Eimreiðin - 01.05.1904, Blaðsíða 45

125
komið. Kristindómurinn og kirkjan hefur ávalt átt griðland í blaði
hans; þar hefur mörg ágæt hugvekja komið í kristilega átt, og
kristilegri lífsskoðun ávalt verið haldið fram, en vantrúarbelgingur
og árásir lokað úti. Björn Jónsson ritar hreinna íslenzkt mál en
flestir aðrir, og hefur tamið sér stíl svo einkennilegan og persónu-
legan, að hvert orð, er hann ritar, má vanalega þekkja, þótt nafns
hans sé hvergi getið.
*** *** ***
Framanskráð grein er hér prentuð upp úr Almanaki Ó. S. Thorgeirssonar í
Winnipeg fyrir 1904. Með því að það rit má ekki, fremur en önnur útlend almanök,
selja á íslandi, þótti oss rétt að gefa mönnum heima kost á að sjá greinina, þar
sem hún bæði er um einn allra merkasta mann þjóðar vorrar, og hinsvegar svo vel
rituð, að óviðurkvæmilegt væri, að þeir, sem hún varðar mest, fengju ekki að sjá
hana. Hún hefur og þann mikla kost, að hún er skrifuð af manni, er engan þátt
hefur tekið í flokkadráttum þeim, er átt hafa sér stað á íslandi að undanförnu,
heldur setið sem athugall áhorfandi í fjarlægu landi, og hefur því margfalt betri
skilyrði til að dæma rétt og óhlutdrægt um menn og mál á íslandi, en flestir aðrir,
sem heima fyrir eru eða við baráttuna hafa verið riðnir. Allir óvilhallir menn munu
og verða að játa, að ekkert sé ofhermt af því, sem í greininni segir. Hitt erfremur,
að margs sé enn ógetið af þjóðræknisstörfum Björns Jónssonar, t. d. afskiftum hans
af bókmentum vorum, af bæjarmálum í Rvík, hinu sífelda líknafstarfi hans í kyrþey
og hvílíkur bjargvættur hann jafnan hefur reynst öllum bágstöddum, sem hans leita.
og fleira þess konar. En vér höfum þó viljað láta greinina halda sér óbreytta,
jafnsnjöll og hún er, það sem hún nær. Einu breytingarnar, sem vér höfum gert,
eru, auk nýrrar fyrirsagnar, þær, sem af því hlutu að leiða, að greinin er hér prent-
uð í Eimr. (í staðinn fyrir í Almanakinu, sem hún upprunalega er rituð fyrir) og
myndin önnur (yngri en sú í Almanakinu).
Að síðustu skal þess eins getið, að hér er ekki um neina einstaka, hjáróma
rödd að ræða, að því er álitið á lífsstarfi B. J. snertir. Hvílíka gleði það vakti hjá
Rvíkurbúum, er hann kom heim aftur heill á hófi í marzmánuði, má meðal annars
sjá af því, að honum voru þá haldin tvö fagnaðarsamsæti, og tóku flestir hinna helztu
og merkustu bæjarmanna þátt í þeim, í öðru milli 40—50, en í hinu framt að 60
manns. Voru þar haldnar margar ræður fyrir minni hans og kvað mjög við líkan
tón og í framanskráðri grein síra Fr. J. B. í*ar var honum fluttt svo látandi kvæði:
Kom þú sæll af svöluui mar,
sómi lands og þjóðar;
heilsa þér nú hýreygar
happadísir góðar.
Leikur kátt við lága gátt '
ljósálfanna fjöldinn:
Óhamingju íslands hátt
yfir barstu skjöldinn.
Kom þú sæll úr sigurför,
sæmd og heiðri krýndur.
í>ú ert bitur, oddhvöss ör,
af þér sjálfum brýndur.
Verði margur maki þinn,
merkisberinn snjalli,
þá mun rísa röðullinn
rór að hæsta fjalli.
f^ér mun aldrei íslands sól
yfir þurfa að gráta.
íslenzk saga, bygð og ból
blessað nafn þitt láta.
Meðan yfir ísafold
árdagsljósin kvika,
skal þitt nafn á móðurmold,
mögur landsins, blika.