með sex
ríkjum og verið eitt Norðurlanda
með þá afstöðu. Hann spurði utan-
rikisráðherra, hvort von væri
breyttrar afstöðu íslands við end-
anlega atkvæðagreiðslu á þingi
Sameinuðu þjóðanna og forsætis-
ráðherra, hvort hann og Fram-
sóknarflokkurinn væru samsinna
utanríkisráðherra um hjásetu.
Atriðin þrjú
Geir Hallgrímsson utanríkisráð-
herra sagði efnislega að tillaga
Svíþjóðar og Mexíkó gengi í þrem-
ur mikilvægum atriðum á svig við
ályktun Alþingis. Af þeim sökum
og í samræmi við fyrri afstöðu
hefði ísland setið hjá við atkvæða-
greiðslu um þessa tillögu. Atriðin
þrjú, sem ráðherra nefndi, vóru:
• Ályktun Alþingis fjallaði um
allsherjar bann, „frystingu", undir
traustu alþjóðlegu eftirliti, sem
málsaðilar virði. Þessi ákvæði hafi
ekki verið fullnægt.
• Ályktun Alþingis geri ráð
fyrir því „að árlega verði reglu-
bundið dregið úr birgðum kjarna-
vopna". Þessu ákvæði sé heldur
ekki fullnægt.
• Loks geri ályktunin ráð fyrir
því að slíku banni sé framfylgt á
Lifnar yfir
loðnuveiðum
LOÐNUVEIÐI er nú að
glæðast eftir rýra daga að undan-
fornu vegna nær stöðugrar brælu.
Mjög lítill afli hefur verið þar til
á fimmtudag, er 19 skip höfðu
tilkynnt 14.310 lesta afla að
áliðnum degi. Alls hafa nú veiðzt
um 540.000 lestir og veiðisvæðið
er norður af Melrakkasléttu.
Síðdegis á fimmtudag höfðu
eftirtalin skip tilkynnt um afla:
Guðrún Þorkelsdóttir SU, 600,
Heimaey VE, 510, Keflvíkingur
KE, 530, Örn KE, 580, Gígja RE,
700, Ljósfari RE, 560, Höfrung-
ur AK, 890, Sighvatur Bjarna-
son VE, 700, Harpa RE, 630,
Jöfur KE, 450, Börkur NK, 900,
Þórður Jónasson EA, 500, Sig-
urður RE, 1400, Gullberg VE,
580, Guðmundur RE, 950, Jón
Kjartansson SU, 1.100, Pétur
Jónsson RE, 810, Bergur VE, 490
og Eldborg HF, 1.430 lestir.
Á miðvikudag tilkynntu eftir-
talin 7 skip afla, samtals 4.870
lestir: Gísli Árni RE, 570, Hákon
ÞH, 800, Hrafn GK, 650, Fífill
GK, 630, Grindvíkingur GK,
1.100, Víkurberg GK, 500, Sæ-
berg SU, 620. Á þriðjudag voru
eftirtalin skip með afla, samtals
3.410 lestir: Magnús NK, 420,
Albert GJ, 550, Harpa RE, 100,
Sjávarborg GK, 70, Rauðsey
AK, 500, Skarðsvík SH, 610,
Huginn VE, 580, og Húnaröst
ÁR, 580 lestir.
gagnkvæman hátt í samvinnu við
alþjóðlega eftirlitsstofnun. Tillaga
Svíþjóðar og Mexíkó fullnægi ekki
þessu atriði.
Ráðherra kvað Norðmenn, sem
greitt hafi atkvæði með tillögunni,
engu að síður hafa tekið fram, að
þeir væru andvígir tilteknum efn-
ispunktum í henni, meðal annars
þeim er fjalla um gagnrýni á varn-
arstefnu Atlantshafsbandalags-
ins.
Alþingi taki af skarið
Ólafur Ragnar Grímsson (Abl.) lét
í ljósi þá skoðun að Alþingi íslend-
inga ætti, í atkvæðagreiðslu, að
segja fyrir um atkvæði íslands um
tillögu Mexícó og Svíþjóðar, sem
kæmi til endanlegrar atkvæða-
greiðslu á þingi Sameinuðu þjóð-
anna eftir eina til tvær vikur.
„Ég var og er því samþykkur."
Steingrimur Hermannsson forsæt-
isráðherra taldi samhljóða ályktun
Alþingis um afvopnunarmál mikil-
væga. Hún hafi verið kynnt öðrum
þjóðum. Viðræður forystumanna
kjarnorkuveldanna væru og góðs
viti. Samkomulag stórveldanna
væri það eina sem tryggt gæti
framgang afvopnunarmála. Ekki
væri vænlegt að taka þátt í sam-
þykktum sem lytu að jafnvægis-
leysi. Forsætisráðherra kvað utan-
ríkisráðherra hafa kynnt sér þá
ákvörðun að afstaða Islands væri
óbreytt í þessu máli. Ég var og er
því samþykkur, sagði hann.
Stuttur fyrirvari
Guðrún Agnarsdóttir (Kvl.) gagn-
Nokkrar tillögur til þingsályktana
gengu til þingnefnda í gær, eftir
fyrri umræðu. Tveimur tillögum var
vísað til atvinnumálanefndar: 1) til-
lögu um framleiðni íslcnzkra at-
vinnuvega, 2) tillögu um langtíma-
áætlun í jarðgangagerð. Tveimur
var vísað til allsherjarnefndar: 1)
um vistunarvanda öryrkja, 2) um
réttaráhrif tæknifrjóvgunar. Tveim-
ur til félagsmálanefndar: 1) um
námsbrautir á sviði sjávarútvegs, 2)
um opinn háskóla. Einni til utan-
ríkismálanefndar: um bann við
geimvopnum.
Bann við geimvopnum
Hjörleifur Guttormsson (Abl.)
mælti fyrir tillögu sinni og fleiri
þingmanna um „að fela ríkis-
stjórninni að beita sér fyrir og
styðja á alþjóðavettvangi bann við
geimvopnum". Tillagan fékk
stuðning þingmanna, sem þátt
tóku í umræðu, úr Alþýðubanda-
lagi, Kvennalista, Alþýðuflokki og
Framsóknarflokki.
Geir Hallgrímsson utanríkisráð-
herra sagði meint „geimvarnar-
frunikvæði" Bandaríkjamanna
verkefni á rannsóknarstigi. Sovét-
menn hefðu haft viðlíka athuganir
mun lengur með höndum. And-
staða við þessa rannsókn væri af
tvennum toga. Annarsvegar teldu
menn tilgang hennar, að eyða
hverri kjarnaeldflaug, sem skotið
yrði á loft, óraunhæfan. Hinsvegar
rýndi, að þingmenn fengju vitn-
eskju um utandagskrárumræður
með of stuttum fyrirvara. Hún
hvatti til stuðnings við tillögu
Svíþjóðar og Mexícó.
Þorvaldur Garðar Kristjánsson,
forseti, taldi gagnrýni Guðrúnar á
fyrirkomulag utandagskrárum-
ræðunnar byggða á misskilningi.
Samkvæmt þingsköpum gæti þing-
maður óskað eftir umræðu af
þessu tagi eigi síðar en tveimur
klukkutímum fyrir þingfund. For-
seta bæri þá að kunngera þar um
í upphafi þess fundar sem umræða
fer fram á.
Andvígur utanríkis-
ráðherra
Páll Pétursson (F) kvað afstöðu
og röksemdir utanríkisráðherra
„Alþingi skorar á ríkisstjórnina
að láta gera áætlun um það á hvern
hátt jarðhiti og hveravatn verði bezt
nýtt hér á landi í heilsubótarskyni.
Jafnframt verði kannað á hvaða
stöðum helzt komi til greina að
reisa heilsubótarstöðvar er byggi
starfsemi sína á jarðhita og hver sé
rekstrargrundvöllur slíkra stöðva.“
Þannig hljóðar tillaga til þings-
ályktunar sem Gunnar G. Schram
(S), Birgir ísl. Gunnarsson (S),
Eggert Haukdal (S) og Friðjón
Þórðarson (S) hafa lagt fram á
teldu menn að yfirburðir, sem
slíkri aðstöðu fylgdi, myndu eyða
því ógnarjafnvægi, sem friður
byggðist nú á. Frakkar byggðu
andstöðu sína t.a.m. á síðari rök-
semdinni. Björn Dagbjartsson (S)
talaði í sömu veru.
Ný þingmál
Frumvarp um aflatryggingarsjóð
sjávarútvegsins. Frumvarpið gerir
ráð fyrir því að deildir sjóðsins
skuli árið 1986 hafa tekjur af
endurgeiðslu söluskatts: 1) Al-
menn deild 250 m.kr., 2) Verðjöfn-
unardeild 250 m.kr., C) Áhafna-
deild 100 m.kr. Sjávarútvegsráð-
herra skal heimilt að ákveða sér-
staka greiðslu af þessu fé úr verð-
jöfnunarsjóði til loðnuveiða og
síldveiða. Heimilt er að færa fé
þetta milli deilda sjóðsins.
Tollskrá. Fjármálaráðherra var
með Iögum frá 1981 heimilað að
leggja á tímabundið jöfnunarálag
á hús og húshluta á tilteknum
tollskrárnúmerum, til að rétta
hlut innlendrar húsagerðar. Heim-
ild þessi hefur síðan verið fram-
lengd frá ári til árs. Frumvarpið
gengur út á framlengingu til árs-
loka 1986.
Tímabundið vörugjald. Með frum-
varpi þessu er það lagt til að sér-
stakt tímabundið vörugjald verði
framlengt um eitt ár eða til árs-
loka 1986 (lög nr. 107/1978 með
breytingum í lögum nr. 126/1984).
vekja undrun sína. Við hefðum
allt eins getað greitt þessari tillögu
atkvæði eins og hægri stjórnin í
Noregi.
Tillaga Alþýðu-
bandalagsins
Hjörleifur Guttormsson (Abl.)
kvað orð Páls vera þingmönnum
hvatning um að fylgja þessu máli
eftir. Alþýðubandalagið myndi
bera fram tillögu til samþykktar
Alþingi. í greinargerð segir að víða
um heim hafi verið komið á fót
heilsuræktar- g baðlækninga-
stöðvum, sem byggi starfsemi sína
á jarðhita, hveravatni, hveraleir,
auk ölkelduvatns, svo sem í Þýzka-
landi, Frakklandi, Tékkóslóvakíu
og Ungverjalandi. Stöðvar þessar
laði að ferðamenn. Tæplega 30%
á Alþingi nú þegar þessefnis að
Island greiddi atkvæði með tillögu
Svíþjóðar og Mexíkó.
Sjálfstæð íslenzk
afstaða
Geir Hallgrímsson utanríkisráó-
herra sagði norræna samvinnu
góðra gjalda verða. Ekki væri
hinsvegar unnt að afsala fslend-
ingum réttinum til stjálfstæðra
skoðana og stefnumótunar í utan-
ríkismálum. Skondið væri og að
heyra Hjörleif Guttormsson og
fleiri höfða til greinargerðar Norð-
manna með atkvæði þeirra, sem
að efni gengi þvert á yfirlýstar
skoðanir þessara þingmanna.
Sjálfsagt væri að láta þingmönn-
um í té texta tillögu Svíþjóðar og
Mexíkó, bæði á enskri tungu, sem
hún væri flutt á, og íslenzku.
74 afvopnunartillögur
Eyjólfur Konráð Jónsson (S) sagði
74 tillögur um afvopnunarmál
liggja fyrir þingi Sameinuðu þjóð-
anna. Tillaga Svíþjóðar og Mexíkó
væri í sjálfu sér ekkert sérstakari
en fjölmargar aðrar, sem færu
jafnvel nær ályktun Alþingis frá
sl. vori. Við þá samkomulagstillögu
ætti Alþingi að halda sér.
Fleiri ræður vóru fluttar þó ekki
verði frekar rakið að sinni.
af nýttum jarðvarma í heiminum
tengist heilsurækt og ferðamálum.
ísland eigi mikla möguleika á
þessu sviði. Vitnað er til skýrslu
dr. Maurice Lamarch, prófessors
við læknadeild háskólans í Nancy
í Frakklandi, sem telur hveravatn
hér víða gætt heilsubótareiginleik-
Ríkisbönkum breytt í hlutafélagabanka:
Sparifé landsmanna
og skattfé misnotað
— segir Stefán Benediktsson (BJ)
„Alþingi ber að kjósa fimm manna nefnd til þess að annast um að
breyta ríkisviðskiptabönkum í hlutafélagabanka. Skal nefndin ganga
frá samþykktum og ákveða hlutafé hvers banka miðað við eignir hans
og viðskiptastöðu í samráði við bankaráð, bankaeftirlit og endurskoð-
endur hvers banka. Breyting ríkisviðskiptabanka í hlutafélagabanka
skal eiga sér stað eigi síðar en 1. janúar 1987 og falla þá úr gildi sér-
ákvæði laga um ríkisviðskiptabanka, eftir því sem við á.“
Framangreint er meginefni
frumvarps til laga sem Stefán
Benediktsson (BJ) hefur lagt
fram á Alþingi. Frumvarpsgrein-
in, sem 'að framan er tíunduð,
skal koma sem ákvæði til bráða-
birgða við lög nr. 86/1985 um
viðskiptabanka. Nefndin, sem
um ræðir, „skal bjóða hlutabréf
bankanna til sölu á frjálsum
markaði þegar að loknum stofn-
fundum þeirra. Enginn hluthafi
má kaupa meira en fimm af
hundraði hlutafjár."
í greinargerð segir: „Reynslan
af því rekstrarfyrirkomulagi
bankastarfseminnar, sem spari-
fjáreigendum hefur staðið til
boða síðastliðin 50 ár, hefur sýnt
og sannað að ekki er siðferðilega
verjandi að standa lengur að því
af löggjafans hálfu að sparifé
landsmanna eða skattfé sé mis-
notað með þeim hætti sem ríkis-
valdið hefur gert og gerir enn í
gegnum ríkisbankana."
Stuttar þingfréttir
„Bann gegn geimvopnum“
Nýting jarðhita til heilsubótar:
Þriðjungur nýtts jarð-
varma tengist heilsurækt
TiUaga um könnun á möguleikum baðlækninga hér á landi
V