Lesbók Morgunblaðsins - 09.01.1988, Blaðsíða 23

Að versla frídaga í London:
Frídagabúðin
í Oxfordstræti
Viðskíptaferð eða verslunarferð í London. Mannmergð og troðn-
ingur — bið eftir leigubílum eða niður og upp úr neðanjarðarbrautum
— ys og þys. Stórborgin getur þreytt þig svo að undirmeðvitundin
fer að þrá nokkra frídaga á rólegum stað. Þú gengur eftir Ox-
fordstræti; einni stærstu og fjölförnustu verslunargötu í heimi.
Vöruúrval er mikið og hægt að kaupa flest sem hugurinn girnist.
Skyndilega blasir við 'þér skiltið „travel shop“ eða frídagabúðin
eins og Bretar kalla hana. Hvernig væri að líta á úrvalið. Kannski
er hægt að sameina næstu helgi við 2-3 fridaga og fá vikufrí á
góðum stað.
Frídagabúðin er staðsett á kjall-
arahæð hjá breska flugfélag-
inu „British Airways". Úrvalið er
mikið. Að sjálfsögðu eru margir
bæklingamir frá breskum ferða-
skrifstofum sem bjóða upp á ferðir
um allan heim, en bæklingar sáust
líka frá norskum, sænskum og
dönskum ferðaskrifstofum og víðar
að. „Hingað koma 400-450 manns
daglega eða um 146 þúsund manns
á ári,“ segir framkvæmdastjórinn
Anthony L. Peters og hann heldur
áfram. „Breska flugfélagið rekur
42 slíkar frídagabúðir í Bretlandi
og fleiri út um allan heim. Við erum
með fullkomna ferðaþjónustu fyrir
ferðamanninn; útvegum vega-
bréfsáritanir, tryggingar, bílaleigu-
bíla og fleira. Við bjóðum héma
upp á alla ferðaþjónustu sem fer
út úr landinu.
Þessi skrifstofa var verðlaunuð
fyrir besta þjónustu við ferðamenn
árið 1987 af „British Airways".
Við emm mjög vandlátir með allt
sem við seljum. Ef við fáum kvart-
anir frá viðskiptavinum vegna
lélegrar þjónustu af ferðaskrifstof-
um, þá er svar okkar einfaldlega
að við hættum að selja fyrir við-
komandi ferðaskrifstofu. Við
leggjum mikla áherslu á fljóta og
góða afgreiðslu. Tíminn er tekinn
Skiltið í Oxfordstræti
Anthoay L.Peters ásamt hluta af starfsliði
af litlu, rófulausu öpunum sem lifa
villtir á klettinum — einu villtu
apamir í Evrópu. Þjóðsagan segir
að þeir hafl komið hingað eftir
neðansjávargöngum sem liggja á
milli Evrópu og Afríku. Þeir em
ótrúlega gæfir og kippa sér ekki
upp við smelli í myndavélum.
Gættu þín samt að láta þá ekki
stela frá þér. Þeir em glysgjamir
eins og böm.
í björtu veðri gefur að líta fjall-
ið Abyla eða Apafjall, hinn
máttarstólpa Herkúlesar handan
við sundið á norðurströnd Afríku.
Sjóleiðin þangað er álíka löng og
frá Reykjavík til Akraness. Til
Tangier sem er næsta borg í Afríku
er hægt að sigla eða fljúga dag-
lega. — Litla kapellan sem geymir
altari Evrópu gefur tilefni til
margra pílagrímsferða. Þar var
ljós látið loga til að lýsa sjófarend-
um áður en vitinn var byggður.
Nunnur gættu þess að ljósið
slokknaði ekki.
Áhrifamesta kirkjan á Gíbraltar
er án efa svokölluð dómkirkju-
hvelfíng í helli heilags Mikaels.
Dropasteins- og kalksteinsmynd-
anir hellisins em stórkostlegt
náttúmundur. Leikrit, tónleikar og
leikdanssýningar em sviðsett í
þessari náttúmkirkju. Á meðan
hellirinn er skoðaður hljóma tón-
verk snillinga sem enduróma
fagurlega í hvelfingunum. Haus-
kúpur og menjar Neanderdals-
mannsins hafa fundist í hellinum
og í litlum afhellum út frá aðal-
hvelfingu hefur verið komið fyrir
líkönum sem sýna fmmmenn við
leik og störf. Undir dómkirkju-
hvelfíngunni er annar hellir sem
lengi var talinn botnlaus og þangað
áttu apamir að hafa komist eftir
neðansjávargöngum.
HERNAÐARMANNVIRKI
Gíbraltar
Márískur, ferhyrndur tum er hið
eina sem eftir er af kastalavirkinu
sem í 6 aldir var helsta mannvirki
Gíbraltar. Bretar reistu annað virki
í norðurhluta bjargsins sem rís
snarbrattur úr sjó. Undir hamrin-
um gátu óvinir sem sóttu að
Gíbraltar leitað vígis. Verðlaunum
var heitið þeim sem gæti hugvits-
samlega komið fyrir vömum við
norðurvegg. í 5 vikur grófu 13
menn 25 metra löng göng inn í
bjargið. Upphaflega var ekki ætl-
unin að koma fyrir fallbyssum í
myndinni. Þegar myndatakan stóð
fyrir dyrum leituðum við til margra
íslenskra fyrirtækja, sem byggjast
beint og óbeint á ferðaþjónustu,
og báðum þau um að styðja okk-
ur. Allir tóku okkur vel og lýstu
ánægju með þetta framtak. En
svarið sem við fengum var undan-
tekningarlaust: „Þetta er gott
mál, en við höfum því miður enga
peninga til að hjálpa ykkur.“ Flug-
göngunum. En þegar rykið var
alveg að kæfa námumenn voru
grafin lítil loftgöt. Þá komu í ljós
stórkostleg fallbyssuhreiður. Núna
em fallbyssugöngin áfangastaður
ferðamannsins á skoðunarferð um
bjargið. Upp á bjargbrún má eng-
inn ferðamaður koma. Þar eru
Bretar með afgirta herstöð.
Ef þú ert að koma til Gíbraltar
til að versla í stórum versiunum
þar sem allt fæst, Skaltu gleyma
því. Á aðalgötunni (sem er aðeins
ein) eru litlar verslanir þar sem
öllu er oftast hrúgað saman.
Gluggaútstillingar eru fábrotnar
og gamaldags. Veitingahús eru
mörg, en aðeins fá þeirra eru mjög
góð.
Það er heillandi að fara með
bátnum og virða fyrir sér bjargið
frá hafi. Báturinn siglir á slóðir
höfrunganna sem bylta sér í kring-
um bátinn. Það er líka gaman að
fara í kláf upp í veitingahús sem
stendur ofarlega á bjarginu og
gleyma sér við útsýnið. JSkemmti-
legast af öllu er þó að kynnast
mannfólkinu sem byggir bjargið.
Það er litríkt og gefur góða mynd
af lífí og menningarstraumum við
Miðjarðarhaf. Við kynnumst
breska fomgripasalanum sem seldi
sveitasetrið sitt og siglir nú á
snekkju um heimsins höf. En eftir-
minnilegastur er „vinnu-alkinn“
sem var búinn að sökkva sér svo
niður í vinnu sína á Bretlandi að
hann var hættur að geta sofið.
Honum var ráðlagt að setjast hér
að og reyna að slaka á. Núna þræð-
ir hann hina einu sönnu götu á
Gíbraltar, ræðir við ferðamenn og
virðist alltaf vera að flýta sér.
Eftir að hafa dvalið fjóra daga
á bjarginu, horfum við á það hverfa
fyrir fótum okkar. Og svifíð er á
brott ríkari af sögu og sannfærð-
ari en áður um að ferðaþjónustan
geti með tíð og tíma fært þjóðirnar
betur saman.
SAMGÖNGUR TIL GÍBRALTAR
OG KOSTNAÐUR:
Gibraltar Airways fljúga daglega
frá Gatwick-flugvelli í London. Það
kostar um 3.000 kr. á dag með
flugi, fæði og gistingu fyrir mann-
inn, miðað við 3—7 daga dvöl.
SPENNANDI VÖRUR: Mikið
framboð er af fallegum handunn-
um dúkum frá Austurlöndum.
Haðgt er að kaupa gamlar ljós-
myndir frá Gíbraltar og slípaða
steina úr bjarginu mótaða í minja-
gripi. OB
leiðir veittu okkur stuðning og við
erum þakklátir fyrir það. En frá
Ferðamálaráði íslands kom aðeins
eitt lítið símskeyti sem sagði: „Því
miður engir peningar.“
Fyrir níu mánuðum ætluðum við
að hefja öfluga ferðakynningu, aka
á milli borga og kynna Islands-
ferðir. Við héldum fundi með 10
hagsmunaaðilum. Öllum fannst
þetta mjög góð hugmynd, nema
fulltrúanum frá Ferðamálaráði ís-
lands sem náði að fella áætlunina.
Hið eina, sem við höfum séð frá
Ferðamálaráði íslands þetta ár, er
sú fullyrðing að ísland seldist svo
vel að erfitt væri að fá gistingu.
Úr ferðablaði fór yfírlýsingin yfír
í bresku blöðin og eyðilagði mikið
fyrir okkur. Eitt er yfirlýsing til
að sannfæra sig um að allt gangi
vel, annað er að loka markaði sem
var alls ekki í stakk búinn til að
taka við slíku áfalli.
í desember 1986 var okkur heit-
ið stuðningi frá Ferðamálaráði
íslands og við eyddum þeim pen-
ingum, sem við fengum loforð um,
í auglýsingar og markaðssetningu.
í mars fengum við eftirfarandi
símskeyti: Því miður engir pening-
ar. Það verður að segjast eins og
er að Ferðamálaráð Islands nýtur
engrar virðingar.
ÍSLANDSFERÐIR
ÓSÖLUHÆFVARA?
íslandsferðir hækka um og yfir
20% næsta ár. Bretar eru ekki
vanir svona miklum verðsveiflum.
Við óttumst að viðskiptavinir okk-
ar muni bera saman verð frá fyrra
ári og verðlag núna, trúi varla
sínum eigin augum og niðurstaðan
verði að enginn hafí efni á að fara.
Yfírleitt er gengisfelling ástæða
til verðhækkana. En pundið hefur
styrkst undanfarið og samt er 20%
verðhækkun sem ekki er í sam-
ræmi við markaðinn.
Verðlag á íslandsferðum er
núna um 50% of hátt fyrir Bret-
landsmarkað. Fólk sem hefur efni
á að borga 1000 pund fyrir tveggja
vikna frí velur frekar fjarlægari
staði en ísland sem er aðeins í lið-
lega tveggja klst. flugfjarlægð.
Ástralía er til dæmis ódýrari en
ísland. Austurlönd hafa verið aðal-
keppinautar íslands með sambæri-
iegt verðlag á Bretlandsmarkaði,
en núna eru þau að verða ódýrari.
ísland hefiir átt fasta viðskipta-
vini eins og önnur lönd. Núna koma
þeir og segja: „Við höfum ekki
lengur efni á að fara.“ Það er stöð-
ugt að verða erfiðara að sannfæra
fólk um að íslandsheimsókn sé
peninganna virði. Við þurfum að
leggja meira á okkur til að selja
ísland en flesta aðra staði í heimin-
um. Það krefst mikillar sérþekk-
ingar og mikils tíma.
Annað mikið vandamál, sem
kemur til með að hafa áhrif, er
verðbréfahrunið. Margar breskar
ferðaskrifstofur hafa þegar átt í
mikium íjárhagserfíðleikum og sl.
nóvember var versti mánuður sem
þeir muna. 150 milljónir punda
hafa þegar horfið og það verða
minni peningar í umferð næsta ár.
íslenskar ferðaskrifstofur hafa
mikið stefnt að hvatningarferðum
(incentive tours) og ráðstefnu-
haldi. Okkar spá er sú að ekki
verði langt þangað til að ísland
verði Iíka of dýrt fyrir þessa ferða-
þjónustu. Þið munið finna að öllum
peningum, sem lagðir hafa verið í
ný hótel, hefur verið eytt til einsk-
is ef engin stefnubreyting á sér
stað á næstunni.
ÍSLANDMIKIÐ
í Fjölmiðlum
Þið hafíð fengið hvert tækifærið
á fætur öðru á heimsvettvangi, en
lítið nýtt ykkur það. Hver smáþjóð
myndi hrósa happi ef hún hefði
fengið tækifæri á við leiðtogafund-
sem líður frá því að viðskiptavmur
kemur inn í búðina og þangað til
hann er búinn að fá afgreiðslu.
Síðan er borið saman hvað af-
greiðsla tekur langan tíma að
meðaltali, reynt að gera sér grein
fyrir hvað tefur hana og bætt úr
því. Að vísu erum við ekki með svo
fullkomna þjónustu að við getum * k
ýtt á einhvem töfrahnapp og allt
komi á stundinni," segir Peters og
hlær, „en við reynum að gera okk-
ar besta. Ég sé ekkert því til
fyrirstöðu að íslenskar ferðaskrif-
stofur hafí sína bæklinga liggjandi
hér frammi. Við munum gera okk-
ar besta til að afgreiða þær. En
eins og ég sagði, þá gerum við
miklar kröfur til allra sem við selj-
um fyrir. Við tökum okkar
umboðslaun og það er sjálfsagt að
hafa samband við okkur.“
Við spuijum Peters hvort ódýr,
svokölluð afgangssæti, séu ekki oft
á boðstólum. Hann segir að þau
sé aðallega í maí og júní, eitthvað
í apríl. Og nú er aðeins að reyna
þjónustuna hjá Bretunum. Gengið
var inn í búðina síðdegis. Ária
næsta morgun var flogið í frí í fjóra
sólarhringa. Afgreiðslan tók 15
mínútur. OB
inn einu sinni á öld, en þið gerðuð
ekkert úr því sjálf. Ungfrú al-
heimur kom frá Islandi síðasta ár
og hvert auglýsingatækifærið á
fætur öðru hefur blasað við ykkur.
Við erum sjálfsagt mjög nei-
kvæðir, en okkur þykir vænt um
Island — þess vegna seljum við
það — og þess vegna viljum við
að okkar sjónarmið komist á fram-
færi. ísland er sérstætt land og
býr yfir miklum möguleikum. Það
er sárgrætilegt ef ekki reynist
mögulegt að senda ferðamenn til
ykkar.
Það eina, sem hægt er að gera
í sambandi við íslandsferðir, er að
hafa allt innifalið í pakkanum,
bæði mat og drykk. Það er einasta
vonin með Islandsferðir að hægt
sé að auglýsa þær þannig að ferða-
maðurinn lendi ekki í neinum
aukakostnaði þegar hann kemur
til landsins. Hópferðir með fullu
fæði eru framtíðin fyrir ísland. Þið
verðið líka að taka upp einhvetja
nýbreytni í skipulögðum dag-
skrám. íslandsdagskrárnar eru
mjög líkar hver annarri, lítið nýtt
kemur fram.
Þið verðið líka að veita okkur
þann stuðning, sem sérhver þjóð
sem tekur ferðaþjónustu alvarlega,
gefur okkur. Þið eruð ekki með
ferðamálaráð. Það á ekki að líðast
að þjóð, sem byggir á ferðaþjón-
ustu sem einum stærsta útflutn-
ingsatvinnuvegi, sé ekki með
virkan, opinberan framkvæmdaað-
ila sem sér um markaðssetningu
og landkynningu. íslensk stjóm-
völd verða að gera eitt upp við sig
— ekki hvort þau vilja takmarkað-
an §ölda ferðamanna til landsins
heldur hvort þau vilja yfírleitt vera
með ferðaþjónustu. Qg
Bresku ferðaheildsalarnir með íslandsbseklinga.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 9. JANÚAR 1988 23