Morgunblaðið - 16.05.2000, Qupperneq 30

30 ÞRIÐJUDAGUR 16. MAÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Sigur þýskra jafnaðarmanna í N ordrhein-Westfalen
Móðir reynir að hugga barn sitt í flóttamannabúðum í Freetown. Um
10.000 manns, sem hafa flúið átakasvæðin í Sierra Leone, hafast við í
járnbrautaverkstæði í borginni.
139 friðargæslu-
liðum sleppt í
Sierra Leone
Freetown. AP, AFP.
UPPREISNARMENN í Sierra
Leone hafa sleppt 139 friðargæslu-
liðum, sem voru í haldi þeirra í rúma
viku, og leyft þeim að fara til Líber-
íu, að sögn embættismanna Samein-
uðu þjóðanna í gær.
David Wimhurst, talsmaður Sam-
einuðu þjóðanna, sagði að um 347
friðargæsluliðar væru enn í haldi
uppreisnarmannanna og kvaðst von-
ast til þess að þeir yrðu einnig látnir
lausir á næstunni.
Fimmtán friðargæsluliðanna voru
fluttir með þyrlu til höfuðborgar
Líberíu, Monróvíu, á sunnudag en
hinir friðargæsluliðarnir 124 eru í
bænum Foya við landamærin að
Sierra Leone og verða fluttir þaðan
með flugvél. Flestir þeirra eru frá
Zambíu.
Óskað eftir aðstoð
Charles Taylors
Leiðtogar Vestur-Afríkuríkja
höfðu beðið Charles Taylor, forseta
Líberíu, að hafa milligöngu um að
friðargæsluliðarnir yrðu látnir laus-
ir. Taylor er nánasti bandamaður
uppreisnarhreyfmgarinnar RUF,
sem stefndi tíu mánaða friðarsamn-
ingi í Sierra Leone í hættu með því
að taka friðargæsluliðana í gíslingu
og hefja nýja sókn gegn stjómarher
landsins.
Taylor sagði að Bandaríkjastjórn
hefði neitað að senda flugvélar til að
flytja friðargæsluliðana frá Sierra
Leone og þeir hefðu þurft að ganga í
gegnum frumskóginn í þrjá daga eft-
ir að vörubfll þeirra hefði fest á veg-
inum. Spenna hefur verið í samskipt-
um Líberíustjómar og Bandaríkj-
anna og fleiri vestrænna ríkja sem
hafa frestað fjárhagsaðstoð við Líb-
eríu vegna meintrar spillingar
stjórnarinnar.
Taylor varaði einnig við því að lffi
friðargæsluliðanna, sem em enn í
gíslingu, yrði stefnt í hættu ef stjóm-
arher Sierra Leone og bandamenn
hans héldu áfram árásum sínum á
uppreisnarmennina.
Wimhurst skýrði frá því á sunnu-
dag að 18 gíslanna hefði verið leyft
að fara í búðir indverskra friðar-
gæsluliða í bænum Kailahun. Yfir-
maður friðargæsluliðsins sagði að
friðargæsluliðamir væm enn í hættu
þar sem uppreisnarmennirnir hefðu
umkringt bæinn. Uppreisnarmenn-
irnir hafa orðið tugþúsundum manna
að bana og aflimað fjölmarga íbúa
Sierra Leone frá því RUF hóf upp-
reisnina fyrir átta ámm. Hreyfingin
undirritaði friðarsamning í fyrra og
hann kvað meðal annars á um að
uppreisnarmennirnir yrðu ekki sótt-
ir til saka fyrir stríðsglæpi og leið-
togar þeirra fengju ýmis valdamikil
embætti.
Sag’ður greiða
fyrir umbótum
Berlín. AP.
GERHARD Schröder, kanslari
Þýskalands, sagði í gær að sigur
jafnaðarmanna í þingkosningum í
Nordrhein-Westfalen á sunnudag
greiddi fyrir því að þýska stjómin
kæmi á mikilvægum efnahagsum-
bótum næstu tvö árin.
Fylgi jafnaðarmanna minnkaði úr
46% í 42,8% en var þó nógu mikið til
að flokkurinn héldi völdunum í
Nordrhein-Westfalen, fjölmennasta
sambandslandi Þýskalands.
Þar sem þýsku stjórnarflokkam-
ir, jafnaðarmenn og Græningjar,
hafa einnig verið við völd í Nord-
rhein-Westfalen var litið á kosning-
arnar sem atkvæðagreiðslu um
störf stjórnarinnar í Berlín. Schröd-
er sagði að nú þegar síðustu kosn-
ingar ársins í sambandslöndunum
væm að baki væri ekkert því til fyr-
irstöðu að koma umbótaáformum
þýsku stjórnarinnar í framkvæmd,
lækka skatta á fyrirtæki og stokka
upp í lífeyriskerfinu. „Nú er kominn
tími til að knýja fram umbótaáætlun
okkar til að tryggja að efnahagsbat-
inn að undanförnu verði varanleg-
ur.“
Schröder benti á að jafnaðarmenn
fóra einnig með sigur af hólmi í
kosningunum í Slésvík-Holtseta-
landi í febrúar og sagði sigrana lofa
góðu fyrir síðari helming kjörtíma-
bilsins sem lýkur eftir tvö ár. Hann
skoraði á Kristilega demókrata að
styðja umbótaáætlunina.
Frjálsir demókratar skutust
upp fyrr Græningja
Jafnaðarmenn nutu góðs af vand-
ræðum Kristilegra demókrata
vegna fjármálahneykslisins sem
hefur valdið miklu uppnámi í þýsk-
um stjórnmálum síðustu mánuði.
Áður en fjármálahneykslið komst í
hámæli höfðu jafnaðarmenn beðið
ósigur í nokkrum sambandslöndum
Franz MUntefering, framkvæmdastjóri þýska jafnaðarmannaflokksins
(t.h.), óskar Wolfgang Clement, forsætisráðherra Nordrhein-Westfalen,
til hamingju með sigur flokksins í kosningunum í fjölmennasta sam-
bandslandi Þýskalands á sunnudag. Gerhard Schröder, kanslari Þýska-
lands, brosir breitt á milli þeirra.
vegna óánægju með sparnaðarað-
gerðir þýsku stjórnarinnar.
Kristilegir demókratar fengu 37%
atkvæðanna í Nordrhein-Westfalen
en 37,7% í kosningunum árið 1995.
Fylgi Græningja minnkaði úr
10% í 7,1% en Frjálsir demókratar
juku fylgi sitt í 10% og era nú þriðji
stærsti flokkurinn í sambandsland-
inu.
Sehröder sagði að fylgistap
Græningja yrði ekki til þess að
gerðar yrðu breytingar á þýsku
stjórninni. „Samstarf stjórnarflokk-
anna í Berlín hefur verið gott og
þannig verður það áfram.“
Wolfgang Clement, forsætisráð-
herra Nordrhein-Westfalen, kvaðst
ætla að ræða fyrst við Græningja
um myndun nýrrar stjórnar en
kvartaði yfir því að „of margar deil-
ur“ hefðu komið upp í stjórn sam-
bandslandsins síðustu fimm árin.
Hann sagðist þó ekki stefna að því
að mynda stjórn með Frjálsum
demókrötum í stað Græningja, með-
al annars vegna þess að það myndi
skaða samstarf stjómarflokkanna í
Berlín.
Schröder og Clement hafa báðir
leitað inn á miðjuna og stundum átt
í deilum við Græningja, m.a. um
orkuskatta og samgöngu- og um-
hverfismál.
Mikil ólga og óeirðir á hernumdu svæðunum síðustu daga
Reynt að örva friðarferl-
ið með leyniviðræðum
Jerúsalem. AP, AFP, Reuters.
ÓEIRÐIR brutust út á hernumdu
svæðunum í gær með þeim afleið-
ingum að fjórir létust. Átökin era
þau verstu síðan 1996 en þá létust
áttatíu manns í þriggja daga átök-
um milli vopnaðra Palestínumanna
og ísraelskra hermanna.
Mikil spenna hefur verið undan-
farna daga í byggðum Palestínu-
manna m.a. vegna háværra krafna
þeirra um að ísraelar láti 1.650
palestínska fanga lausa úr fangels-
um. í fyrradag lést einn átján ára
palestínskur piltur og 38 manns
særðust í átökum við ísraelska
hermenn eftir að mótmæli vegna
fangamálsins fóru úr böndunum.
Leynilegar viðræður í Svíþjóð
Samtímis því sem átökin blossa
upp reyna leiðtogar þjóðanna að
finna lausn sem leitt geti friðar-
viðræður þeirra til lykta. Upphaf-
lega var stefnt að því að drög að
endanlegu friðarsamkomulagi
lægju fyrir um miðjan febrúar sl.
en sá frestur var framlengdur
fram í miðjan þennan mánuð.
Hvorag tímasetningin hefur stað-
ist og friðarferlið orðið fyrir hverju
áfallinu á fætur öðru síðustu mán-
uði. Eins og sakir standa er stefnt
að því að endanlegt samkomulag
verði í höfn í september en Ehud
Barak, forsætisráðherra ísraels,
sagði gær að ríkisstjórnin væri
ekki bundin af neinum sérstökum
dagsetningum í þessu sambandi.
Talið er að tregur framgangur
friðarferlisins hafi valdið því að
efnt var til leynilegra viðræðna
milli fulltrúa þjóðanna í Stokk-
hólmi, samhliða opinbera friðarvið-
ræðunum í Miðausturlöndum. Að-
alsamningamaður Palestínumanna
í viðræðunum heima fyrir, Yasser
Abed Rabbo, staðfesti í gær að
sendinefndir þjóðanna sætu nú á
fundum í Stokkhólmi. Hann sagði í
gær af sér vegna óánægju með
þessa tilhögun. „Þessari afsögn er
ætlað að koma í veg fyrir að við-
ræður fari fram á tvennum víg-
stöðvum," sagði Rabbo, „og til að
auðvelda nefndinni í Stokkhólmi að
vinna verk sitt.“
Að sögn Rabbos taka forseti pal-
estínska þingsins, Ahmed Qureia,
og Hassan Asfour, ráðherra í verð-
andi ríkisstjórn Palestínuríkis,
þátt í viðræðunum af hálfu Palest-
ínumanna. Þeir hafa fundað með
Shlomo Ben-Ami, ráðherra í ísra-
elsku stjórninni, og lögfræðilegum
ráðgjafa hans síðustu daga. Hermt
er að viðræðum samninganefnd-
anna hafi lokið í gær en ekki hefur
verið upplýst um efni þeirra né
hugsanlegan árangur.
Ríkisstjórnin heldur velli
Ríkisstjórn ísraels hélt í gær
velli í atkvæðagreiðslu á ísraelska
þinginu, Knesset, um hvort Palest-
ínumönnum skyldu fengin yfirráð
yfir þremur þorpum í útjaðri Jer-
úsalem. Fyrr um daginn hafði rík-
isstjórnin samþykkt afhendinguna.
Þorpin sem um ræðir heita Abu
Dis, Izzarieh og Suwahara. Þau
hafa um skeið tilheyrt svokölluðum
svæðum B sem eru svæði á Vest-
urbakkanum og Gaza þar sem Pal-
estínumenn annast alla stjórnsýslu
fyrir utan öryggis- og lögreglumál.
Eftir afhendingu munu þorpin til-
heyra sk. A-svæðum en þar hafa
palestínsk stjórnvöld full yfirráð.
Lengi dags ríkti nokkur óvissa
um örlög ríkisstjórnarinnar vegna
þess að þrír flokkar sem aðild eiga
að henni, þeirra á meðal Shas-
flokkurinn, flokkur heittrúargyð-
inga, höfðu hótað að draga stuðn-
ing sinn við stjórnina til baka
vegna ákvörðunarinnar. Flokkarn-
ir höfðu lýst yfir ótta um að af-
hending þorpanna kynni að veikja
yfirráð ísraela yfír Jerúsalem. Við
atkvæðagi'eiðsluna í Knesset
studdu nokkrir stjórnarandstöðu-
þingmenn ríkisstjórnina, t.d. full-
trúar ísraelskra araba. Formaður
eins stjórnarflokkanna, NRP-
flokksins, sagði í gær að flokkur-
inn myndi láta af stuðningi við
stjórnina á næstu dögum.
Abu Dis ekki
höfuðborg Palestínu
ísraelar hafa stungið upp á því
að Abu Dis verði höfuðborg Palest-
ínuríkis en Palestínumenn hafa
ætíð stefnt að því að Austur-
Jerúsalem verði framtíðarhöfuð-
borg ríkis þeirra. í Abu Dis er nú
verið að byggja þinghús fyrir
palestínska þingið og þaðan sést
vel til Klettmoskunnar í Jerús-
alem. Fulltrúar Palestínumanna
höfnuðu í gær algerlega tillögu
ísraela og ítrekuðu fyrri kröfur
sínar um að fá yfirráð yfir austur-
hluta Jerúsalem.