Morgunblaðið - 16.05.2000, Blaðsíða 56

56 ÞRIÐJUDAGUR 16. MAÍ 2000
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ
Hafa skal
'það sem sann-
ara reynist
BORGARFULLTRÚINN Guð-
laugur Þór Þórðarson ritar grein í
Morgunblaðið 10. maí undir yfir-
skriftinni Af hverju
brýtur borgarstjóri
,lög? I greininni gerist
! borgarfulltrúinn sekur
um tvennt. annars veg-
ar að rangtúlka niður-
stöðu félagsmálaráðun-
eytisins um framsetn-
ingu fjárhagsáætlunar
Reykjavíkurborgar.
Svo illilega, að með
réttu má halda því fram
að niðurstöðu félags-
málaráðuneytis sé
bókstaflega snúið á
haus í öllum málflutn-
ingi borgarfulltrúans.
Hins vegar hamrar
hann á þeim ósannind-
um að borgarstjóri hafi
vísvitandi kosið að brjóta lög í því
' skyni að blekkja fólk og draga upp
villandi mynd af fjárhagsstöðu
Reykjavíkurborgar. Þetta er reynd-
ar ekki í fyrsta sinn sem borgarfull-
trúinn verður uppvís að nokkrum
skorti á sannleiksást og eiga lesend-
ur Morgunblaðsins rétt á því að
haldið sé til haga því sem rétt er og
satt.
Bréf félagsmálaráðuneytisins
Sveitarstjórnarlög tóku nokkrum
breytingum fyrir tveimur árum og í
lögum nr. 45/1998 er ákvæði um að
fram skuli koma í fjárhagsáætlunum
sveitarstjóma áætlun um efnahag í
upphafi og lok árs. I athugasemd við
greinina kemur fram að þetta
nýmæli sé liður í því að styrkja fjár-
hagsáætlun sem mikilvægt stjórn-
tæki í rekstri sveitarfélaga. Sveitar-
félögum á landinu var gefinn
aðlögunarfrestur að lögunum eins og
fram kemur í svari félagsmálaráðu-
neytisins við fyrirspum Guðlaugs
Þórs Þórðarsonar um það hvort
Reykjavíkurborg hafi brotið lög með
framsetningu fjárhagsáætlunar fyr-
ir árið 2000. Ráðuneytið fellst á að
fjárhagsáætlun borgarinnar sé ekki í
fullu samræmi við ofangreind
ákvæði laganna, 5. mgr. 61. gr., en
síðan segir: „Ráðuneytið hefur talið
eðlilegt að veita sveitarfélögum
svigrúm til að aðlagast hinum nýju
lagaákvæðum. Búast
má þó við að ráðuneyt-
ið herði kröfumar
strax á næsta ári...“
Því fer fjarri að á
grundvelli þessa bréfs
sé hægt að hrópa á
torgum, að afdráttar-
laus niðurstaða hafi
fengist og „ráðuneytið
staðfest gagnrýni und-
irritaðs á meint lögbrot
R-listans,“ eins og
borgarfulltrúinn kemst
að orði í umræddri
grein sinni. I bréfi
ráðuneytisins segir
ennfremur: „Ljóst er
einnig af fjárhagsáætl-
un annarra sveitarfé-
laga sem borist hafa ráðuneytinu að
ekki eru þær allar í samræmi við um-
rætt lagaákvæði.“
Borgarmál
Skuldasöfnun borgar-
sjóðs heyrir nú for-
tíðinni til, segir Alfreð
Þorsteinsson, en hins
vegar hafa lántökur fyr-
irtækja borgarinnar
sem í fjárhagsáætlun
eru aðgreind frá
borgarsjóði aukist.
Af hálfu borgaryfirvalda hefur því
hvergi verið haldið fram að efnahag í
upphafi og lok árs sé að finna í fjár-
hagsáætlun borgarinnar. Það hefur
hins vegar komið skýrt fram í mál-
flutningi borgarstjóra og annarra, að
sveitarfélögin þyrftu ákveðinn að-
lögunartíma til þess að fullnægja öll-
um áskilnaði nýju laganna. Borgar-
yfirvöld hafa gefið ráðuneytinu
lýsingu á að það sé gert í áföngum.
Hjá Reykjavíkurborg hefur á und-
anförnum áram verið unnið að gagn-
gerðum endurbótum á fjárhagsupp-
lýsingakerfi borgarinnar og
vinnulagi og framsetningu við fjár-
hagsáætlun. Þessar endurbætur og
breytingar hafa allar það að mark-
miði að styrkja fjárhagsáætlun sem
stjórntæki í rekstri Reykjavíkur-
borgar og hafa þegar skilað miklum
árangiá. Um þetta vitnar t.d. endur-
skoðunarskýrsla með ársreikningi
borgarinnar 1998 en þar segir: „Árið
1998 markaði tímamót í framkvæmd
fjárhagsáætlunar hjá Reykjavíkur-
borg. Jafn lítill munur á útkomu og
fjárhagsáætlun hefur ekki sést um
langa hríð, hvort heldur miðað er við
endanlega áætlun eða hina upphaf-
legu.“
Rétt er að fram komi að í fjárhags-
áætlun næsta árs verður unnt að
fullnægja öllum ákvæðum laganna
frá 1998.
Framkvæmdir og uppbygging
hjá Reykjavíkurborg
Skuldasöfnun borgarsjóðs heyrir
nú fortíðinni til en hins vegar hafa
lántökur fyrirtækja borgarinnar
sem í fjárhagsáætlun era aðgreind
frá borgarsjóði aukist. Astæður þess
era fyrst og fremst þær, að um gífur-
legar framkvæmdir og fjárfestingar
er að ræða, t.d. hjá Orkuveitu
Reykjavíkur og Reykjavíkurhöfn
vegna framkvæmda og hjá Félags-
bústöðum vegna kaupa á íbúðum til
útleigu. Engum dytti í hug að halda
því fram að þótt heimili tæki lán til
arðbærrar fjárfestingar mætti túlka
það svo að staða þess færi versnandi.
Það er á granni slíkrar röksemda-
færslu sem borgarfulltrúar minni-
hlutans halda því fram að skulda-
staða borgarsjóðs og íyrirtækja
borgarinnar hafi farið versnandi á
síðustu misseram.
Sem dæmi má nefna, að raforku-
verið á Nesjavöllum hefur verið að
skila Reykvíkingum nærri 400 millj-
ónum króna árlega og mun sú tala
hækka veralega, þegar Nesjavalla-
rafmagnið verður trappað inn á
dreifikerfið í Reykjavík.
Gerð ársreiknings borgarsjóðs
íyrir árið 1999 er nú á lokastigi og er
hann gerður í samræmi við sveitar-
stjórnarlög nr. 45/1998. Ekkert
bendir til að ástæða sé til að þyrla
upp moldviðri vegna fjárhagsstöðu
Reykjavíkurborgar og fyrirtækja
hennar. Allt bendir til að rekstrar-
staða sé betri en áður og borgaryfir-
völd nái því markmiði sínu að rekstr-
arútgjöld að frádregnum tekjum
málaflokka í hlutfalli af skatttekjum
verði undir 80%. Það væri betri
árangur en náðst hefur um langt
skeið og má minna á það að í tíð
Sjálfstæðisflokksins í borgarstjórn
fóra rekstrarútgjöld allt að 120%
fram úr skatttekjum.
Þá mun ársreikningur væntanlega
leiða í ljós að þær framkvæmdir og
uppbygging sem átt hefur sér stað á
liðnum misseram skili sér í bættri
eignastöðu og skyldi engum koma á
óvart þótt þar væri ekki um milljónir
að ræða heldur milljarða eignaaukn-
ingu á milli ára.
Höfundur er borgarfulltrúi
Reykjavíkurlistans.
Slitolían
frá Weleda engu lík, fáðu prufu
ÞUMALÍNA
Pósthússtræti 13 s. 5512136
Góð fyrirtæki
— mikil sala
1. Sportvöruverslun á mjög góðum stað, sú eina í 20 þús. manna
byggðarlagi. hefur fasta samninga við iþróttafélög. Selur eingöngu
fatnað og skóf. Mjög snyrtileg búð sem bíður eftir íþróttaáhuga-
manni, sem þekkirvel til og vill hafa framfærslu af þekkingu sinni.
2. Þekkt prentvinnustofa sem Ijósritar, er með tölvuvinnslu og prentar
smærri verk. Sérstaklega vel tækjum búin. Er í eigin húsnæði sem
einnig gæti verið til sölu. Mikið af föstum viðskiptum.
3. Einn þekktasti kjúklingastaður borgarinnar til sölu. Mikil og vaxandi
viðskipti. Mjög vel staðsettur. Góður tælkjabúnaður. "Take a way”
staður sem einnig er með sæti fyrir 40 manns.
4. Frábær veisluþjónusta með góð tæki í eldhúsi og mjög góða að-
stöðu. Er einnig með smáframleiðslu á einstaklegra góðri vöru. Laus
strax. Pekktur staður. Föst viðskiptasambönd.
5. Innrömmunarfyrirtæki sem er mjög vel tælkjum búið, eitt það besta í
borginni. Næg verkefni. Vinna fyrir hvern sem er. Góð vinnuaðstaða
og frábær staðsetning.
6. Mjög þekkt og virðulegt framleiðslufyrirtæki til sölu sem getur verið
hvar sem er á landinu. Framleiðir úr leðri. Margir fastir viðskiptavin-
ir, stórir sem smáir. Flytur inn allt hráefni.
7. Framköllunarfyrirtæki, sem hefur verið á sama stað og I eigu sama
aðila í 10 ár. Er með alla aðstöðu fyrir allar tegundir af Ijós-
myndaþjónustu og mikið af tækjum. Þjálfun innifalin. Mikil vinna
framundan á mesta Ijósmyndaári sögunnar.
Mikið af stórum fyrirtækjum á skrá.
Uppiýsingar aðeins á skrifstofunni.
F.YRIRTÆKIASALAIM
SUÐURVE R I
SlMAR 581 2040 OG 58t 4755, REYNIR ÞORGRÍMSSON.
Alfreð
Þorsteinsson
Hvers vegna er
eftirlaunafólki
sýnd lítilsvirðing
og1 yfirgangur?
SAMKVÆMT end-
urskoðun á almenna
tryggingarkerfinu
1971-1974 var áætlað
að grannlífeyrir al-
mannatrygginga jafn-
gilti 26% af meðallaun-
um verkafólks á
höfuðborgarsvæðinu,
með fullum greiðslum
úr almenna lífeyris-
sjóðskerfinu, þegar að
þeim kæmi og tryggði
þá eftirlaunafólki 90%
af tekjum verkafólks.
Nú er hlutfall þessa
grannlífeyris fallið nið-
ur í 10-12%, eftir því
hvort um einstakling
eða hjón er að ræða.
Tekjutrygging átti að brúa bilið
þar til lífeyrissjóðir kæmust í gagn-
ið.
Þetta hefur ekki gengið eftir.
Grannlífeyrir ásamt fullri tekju-
tryggingu er núna hjá hjónum rúm-
ar 43.000 kr. en 44.500 kr. hjá ein-
staklingi. Til þess að ná 90%
meðallaunum verkamanna þyrftu
þessar greiðslur að ná um 70.000 kr.
á mánuði.
Kjör ellilífeyrisþega hafa því ver-
ið freklega skert, mest á árinum frá
1987, gildir einu hvort svo kallaðir
hægri eða vinstri menn hafa haldið í
stjórnartaumana.
Á árunum 1991-1998 lækkaði
hlutfall grannlífeyris og tekjutrygg-
ingar af almennum verkamanna-
launum um 8%. Samkvæmt nýgerð-
um launasamningum lækkar
hlutfallið um rúm 2%. Þetta gerist
þrátt fyrir ítrekuð loforð stjórn-
valda um að „eftirlaun skuli hækka í
takt við launaþróun". Bilið breikkar
stöðugt milli eftirlaunafólks og laun-
þega. I ofanálag hefur tekjutenging
í almannatryggingarkerfinu farið
alltof langt niður og komið illa við
unga sem aldraða.
Skattleysismörk hafa ekki fylgt
launaþróunni og veldur það lág-
launafólki þyngri búsifjun en há-
launafólki, vegna þess að lægri
prósentutala kemur í hlut þeirra
fyrrnefndu en síðannefndu.
Frítekjumark hefur ekki hækkað.
Með framangreindum skerðingum
nær ríkissjóður í auknar tekjur
þegjandi og hljóða-
laust sem meðal vest-
rænna hagfræðinga
nefnast „duldir skatt-
ar“ því að hér koma til
flóknar reikningsað-
ferðir og margt er á
huldu. Stjórnvöld leita
ætíð eftir skýringum
reiknimeistara, sem
reikna dæmið út frá
öðrum forsendum og
rugla fólk. En eldra
fólk finnur fyrir þess-
ari skerðingu.
Nær 50% eftirlauna-
þegar bera nú úr být-
um 62-65 þús. kr. á
mánuði.
Margir ná ekki 50.000 kr. tekjum
á mánuði. Þeir veiku meðal aldraða
sem áður nefndust öryrkjar fara
Lífeyrir
Við bjuggumst við betri
og sanngjarnari af-
greiðslu frá því mið-
aldra fólki er tók við
góðu búi af okkur, segir
Ólafur Ólafsson, og sit-
ur nú við stjórnvölinn.
verst út úr leiknum, því að allt að
30% þeirra búa ekki í eigin húsnæði
og geta ekki aflað aukatekna.
Eftirlaunagreiðslur og trygging-
arbætur eru 30-80% lægri hér á
landi en í nágrannalöndum. Við þá
útreikninga er stuðst við tölur frá
Hagstofum Norðurlanda og upplýs-
inga frá Háskóla Islands sem við
teljum tryggari upplýsingar en út-
reikninga stjórnarflokka fyrir kosn-
ingar.
Eigi að síður afrekuðu stjórnar-
flokkarnir í síðustu kosningum, með
hjálp reiknimeistara sinna, að telja
mörgum trú um að afkoma eftir-
launafólks sérstaklega ráðstöfunar-
tekjur væri góð og ein sú besta mið-
að við nágrannalönd.
En málin snúast um eftirlauna-
greiðslur frá Tryggingastofnun rík-
Ólafur
Ólafsson
„Skraddarans
pund“
ÉG hef lengi undrast
tilvist sérstaks forseta-
embættis á íslandi.
Mér finnst þessi þjóð
vera fremur alþýðleg
að flestri gerð. Hún
gerir sér yfirleitt lítinn
mannamun. Er yfirleitt
jafn vinsamleg við gesti
og gangandi hvurjir
svo sem þeir eru og
búin að týna niður þér-
ingunum. Gömlu vísuna
„...því ef að úr buxun-
um fógetinn fer, eða
frakkanum örlitla
stund, þá má ekki
kenna hver maðurinn
er, já mikið er skradd-
arans pund...“ virðast flestir kunna.
Það er annað mál, þó að íslenzkar
hefðarkonur fylgist með hverju fót-
máli útlendra konungsfjölskyldna í
gegnum dönsku blöðin. Konungdóm-
ur er alltaf annars eðlis en forseta-
embættið eins og við þekkjum það.
Forsetaembættið okk-
ar hreppir einhver
fremur vinstrisinnuð
og góð alþýðupersóna,
kosin af minnihluta
þjóðarinnar eftir harð-
vítuga kosningabaráttu
við aðra. Og Islending-
ar hafa yfirleitt flestir
filsminni í pólitík. Ég
þekki marga sem era
enn vondir eftir tap
séra Bjarna fyrir Ás-
geiri hér um árið og því
er jafnan grunnt á því
góða hvað varðar þetta
embætti.
Ég held að Islend-
ingum þyki í rauninni
ekkert gaman að horfa á forseta
vorn og fyrirmenni sitja dýrar veizl-
ur og fá ekki annað útúr því en að
borga reikninginn. Mér finnst að það
hljóti að koma útá eitt að láta for-
sætisráðherra sjá um móttökur er-
lendra höfðingja og heimsækja þá ef
Halldór
Jónsson