Morgunblaðið - 19.04.1995, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ
ERLEIMT
MIÐVIKUDAGUR 19. APRÍL 1995 19
Ný ríkisstjórn Lipponens í Finnlandi
Skipan aðstoðar-
ráðherra veldur
erfiðleikum
Helsinki. Morgunblaðið.
NYRRI ríkisstjórn Paavos Lippon-
ens, forsætisráðherra í Finnlandi,
virðist þrátt fyrir góð áform ætla
að ganga erfiðlega að semja um
verkaskiptingu. Oðru fremur eru
það fimm aðstoðarráðherraemb-
ætti sem standa í mönnum.
Eitt nýmælanna í stjórnarsátt-
mála Lipponens er að skipa flokks-
bundna aðstoðarráðherra til að
jafna dreifingu ráðuneyta milli
stjórnarflokkanna. Var í gær skip-
aður vinnuhópur til að semja reglur
um stöðu aðstoðarráðherranna.
Fimm flokkar eiga aðild að ríkis-
stjórn Lipponens, sem tók við völd-
um sl. fimmtudag, Hægriflokkur-
inn, Jafnaðarmannaflokkurinn,
Vinstri sósíalistaflokkurinn, flokk-
ur sænskumælandi Finna og Græn-
ingjar. Samstarf vinstri- og hægri-
flokka af þessu tagi á sér ekki
sögulega hliðstæðu í Finnlandi en
á stríðsárunum var við völd stjóm
allra flokka.
Jafnaðarmenn hlutu sjö ráð-
herraembætti en hægrimenn fimm.
Sauli Niinistö, leiðtogi hægri-
manna, gegnir embætti dómsmála-
ráðherra og er jafnframt varafor-
sætisráðherra. Sérstakur Evrópu-
ráðherra er nú í fyrsta skipti starf-
andi og gegnir Ole Norrbaek, for-
maður Sænska þjóðarflokksins, því
embætti. Hann er einnig samstarfs-
ráðherra Norðurlanda.
Minni framlög til landbúnaðar
Róttæk breyting er einnig á
skipulagi landbúnaðarmála. í
stjórnarsáttmálanum er gert ráð
fyrir að framlög til bænda minnki
verulega á næstu árum og mun
óflokksbundinn ráðherra, Kalevi
Hemila, sjá um þá framkvæmd.
Hann hefur áður séð um að leggja
niður Landbúnaðarstjóm ríkisins,
sem var lengi vel öflug stofnun við
hlið landbúnaðarráðuneytisins. Þá
hefur hann vakið athygli fyrir yfir-
lýsingar um að vilja fækka finnsk-
um bændum um tugi prósenta.
Þar sem stjómarskrá Finnlands
takmarkar fjölda ráðherra ákváðu
stjórnarflokkarnir að skipa í fyrsta
skipti sérstaka aðstoðarráðherra.
Þeir verða pólitískir en ekki endi-
lega sérfræðingar á sínu sviði. Þeir
eiga að gæta hagsmuna flokka
sinna í ríkisstjórninni í fjarveru
flokksformanna og æðri fagráð-
herra.
Fyrsta ráðherraembætti
græningja
Stjórn Lipponens er einnig sögu-
leg vegna þess að í henni á sæti
ráðherra úr flokki græningja, en
það er í fyrsta skipti sem græningj-
ar sitja í ríkisstjórn í Evrópu. Pekka
Haavisto formaður Græningja-
flokksins hefur umhverfismál með
höndum en einnig þróunaraðstoð.
Jafnaðarmaðurinn Taija Halon-
en er utanríkisráðherra og er hún
fýrsta konan í Finnlandi, sem gegn-
ir því embætti. í kosningabarátt-
unni lofuðu jafnaðarmenn að ráð-
herraembætti myndu skiptast jafnt
á milli kynjanna. Meðal annars
þess vegna var Pertti Paasio fyrr-
um utanríkisráðherra útilokaður
frá stjómarsetu.
Alls sitja átján ráðherrar í stjóm
Lipponens en nokkrum ráðuneyt-
um, s.s. fjármálaráðuneytinu, hefur
verið skipt á milli tveggja ráðherra.
Sú verkaskipting auk skipanar að-
stoðarráðherra hefur reynst erfið í
framkvæmd.
Þrátt fyrir mótmæli vinstri-
manna og margra jafnaðarmanna
gegnir hægrimaðurinn Iiro Viinan-
en áfram embætti fjármálaráð-
herra og ber þar ábyrgð á fjárlaga-
gerð. Þykir það benda til þess að
stjórnin hyggist halda áfram að
skera niður ríkisútgjöld. Niður-
skurðarstefna Viinanens var harð-
lega gagnrýnd af vinstrimönnum í
kosningabaráttunni.
Ríkisútgjöld skorin niður
Efnahagssérfræðingar telja hins
vegar að Finnar verði að skera nið-
ur ríkisútgjöld verulega á skömm-
um tíma og er ákvæði þess efnis
í stjórnarsáttmálanum. Viinanen til
aðstoðar í fjármálaráðuneytinu er
jafnaðarmaðurinn Arja Alho, sem
einnig er titlaður fjármálaráðherra
þó ekki sé komið á hreint hvaða
verkefni hann muni hafa undir
höndum.
Óvissa ríkti um stjórnarþátttöku
Vinstra bandalagsins og Græningja
fram á síðustu stundu vegna and-
stöðu innan flokkanna. Claes And-
ersson, formaður vinstrimanna er
nú menningarmálaráðherra, en
hann er helst þekktur fyrir skáld-
skap sinn og að vera ágætur djass-
píanóleikari.
Margir vinstrimenn eru þeirrar
skoðunar að stjórnarþátttaka
flokksins hafi það eitt að markmiði
að koma í veg fyrir vinstri stjórnar-
andstöðu. Fyrirhugaður niður-
skurður mun einmitt fyrst og
fremst beinast að þeim þjóðfélags-
hópum, sem hvað helst kjósa
Vinstra bandalagið, s.s. atvinnu-
lausum verkamönnum.
1% Bandaríkja-
manna á 40% eigna
New York. Reuter.
MUNUR á milli stétta er meiri í
Bandaríkjunum en í nokkru öðru
iðnríki, að sögn dagblaðsins New
York Times. Vitnar blaðið í óbirtar
hagfræði- og tölfræðiskýrslur, þar
sem segir að samkvæmt nýjustu
tölum, sem eru frá árinu, 1989,
eigi 1% þjóðarinnar 40% eigna.
Eignir eignir þeirra sem fylla hóp
þeirra ríkustu eru að minnsta kosti
2,3 milljarðar dala. 20% Banda-
ríkjamanna, sem eiga 180.000 dala
eignir hið minnsta, eiga um 80%
þjóðarauðsins.
Ef þessar tölur eru bornar sam-
an við Bretland, á 1% þjóðarinnar
um 18% eignanna. Tekjulægstu
20% Bandaríkjamanna eiga 5,7%
eigna en í Finnlandi eiga 20% hinna
tekjulægstu 10,8% eigna.
Þegar litið er á tekjur, kemur í
ljós að 20% Bandaríkjamanna sem
tekjuhæstir eru, vinna sér inn
55.000 dali eða meira, sem eru um
55% tekna eftir skatt.
Hagfræðingurinn Edward Wolff
hefur tekið saman þessar tölur.
Ræddi blaðið við hann og fleiri
hagfræðinga í leit að skýringum á
þessum mun. Voru þeir ekki sam-
mála um ástæðurnar, nefndu m.a.
launamisrétti og minni aðstoð við
þá tekjulægstu.
Irakar hafna tilboði
Sameinuðu þjóðanna
FJÖLSKYLDA í Bagdad kaup-
ir í matinn á útimarkaði á
sunnudag. Talsmenn Iraks-
stjórnar fóru í gær hörðum
orðum um tilboð Sameinuðu
þjóðanna er vilja slaka á við-
skiptabanninu og leyfa Irak að
selja olíu fyrir allt að tvo millj-
arða dollara næstu sex mánuði
til að kaupa brýnar nauðsynj-
ar, mat og lyf. Segja írakar
að tilboðið sé ógnun við sjálf-
stæði og einingu ríkisins. Olíu-
verð hækkaði á heimsmarkaði
er fregnir bárust af svörum
íraka og var verðið á mánudag
hið hæsta í átta mánuði. Telja
heimildarmenn að neikvæð
viðbrögð íraka verði til þess
að bið verði á því að írösk olía
flæði inn á markaði en sljóm
Saddams Husseins í Bagdad
ræður yfir næst-mestu olíu-
birgðum í heimi.
Rússar
standa
ekki við
samning
PAVEL Gratsjov, varnarmála-
ráðherra Rússa, sagði um helg-
ina að Rússar gætu ekki staðið
við alla skilmála Samnings um
fækkun hefðbundinna vopna í
Evrópu, fýrr en stríðinu í
Tsjetsjníju lyki. Gratsjov sagði
í samtali við Interfax-frétta-
stofuna að rússnesk stjórnvöld
vildu að ákvæði samningsins
yrðu endurskoðuð en hann setur
m.a. takmörk fyrir því hversu
mikinn liðsafla Rússar geta sent
til svæða á borð við Tsjetsjníju.
Mongólskir
fangar sveltir
íhel
FjÖLMARGIR fangar í Mongól-
íu hafa soltið í hel vegna van-
rækslu, ofbeldis og laga sem
skylda þá til að vinna sér inn
fyrir mat, að sögn mannrétt-
indasamtakanna Amnesty Int-
ernational. Hvetja samtökin
mongólsk yfirvöld til að breyta
lögum er varða meðferð fanga,
sem margir hveijir séu sveltir
fyrir réttarhöld til að knýja
fram játningu.
Berklar
breiðast út í
Bretlandi
BERKLATILFELLUM hefur
fjölgað mjög á meðal heimilis-
lausra Breta og hafa ekki verið
fleiri í þijátíu ár, að sögn bre-
skrar líknarstofnunar. A þessu
ári hafa 600 heimilislausir farið
í læknisskoðun hjá stofnuninni
og hafa 12 ný tilfelli greinst
en það er eitt tilfelli á hveija
fímmtíu.
RÚTUFERÐIR • RÚTUFERÐIR • RÚTUFERÐIR • RÚTUFERÐIR • RÚTUFE/9
Rútuferðir ti[ Evrópu voríð 1995
Rín oq Mósel í maí:
Frankfurt, Rínardalur og Móseldalur. Brottför 18. maí, heimferð 24. maí. Verð 54.500.
Stóra Evrópuferðin, 25. maí til 15. iúní:
Flogið út og siglt heim. Pýskaland, Sviss, Ítalía, Slóvenía, Austurríki, Danmörk,
Noregur, Færeyjar og ísland. Hálft fæði innifalið. Verð 159.500.
. , . íslensk fararstiórn í öllum ferðum.
Leitið nánari upplýsinga

Ferðaskrifstofa
GUDMUNDAR JÓNASSONAR HF.
Borgartúni 34, sími 683222
m
33
O
JJ
JJ
C'
H
C
*n
m
jj
0
jj
o
tíiGtía=mina • tíiGtíadnmtí • uiGtíadnintí • tíiGtíaanintí • tíiau^
c