Morgunblaðið - 16.06.1998, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 16. JÚNÍ 1998 13
FRÉTTIR
Málefnin verði
látin ráða
Framtíð sameiginlegs framboðs félags-
hyggjuflokkanna ræðst að öllum líkindum
á aukalandsfundi Alþýðubandalagsins 3.-4.
júlí næstkomandi. Helgi Þorsteinsson spá-
ir að stefnumótun næstu fímmtán daga
muni ráða afstöðu margra flokksmanna.
boð Litháens til að fá sæti í ör-
yggisráði Sameinuðu þjóðanna
2003. Sagði Halldór að þessi
stuðningsbeiðni yrði tekin fyrir á
fundi utanríkisráðherra Norður-
landanna, en þau hafa haft sam-
ráð ráð um hvaða ríki þau styðja
til setu í öryggisráðinu hverju
sinni, auk fastafulltrúanna finim.
Forseti Islands hugðist, eins og
í hinum löndunum tveimur sem
heimsótt voru, halda fyrirlestur í
háskólanum í Vilnius þar sem
hann skýrði nánar hugmyndir
sínar um möguleika lítilla lýð-
velda í Evrópu nútímans. Þegar
til kom var látið nægja að dreifa
fyrirlestrinum skriflega, þar sem
of fáir mættu til að hlýða á hann
á sal. En rektor Vilnius-háskóla,
sem hefur verið starfræktur í
419 ár, leiddi forsetann um safn
gamalla bóka og handrita sem
eru til sýnis í einni af elztu bygg-
ingum háskólans. Þar kom fram,
að á þeirri hálfu öld sem landið
var undir sovézkum yfirráðum
var fjöldi verðmætra bóka og
annarra ómetanlegra muna sem
tilheyra litháískum menningar-
arfi fluttur til Moskvu. Var haft á
orði að ef til vill gætu Litháar, í
viðleitni sinni til að endurheimta
þessa muni, litið til þess fordæm-
is sem Danir og Islendingar gáfu
með samkomulaginu um íslenzku
fornritin.
Áherzla á efld
viðskiptatengsl
f heimsókninni var mikil
áherzla lögð á efld tengsl land-
anna á flestum sviðuin, einkum
þó á viðskiptasviðinu. Fjárfest-
ingar íslendinga í atvinnulífí
Eystrasaltslandanna sem og sókn
þeirra inn á markaðinn þar hefur
vaxið mikið. I því skyni að bæta
frekar skilyrðin til aukinna við-
skiptasambanda milli Islands og
þessara landa voru undirritaðir
nokkrir milliríkjasamningar í
ferðinni. í Litháen undirrituðu
Halldór Ásgrímsson utanríkis-
ráðherra og litháískur starfs-
bróðir hans, Algirdas Saudargas,
slíkan samning um hindrun tví-
sköttunar. Þar að auki undirrit-
uðu forsljóri Iðntæknistofnunar
íslands, Hallgrímur Jónasson, og
Kestutis Krishchunas, rektor
tækniháskólans í Kaunas, samn-
ing um samstarf þessara stofn-
ana.
FUNDUR verður haldinn í fram-
kvæmdstjórn Alþýðubandalagsins
á mánudag. Að öllum líkindum
verður þá hafist handa við að móta
tillögu um samfylkingarstefnu sem
síðan verður lögð fyrir landsfund-
inn.
Á miðstjórnarfundi flokksins
sem haldinn var um síðustu helgi
var fjallað um skýrslur málefna-
hópa félagshyggjuflokkanna sem
starfað hafa síðustu mánuði. Meðal
annars kom fram gagnrýni frá
ýmsum fundarmönnum á það að í
skýrslunum væri ekki lýst and-
stöðu við gjaldtöku í heilbrigðis- og
menntamálum. Margrét Frímanns-
dóttir tekur undir að skýra þurfi
þessi atriði í samræmi við stefnu
Alþýðubandalagsins.
Steingrímur J. Sigfússon og fleiri
töldu einnig að í fleiri málaflokkum
hefði verið forðast að taka á erfið-
um málum og aðeins sameinast um
„almennt og fallega orðuð markmið
sem í raun allir sem taka þátt í
stjómmálum geta tekið undir“.
Engin styrkleikamæling
hefur farið fram
Rætt hafði verið um að mið-
stjómarfundurinn yrði mæling á
styrk þeirra íylkinga sem takast á
um afstöðuna til sameiginlegs
framboðs. Mat forystumanna í báð-
um herbúðum á vígstöðunni er þó
eftir sem áður ólíkt. Einkum er
deilt um hvort landsbyggðarfulltrú-
ar hafi færst nær eða fjær stuðn-
ingi við sameiginlegt framboð. Nið-
urstaðan er sennilega sú að litlar
breytingar eru merkjanlegar frá
landsfundinum í nóvember. Engin
skýr styrkleikamæling fór fram þá,
þannig að í raun veit enginn hversu
mikils stuðnings sameiginlegt
framboð nýtur.
Með nokkurri einfóldun má
skipta flokksmönnum í þrjá hópa
eftir afstöðu þeirra til sameiginlegs
framboðs. I fyrsta lagi eru þeir sem
þegar hafa mótað þá skoðun að
sameiginlegt framboð sé æskilegt
og mögulegt, í öðru lagi þeir sem
telja að Alþýðubandalagið eigi eftir
sem áður að bjóða fram eigin lista,
hvort sem farið verður í einhvers
konar samstarf við hina flokkana
eða ekki. í þriðja lagi eru þeir sem
vilja sjá hversu vel Alþýðubanda-
lagsmönnum gangi að koma sínum
málum að í sameiginlega stefnu-
skrá flokkanna og byggja afstöðu
sína á þeim afrakstri.
Verkalýðshreyfing og ungliðar
taka enn höndum saman
Fyrir miðstjórnarfundinn var
fjölritað bréf sent til allra fulltrúa
þar sem lýst var mjög afgerandi
stuðningi við sameiginlegt framboð
félagshyggjuflokkanna. Undir bréf-
ið skrifuðu fimm fulltrúar í fram-
kvæmdastjórn, ýmsir forystumenn
í verkalýðshreyfingunni, ungliðar
og flokksmenn sem tekið hafa virk-
an þátt í sveitarstjórnarmálum.
Samtals eru á listanun nöfn um 30
miðstjórnarmanna.
Verkalýðshreyfingin og ungliða-
hreyfingin sameinuðust einnig um
róttæka tillögu um sameiginlegt
framboð á landsfundinum í nóvem-
ber. Þá kom það mörgum á óvart að
verkalýðsforystumenn skyldu beita
sér á svo afgerandi hátt innan
flokksins.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins er líklegt að sami eða svip-
aður hópur muni einnig beita sér á
aukalandsfundinum. Hvort lögð
verður fram róttæk tillaga með
svipuðum hætti og á síðasta lands-
fundi mun sennilega ráðast af því
hvemig væntanleg tillaga fram-
kvæmdastjórnar flokksins verður
orðuð.
Framvarðarsveitin
í sveitarstjórnar- og alþingis-
kosninguin sú sama
Margrét Frímannsdóttir segir
að aðstæður til samfylkingar fé-
lagshyggjuflokkanna hafi breyst
mikið til batnaðar á síðustu tveim-
ur áram og einnig frá síðasta
landsfundi, ekki síst í kjölfar sam-
eiginlegs framboðs félagshyggju-
fólks í sveitarstjórnum.
„Það má ekki gleyma því að þeir
sem eru í framvarðarsveitinni fyrir
bæjar- og sveitarstjómarkosning-
arnar em nákvæmlega þeir sömu
og leggja vinnu í undirbúning al-
þingiskosninga."
Fáum blandast hugur um það að
Margrét er talsmaður sameigin-
legs framboðs félagshyggjuflokk-
anna. Opinberlega hefur hún fylgt
varfærinni samfylkingarstefnu, en
segist munu gefa upp afstöðu sína
á aukalandsfundinum. Aðspurð
segist hún ekki munu líta á það
sem ósigur þótt ekki náist sam-
komulag um sameiginlegt framboð.
„Ef að ekki næst samstaða er það
út af því að við höfum ekki náð
saman í málefnum, vegna þess að
landsfundur Alþýðubandalagsins
metur það svo að sú málefnaskrá
eða verkefnaskrá sé ekki nógu öfl-
ug til að sameinast um hana.“
Hjörleifur og Steingrímur
ekki einir í andstöðu
Fremstir í flokki andstæðinga
sameiginlegs framboðs eru eftir
sem áður þingmennimir Stein-
grímur J. Sigfússon og Hjörleifur
Guttormsson. Steingrímur bendir
þó á, í samtali við Morgunblaðið, að
þeir séu ekki einir um þá skoðun
eins og stundum hafi virst af um-
fjöllun um málið. „Þeim sem fylgd-
ust með allri umræðunni [á mið-
stjórnarfundinum síðastliðna helgi]
held ég sé vel ljóst að þetta er ekki
þannig að Alþýðubandalagið standi
allt á móti viðhorfum einhverra fá-
einna þingmanna. Það er barnaleg
einfoldun á stöðunni."
„Út af fyrir sig er ljóst að vilji til
einhvers konar samstarfs og sam-
vinnu er mikill, en ég tel engan
veginn hægt að túlka umræðuna á
fundinum þannig að sameiginlegt
framboð hafi eitthvað nálgast."
Hjörleifur með sérálit
um fiest málefni
Fyrir miðstjómarfundinn
dreifðu þeir Steingrímur og Hjör-
leifur báðir ítarlegum greinargerð-
um þar sem þeir skýrðu afstöðu
sína gagnvart sameiginlegu fram-
boði. Hjörleifur var fulltrúi í mál-
efnahópi Alþýðubandalags, Al-
þýðuflokks og Kvennalista í um-
hverfis-, atvinnu- og efnahagsmál-
um og skilaði þar séráliti þar sem í
flestum málaflokkum kom fram
mikill ágreiningur við fulltrúa
hinna flokkanna. Meðal annars
greindi þá á um afstöðuna til Evr-
ópusambandsins og EES, einka-
væðingu, auðlindagjald, fjárfest-
ingu útlendinga í sjávarútvegi,
orkumál og landbúnaðar- og
byggðamál.
Steingrímur sagðist á fundinum
geta tekið undir mörg stefnumál
Hjörleifs sem nefnd voru í séráliti
hans. Yfirleitt er þó talið að Hjör-
leifur hafi gengið lengra í andstöðu
sinni við sameiginlegt framboð en
Steingrímur, sem enn heldur ýms-
um leiðum opnum. „Eg hef engum
dyrum lokað, en það er alveg Ijóst
hvað ég er að leggja til, hvað ég tel
skynsamlegast og fyrir hverju ég
hef talað. Eg hef reynt að forðast
að tala um þetta mál á þeim nótum
að útiloka eitthvað eða segja að ég
hafi gert upp hug minn endanlega
meðan enn er verið að ræða málin
og skoða þau.“
Beðið eftir
utanríkismálastefnu
Sameiginlegur málefnahópur fé-
lagshyggjuflokkanna um utanrík-
ismál hefur ekki lokið störfum enn
og þykir mörgum sem skammur
tími sé til stefnu, því ekki hafa
verið haldnir nema þrír fundir.
Víst er að afstaða sumra þeirra
sem enn hafa ekki gert upp hug
sinn varðandi sameiginlegt fram-
boð mun ráðast af niðurstöðu ut-
anríkismálahópsins.
I greinargerð sex fulltrúa á
miðstjórnarfundi Alþýðubanda-
lagsins um sameiningu vinstri-
manna segir, að enginn þeirra
muni hafa „geð í sér“ til þess að
fylgja flokki með aðra stefnu í ut-
anríkismálum" en þá sem Alþýðu;
bandalagið hafi hingað til fylgt. I
greinargerðinni er farið yfir aðra
þætti í stefnu félagshyggjuflokk-
anna sem greini þá, en hvergi þó
tekin eins afgerandi afstaða. Skoð-
un höfundanna er sú að láta eigi
málefnin ráða meiru í samfylking-
arumræðunni en verið hafi hingað
til, og að afstaða þeirra rnuni mót-
ast af því hversu vel gangi að
koma áherslum Alþýðubandalags-
ins að í sameiginlegri málefnaskrá
flokkanna.
Vilja bíða og sjá
Margir ræðumenn á miðstjórn-
arfundinum vitnuðu í skýrslu sex-
menninganna og hrósuðu henni.
Greinilegt er að hluti flokksmanna
vill enn bíða og sjá hver niður-
staða utanríkismálahópsins verð-
ur, og hvort enn sé hægt að
sveigja stefnuna í öðrum mála-
flokkum að þeirri sem Alþýðu-
bandalagið hefur fylgt.
Niðurstaða landsfundar Alþýðu-
bandalagsins, hver sem hún verð-
ur, þarf ekki að vera endanlegur
dómur í samfylkingarmálum fyrir
flokksmenn. Kjördæmisráð flokks-
ins taka endanlega ákvörðun um
framboð á hverjum stað. Hörðustu
fylgismenn sameiginlegs framboðs,
og andstæðingar þeirra, hafa hvor-
ir tveggja nefnt þann möguleika,
að ganga gegn niðurstöðu lands-
fundarins og bjóða fram eftir eigin
höfði í heimakjördæmi sínu, hafi
þeir til þess stuðning kjördæmis-
ráðs. Hversu mikil alvara liggur
þar að baki skal ósagt látið.
Ungir framsóknarmenn í Reykjavík
Nýr formaður
fari þegar frá
HARÐVÍTUGAR deilur hafa risið
upp meðal ungra framsóknarmanna á
landsvísu eftir harða kosningabaráttu
um embætti formanns Sambands
ungra framsóknarmanna (SUF) á 60.
þingi sambandsins sem haldið var á
Laugarvatni um helgina. Lyktir urðu
þær að Árni Gunnarsson var endur-
kjörinn sem fonnaður sambandsins
með 41 atkvæði en mótframbjóðandi
hans, Þorlákur Traustason, formaður
Félags ungra framsóknarmanna í
Reykjavík hlaut 40 atkvæði. Eitt at-
kvæði var ógilt. Tillaga uppstillinga-
nefndar um ellefu manna stjórn fé-
lagsins var hins vegar samþykkt sam-
hljóða á þinginu.
Formannskjörið
illi óánægju meðal stuðningsmanna
Þorláks og sendi stjórn Félags ungra
framsóknarmanna í Reykjavík frá sér
ályktun í gærmorgun, þar sem hún
skorar á Árna Gunnarsson, nýendur-
kjörinn formann SUF, að segja af sér
strax. Sakar hún Ama um að viðhafa
óheiðarleg vinnubrögð í fonnanns-
kjörinu á þinginu. Arni Gunnarsson
og stuðningsmenn hans vísa þessum
ásökunum hins vegar á bug og segist
Arni reyna að ná sáttum.
í ályktuninni sem stjóm Félags
ungra framsóknarmanna í Reykjavík
sendi frá sér í gærmorgun er því m.a.
haldið fram að Árni hafi „smalað
framsóknarbömum Skagfirðinga og
Húnvetninga í rútu“ eins og það er
orðað og keyrt þau á þingið. Þar hafi
þau svo mætt korteri fyrir kosningar
á laugardag. Segir í ályktuninni að
þetta sé „honum [Ái-na] og hans yfir-
boðara til skammar".
í ályktuninni er haldið fram að
Árni hafi verið kosinn formaður af
fólki sem aldrei hafi komið nálægt
flokksstarfinu og sé jafnvel ekki
skráð í flokkinn. „Hann var ekki kos-
inn af kjama ungra framsóknar-
manna sem hafa haldið starfinu uppi
og lagt mikið á sig í þágu ílokksins,"
segir í ályktuninni.
„Stuðningsmenn keyptir"
Þorlákui- Traustason, mótfram-
bjóðandi Árna, vildi sem minnst um
þetta mál segja í gær, er Morgun-
blaðið hafði samband við hann, nema
það eitt að þessi ágreiningur yrði
leystur innan raða ungra framsóknar-
manna. Þeir stuðningsmenn Þorláks,
sem Morgunblaðið ræddi við, sögðu
hins vegar að fast yrði gengið að
Árna að segja af sér. Þeir lögðu
áherslu á að óheiðarlega hefði verið
staðið að kosningunum á laugardag
og fullyrtu m.a. að atkvæði flestra
stuðningsmanna Áma hefðu verið
keypt, þ.e.a.s. að aðgöngumiði þeirra
að þinginu, sem kostaði frá 1.500 til
3.000 krónur, hefði verið greiddur
fyrir þá. Þá héldu þeir fram að Páll
Pétursson félagsmálaráðherra hefði
átt þátt í að smala mönnum fyrir
Ama inn á þingið rétt fyrir kjörið.
Mun ekki segja af sér
Þeir stuðningsmenn Þorláks, sem
Morgunblaðið ræddi við, lögðu
áherslu á að sú deila sem nú ætti sér
stað á meðal ungra fi-amsóknai-
manna snerist um menn og vinnu-
brögð. „Þetta snýst um það að það
var óánægja með störf Ama á síðasta
sóknarmaður í Reykjavík sem Morg-
unblaðið ræddi við. Þess vegna hefði
verið ákveðið að Þorlákur byði sig
fram gegn Árna á þinginu.
Sami heimildarmaður benti á að
líklega yrði boðað til sáttafundar á
allra næstu dögum og stuðnings-
menn Þorláks^myndu stinga upp á
því að hvorki Árni né Þorlákur yrðu
formenn sambandsins heldui’ þriðji
aðilinn. Hlutlaus aðili sem allir gætu
sætt sig við. Einhver sem ekki hefði
tekið þátt í slagnum um helgina.
Stuðningsmaður Árna benti hins
vegar á, í samtali við Morgunblaðið,
að Árni myndi líklega ekki verða við
þeirri áskorun ungra framsóknar-
manna í Reykjavík að segja af sér.
Árni Gunnarsson, nýendurkjörinn
formaður SUF, vísaði öllum þeim
ásökunum sem komið hefðu fram í
hans garð á bug, þegar Morgunblað-
ið ræddi við hann í gær. Hann vildi,
eins og Þorlákur, lítið tjá sig um
málið, en sagði þó að hann myndi
reyna að leita sátta innan sambands-
ins. Stuðningsmenn Árna sem Morg-
unblaðið hafði samband við tóku í
sama streng. Einn þeirra, Sigfús
Sigfússon, sem sæti á í stjórn félags
ungra framsóknarmanna á Sauðár-
króki, tók þó fram að hvorki Árni né
aðrir stuðningsmenn hans hefðu
borgað fyrir fulltrúa Skagfirðinga á
þing SUF um helgina.
Annar stuðningsmaður Árna frá
Siglufirði kvaðst ekki heldur vita til
að smalað hefði verið fyrir Árna á
Siglufnði eða greitt fyrir fulltrúa
þaðan: „Það er leiðinlegt að fá þann
stimpil á sig að okkur hafi verið
smalað til þess eins að Árni næði
kjöri. Ég held að forystumenn FUF í
Reykjavík geri sér ekki grein fyrir
því að það er minnst sex tíma
keyrsla frá Norðurlandi til Laugar-
vatns.“
hefur valdið mik- kjörtímabili," sagði einn ungur fram-