Morgunblaðið - 16.05.2000, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 16. MAÍ 2000 37
LISTIR
Elsta píanó
í heimi
JAPANSKI píanóleikarinn Nobuo
Yamamoto mun leika á elsta píanó í
heimi á tónleikum á Italíu sfðar í
mánuðinum. Hljóðfærið gerði Bar-
tolomeo Cristofori við upphaf
átjándu aldar en hann er jafnan
álitinn vera faðir pfanósins. Yama-
moto gerði gripinn upp sjálfur.
FUGLAR
í BÚRI
KVIKMYNPIR
B íó h ö 11 i n
BROSTNAR VONIR
(JBROKEDOWN PALACE)
★ ★'A
Leikstjóri: Jonathan Kaplan. Hand-
ritshöfundur: David Aratu. Tón-
skáld: David Newman. Kvikmynda-
tökustjóri: Tom Sigel.
Aðalleikendur: Claire Danes, Bill
Pullman, Kate Beckinsale, Daniel
Lapaine, Lou Diamond Phillips.
Lengd: 100 mín. Framleiðandi: Fox
2000/20th Century Fox. Árgerð
1999.
UM allan heim sitja svokölluð
„burðardýr“ af sér refsingu. Þetta
er nafngift sem notuð er um nyt-
sama sakleysingja sem láta tilleið-
ast að taka að sér að flytja vafa-
sama „pakka“ á milli landa, oftast
gegn einhverri greiðslu. I einstaka
tilfellum eru þessir burðarjálkar
eitursala blásaklaust fólk, túristar
eða aðrir almennir ferðamenn, sem
vita ekki af laumuvarningnum í far-
angrinum (nefndi einhver Kio
Briggs?). Til þess hóps teljast Alice
(Claire Danes) og Darlene (Kate
Beckinsale), lítt sigldar tánings-
stúlkur frá Ohio sem skella sér til
Tælands til að slaka á eftir prófin,
en framundan er háskólanám og al-
vara lífsins.
í Bangkok (þar sem götusalar
höndla m.a. með smáfugla sem
kaupandinn getur svo gefið frelsi)
kynnast þær tunguliprum Astrala
(Daniel Lapaine), sem bjargar
þeim útúr smávegis vandræðum og
býður þeim í ofanálag í helgarferð
til Hong Kong, reynir við þær báð-
ar og verður ágengt með Darlene.
Vinkonurnar grípa boðið fegins
hendi og komast ekki að því fyrr en
um síðir að kjaftaskurinn stima-
mjúki er að misnota þær; kemur
heróíni í farangur þeirra og tæl-
enskir tollverðir grípa stöllurnar
glóðvolgar á leið úr landi. Þær hafa
verið hafðar að ginningarfiflum.
Tælendingar taka hart á eitur-
smyglurum. Lífstíðarfangelsi eða
dauðadómur er algeng typting. Yf-
irvöld daufheyrast við sögu kvenn-
anna, hafa heyrt hana milljón sinn-
um áður. Það er engin miskunn hjá
Magnúsi og stöllurnar leita til lög-
fræðings (Bill Pullman), þegar
hrikalegur sannleikurinn upplýkst
fyrir þeim.
Heimska og barnaskapur er eng-
in afsökun þegar heróín er annars
vegar, aukinheldur er spillt tollayf-
irvald með í spilinu. Harka Austur-
landabúa er alræmd í málum sem
þessum, svo Brokedown Palace
gæti þessvegna verið byggð á sönn-
um heimildum, en hvað sem því líð-
ur er myndin öflug og eftirminnileg
lexía fyrir lítt reynda ferðalanga
hvar sem er í henni veröld. Treyst-
ið ekki ókunnugum og takið aldrei
að ykkur vafasama flutninga. Sölu-
menn dauðans eru útsmognastir
allra skíthæla. Kaplan leikstýrir af
kunnri fagmennsku og mjólkar það
úr átakalitlu, en þó hádramatísku
efninu, sem unnt er. Hann nýtur
aðstoðar tveggja ungra og efni-
legra Ieikkvenna, Danes og Beck-
insale, einkum er Danes trúverðug
í sínu dapurlega hlutskipti. Pull-
man er skemmtilega veraldar'vanur
í þessum fjarlæga og grimma heimi
og allt umhverfið, ekki síst innan
múranna, er hið trúverðugasta.
Athyglisverð mynd en full lág-
stemmd. Siðferðisspurningin sem
við stöndum frammi fyrir að lokum
er þó býsna áhrifamikill lokapunkt-
ur og harla óvenjulegur gangur
mála í bíómynd.
Sæbjörn Valdimarsson
Safnasafnið
opnað eftir
vetrarlokun
SAFNASAFNIÐ á Svalbarðs-
strönd hefur verið opnað á ný
eftir vetrarlokun og eru í safn-
inu nokkrar sýningar. Við inn-
ganginn eru höggmyndir eftir
Ragnar Bjarnason, trésmið í
Reykjavík. Á jarðhæð eru þrjár
sýningar; í miðrými 1 eru um
400 brúður og í miðrými 2 teikn-
ingar eftir Harald Sigurðsson
leigubílstjóra í Reykjavík. I suð-
ursal er samsýningin Borð, stóll
og stigi með verkum eftir 40 höf-
unda, þ. á m. myndlistarmenn,
hansverksfólk og nemendur í
Hrafnagilsskóla í Eyjafjarðar-
sveit. Á stigapalli er ævintýra-
heimur með bardagahetjum,
Star Wars og Action Force. I að-
alsal eru olíumálverk eftir Vald-
imar Bjarnfreðsson listmálara í
Reykjavík, tréhlutir eftir Egil
Ólaf Guðmundsson á Hvamms-
tanga, Guðjón R. Sigurðsson á
Fagurhólsmýri og Svövu Skúla-
dóttur í Reykjavík, þar eru einn-
ig kortaskálar eftir Báru Sæ-
valdsdóttur á Akureyri. Þessar
sýningar standa yfir í allt sumar.
í Hornstofu er kynning á
renndum hlutum eftir Stefán
Tryggvason á Svalbarðsströnd,
henni lýkur 2. júní.
Síðar í sumar verða opnaðar
fjórar sýningar, þrjár í Horn-
stofu með verkum eftir reyk-
vískar listakonur, Svövu Björns-
dóttur, Valgerði Guðjónsdóttur
og Hörpu Björnsdóttur, og út-
sýning með hreyfiverkum eftir
nemendur Myndlistarskólans á
Akureyri.
Safnasafnið er staðsett 12 km
norðan Akureyrar og er opið
daglega frá kl. 10-18, til 29.
ágúst.
Tekið er á móti hópum með
stuttum fyrirvara. Almennur að-
gangseyrir er 300 kr., innifalið í
verðinu er sýningarskrá.
Reuters
Óvenjulegar leiðir
samúræjans
KVIKMYiVDIR
Iláskólabíð
VOFAN: LEIÐ SAMÚRÆJ-
ANS (GHOST DOG: THE
WAY OF THE SAMURAI)
★ ★ ★
Leikstjóri og handritshöfundur:
Jim Jarmusch. Tónskáld: RZA.
Kvikmyndatökustjóri: Robby
Miiller. Aðalleikendur: Forest
Whitaker, Henry Silva, Cliff Gor-
man, Tricia Vessey, John Tormey.
Lengd: 110 mín. Framleiðandi: Art-
isan. Árgerð 1999.
GÓÐU fréttirnar eru þær að Jar-
musch er kominn aftur á svipaðar
slóðir og í sínum iyrstu og bestu
verkum (Stranger Than Paradise,
Down By Law, Mystery Train): Grá-
myglulegt einskismannsland þar
sem ekkert er sem sýnist og fátt við-
tekið. Atburðarásin óútreiknanleg
og absúrd á köflum, skondin tilsvör
og gráglettin kímnigáfa ríkir yfir
framvindunni. Jarmusch fer eki
troðnar slóðir frekar en fyrri daginn
og ef einhverjar slæmar fréttir eru á
ferðinni, þá eru það helst þær að
menn verða prívat og persónulega að
ráða í hvað þessi sérstæði kvik-
myndagerðarmaður er að fara.
Nokkrum gömlum og góðum kvik-
myndagreinum og gjörólíkum efnis-
þáttum er blandað saman þannig að
flestir hefðu setið uppi með vonlítið
samsull, en Jarmusch leiðir okkur
um sinn margflókna hugarheim án
teljandi vandræða. Áhorfandinn
verður aðeins að gefa sig stjórn-
andanum á vald og reyna að góma
það sem hann getur.
Titilpersónan Vofa (Forest Whit-
aker) er þeldökkur leigumorðingi
sem vinnur fyrir Mafíuna. Hann
fylgir lífsreglum japanskra samúr-
æja og hefur ræktað með sér and-
lega visku þeirra í bland við linnu-
lausar æfingar í bardagaíþróttum en
heldur sig þó við skotvopn fremur en
höggvopn. Upphaf alls þessa má
rekja til atviks sem gerðist fyrir
mörgum árum, er mafíósinn Loui
(John Tormey) bjargaði lífi hans.
Síðan lítur Vofan á Loui sem hús-
bónda sinn og vinnur fyrir hann
drápsverkin. Samskiptin þeirra á
milli fara fram með hjálp bréfdúfna,
en Vofan býr í kofaræksni uppi á
þaki í miðri, einkennalausri borgar-
eyðimörk sem gæti verið hvar sem
er. Á víst að vera New Jersey; það
skiptir ekki máli.
Loui fær Vofuna til að myrða einn
úr mafíuhópnum sem ekki hefur far-
ið að leikreglum. Afleiðingarnar eru
engu síður þær að mafíuforinginn
(Henry Silva) krefst þess að dráp-
aranum verði komið fyrir kattamef
fyrir vikið. Upphefst nú vægðariaust
stríð milli glæpamannanna og þak-
búans þar sem öllu ægir saman;
bleksvörtum samúræja - sem dáir
rapptónlist og hraðskreiða bíla, ít-
alsk-ættuðum mafíósum, hábanda-
rískum teiknimyndafígúrum, austur-
lenskri zen-búddatrú, götuvisku
glæpamanna, sakleysi, spillingu,
brédúfum og bensum og öllu þar á
milli. Kímnigáfa Jarmusch bjargar
þessari ótrúlegu grautargerð fyrir
horn og vel það. Vofan er ekki spenn-
andi heldur óskammfeilin og fyndnin
er geggjuð einsog allt annað. Bestu
atriðin eru þegar Loui er að reyna að
útskýra samband sitt við Vofuna fyr-
ir stálhörðum, jarðbundnum mafíós-
unum. Eins er samband Vofunnar
við litla telpu í garðinum og vin sinn,
íssalann, allt hið litríkasta. Hann
skiptist á bókmenntum við barnið en
á í tjáskiptum við íssalann, sem er
frönskumælandi flóttamaður frá
Haítí. Þeir skilja ekki hvor annan, en
röksemdir skipta ekki máli í því sam-
bandi frekar en öðru á þessari ótrú-
legu, blóðidrifnu heljarreisu, sem
gleður hjöi-tu aðdáenda leikstjórans,
a.m.k. Áðrir verða sjálfsagt úti í
grágugginni eyðimörkinni og finna
engin kennileiti í glóruleysi sögunn-
ar og fáránleika atburðarásarinnar.
Sæbjörn Valdimarsson
Lett, meófærileg og
ótrútega öflug
rykmaurarnir hata hana
hún er gul, biá, græn
I tílefni af 100 ára afmæli
Miele hafa Eirvík og Miele ákveðið
að efna til happadrættis. í verðlaun
er hinn glæsilegi Mercedes-Benz
A-lína frá Ræsi.
eða rauð
Hvaátt-Om A-tfna fv til htama
QIQO
œ'rérca
Miele
EIRVIK

Suðurlandsbraut 20 - 108 Reykjavík - Sími 588 0200 - www.eirvik.is
fiyf *... il
JL ▼ dL Wm. ar.
Ryksugan
Ending - öryggi - einfaldleiki