Morgunblaðið - 31.05.1988, Síða 37
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 31. MAÍ 1988
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 31. MAÍ 1988
Jltagiiiiftliifrife
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
ÁrniJörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
ÁgústlngiJónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 700 kr. á mánuði innanlands. f lausasölu 60 kr. eintakið.
Misnotkun áfengis
Iárslok 1985 höfðu 3,6% full-
orðinna íslendinga verið
lagðir inn á stofnanir til með-
ferðar vegna misnotkunar
áfengis. Á árabilinu 1974-1985
gengust 6.400 íslendingar undir
meðferð vegna ofneyzlu áfengis
— sem og annarra vímuefna.
Tíundi hver karl á fimmtugs-
aldri hefur einhvemtíma á
ævinni hlotið meðferð vegna
óhóflegrar áfengisneyzlu.
Þær upplýsingar, sem hér
vóru tíundaðar, eru teknar úr
grein prófessors Tómasar
Helgasonar, forstöðumanns
Geðdeildar Landspítala, í
Læknablaðinu, aprílhefti 1988.
Þetta eintak Læknablaðsins
fjallar að stærstum hluta um
rannsóknir á neyzlu og misnotk-
un áfengis. Höfundar greina um
þetta efni eru Tómas Helgason,
Hildigunnur Ólafsdóttir og Gylfí
Ásmundsson.
Heildameyzla áfengis á íbúa
hér> á landi er hin minnsta í
Evrópu. Engu að síður sýnir
rannsókn á neyzluvenjum, sem
fram fór samtímis í Finnlandi,
íslandi, Noregi og Svíþjóð, að
ölvunartíðni er mest hér. Há
ölvunartíðni á rætur í því að hér
er dmkkið meira magn áfengis
á skemmri tíma en í saman-
burðarlöndunum, þótt sjaldnar
sé sezt að sumbli. Þá beinist
áfengisneyzla íslendinga í
ríkara mæli en grannþjóða að
sterkum drykkjum.
Fjölgun umferðarslysa helzt
fremur í hendur við áfengis-
neyzlu og ölvunarakstur en
fjölgun bfla og vöxt umferðar.
Betri bflar og betri vegir spoma
gegn umferðarslysum. „Það
kemur fram,“ segir Gylfi Ás-
mundsson í grein sinni, Umferð
og áfengi, „að tíðni umferðar-
slysa tengist mest neyzlu
sterkra drykkja, en minna bæði
heildameyzlu áfengis og ölvun-
arakstri, sem aftur hafa sterk-
ust tengsl sín á milli, og minnst
neyzlu léttra vína . . .“. Skráð-
ur ölvunarakstur er hlutfallslega
mun tíðari á íslandi en á hinum
Norðurlöndunum.
Samanburður á niðurstöðum
rannsókna á áfengisneyzlu ís-
lendinga 1974 og 1984 sýnir,
svo ekki fer á milli mála, að
neytendum hefur fjölgað um-
talsvert, einkum meðal kvenna,
og yngra fólks. Þeim, sem leita
aðstoðar vegna misnotkunar
áfengis, fjölgar að sama skapi.
Á rúmum áratug leita sem fyrr
segir 6.400 landsmenn með-
ferðar vegna misnotkunar
áfengis og/eða neyzlu annarra
vímuefna. Það er hrikaleg tala.
Og þó segir hún hvergi nærri
alla söguna. Sagan um sundraða
fjölskyldu og sagan um niður-
brotinn einstakling verða ekki
sagðar í tölum.
Islendingar hafa ekki ein og
sömu viðhorf til drykkjusýkinn-
ar. Meirihluti aðspurðra í far-
aldsfræðilegri könnun á mis-
notkun áfengis (1984) „felst
ekki á það, að drykkjusýki sé
sjúkdómur, sem fólk ráði engu
um“, segir í grein Hildigunnar
Ólafsdóttur, Viðhorf almennings
til drykkjusýki. Það heyrir hins-
vegar til hugmyndafræði AA-
samtakanna og Samtaka áhuga-
fólks um áfengisvandamálið „að
áfengisvandamál einstaklings
séu einkenni um raunverulegan
sjúkdóm, drykkjusýki, sem ein-
kennist af því að fólk hefur ekki
stjóm á drykkju sinni“, segir í
sömu grein.
Síðari skilgreiningin mótar þó
viðhorf almennings í æ ríkara
mæli. Og að sjálfsögðu eiga
diykkjusjúkir hliðstæðan rétt og
aðrir sjúklingar á hendur heil-
brigðisþjónustu og samfélagi.
Samhliða verður þó að leggja
áherzlu á sjálfsábyrgð hvers ein-
staklings á eigin vegferð; per-
sónubundinni ábyrgð hans á eig-
in lífsmáta. Við höfum öll ríku-
leg áhrif á eigið heilbrigði, and-
legt og líkamlegt, með lífsmáta
okkar. Þessi áhrif varða og fjöl-
skyldur okkar, vini, kunningja
og samstarfsfólk. Það að viður-
kenna og virða samábyrgð að
þessu leyti víkur ekki burt sjálfs-
ábyrgð einstaklingsins á eigin
lífsmáta._
Við íslendingar búum að
góðri heilsugæzlu og heilbrigðis-
þjónustu. Við eigum vel mennt-
aðar heilbrigðisstéttir. Og þótt
margt standi enn til bóta um
starfsaðstöðu þeirra miðar okk-
ur áleiðis á flestum sviðum. Það
á ekki sízt við um meðferð
drykkjusjúkra. Okkur hefur
hinsvegar gengið erfíðlegar að
breyta eigin neyzluvenjum
áfengis. Það verður þó að tak-
ast fyrr en síðar ef við eigum
að ná því marki íslenzkrar heil-
brigðisstefnu að minnka heildar-
neyzlu áfengis í landinu um
fjórðung fyrir árið 2000. „Til
þess að ná þessu markmiði þarf
að nýta þá þekkingu sem þegar
er til, miðla henni til lækna og
leikra — og leggja áherzlu á
frekari rannsóknir“, segir Tóm-
as Helgason, prófessor, í tilvitn-
aðri grein. Undir þau orð skal
tekið.
Ræður leiðtoganna við upphaf Moskvufundarins:
Áhersla lögð á gjörbreytt sam-
skíptí risaveldaima tveggja
Reagan óskaði Gorbatsjov Guðs blessunar
Moskvu, frá Ásgeiri Sverrissyni, blaðamanni Morgunblaðsins.
FJÓRÐA fundalota þeirra Ronalds Reagans Bandaríkjaforseta og
Míkhaíls Gorbatsjovs Sovétleiðtoga hófst í Moskvu á sunnudag. Þá um
morguninn lenti flugvél Bandarikjaforseta á Vnúkovo-flugveili um 30
km suður af Moskvu. Andrei Gromyko hinn aldurhnigni forseti Sov-
étríkjanna tók á móti forsetahjónunum. Heimildarmenn Morgunblaðs-
ins í röðum austur-evrópskra blaðamanna fullyrða að þetta verði að
líkindum með síðustu embættisverkum Gromykos, þvi búast megi við
þvf að hann verði leystur frá störfum vegna aldurs á ráðstefnu so-
véska kommúnistaflokksins i júnimánuði. Þeir hinir sömu segja líklegt
að Jegor Ligatsjov, helsti hugmyndafræðingur flokksins og annar
valdamesti maður Sovétríkjanna, taki við embætti Gromykos og verði
á þann hátt i raun gerður valdalaus. Forsetaembættið er virðingar-
staða, en þvi fylgja Util raunveruleg völd.
Eftir stutta móttökuathöfn á flug-
vellinum þar sem homaflokkur lék
þjóðsöngva risaveldanna og hermenn
gengu gæsagang, hélt bílalest
Bandarflqaforseta eftir Lenín-breið-
götunni áleiðis til Kremlar þar sem
Gorbatsjov og eiginkona hans Raísa
tóku á móti forsetahjónunum.
Moskvubúar tóku Reagan-hjónun-
um fagnandi og spillti einstök veð-
urblíða ekki heldur fyrir. Leiðtogam-
ir fengu þó ekki notið hennar, því
eftir að þeir höfðu flutt ávörp í sal
heilags Georgs í Kremlarhöll hófst
fyrsti fundur þeirra. Á meðan fóru
eiginkonur þeirra í gönguferð innan
Kremlarmúra.
Bætt samskipti
risaveldanna
í ræðu sinni lagði Gorbatsjov
áherslu á að samskipti risaveldanna
hefðu breyst mjög til hins betra á
undanfömum árum. Á sviði afvopn-
unarviðræðna hefði einnig verið unn-
ið þrekvirki við undirritun sáttmálans
um upprætingu skamm- og meðal-
drægra kjamorkueldflauga, sem nú
hefur öðlast staðfestingu þinga
beggja ríkjanna. Enn væri hins vegar
mikið starf óunnið og alþýða manna
víða um veröld ætlaðist til þess að
unnið væri að frekari fækkun kjam-
orkuvopna.
START-viðræðurnar enn
tengdar geimvarna-
takmörkunum
Gorbatsjov ftrekaði í ræðu sinni
þá afstöðu Sovétstjómarinnar, að
hugsanlegur samningur um fækkun
langdrægra kjamorkuvopna
(START) væri óhjákvæmilega tengd-
ur samningum um takmarkanir
geimvama og lagði sérstaka áherslu
á það, að samkomulag hefði tekist
með leiðtogunum á fundi þeirra í
Washington í desember síðastliðnum,
að ákvæði ABM-sáttmálans um tak-
markanir gagneldflaugakerfa skyldu
virt eins og hann hefði verið undirrit-
aður árið 1972. Túlkun þessa samn-
ings er einmitt eitt helsta ágreinings-
efnið á sviði afvopnunarmála.
Gorbatsjov nefndi einnig að mann-
réttindamál yrðu rædd á fundi þeirra
Reagans og kom það nokkuð á óvart
eftir mjög svo harðorða ræðu um
mannréttindaákvæði Helsinki-sátt-
málans frá árinu 1975 og vanefndir
Sovétmanna í því tilliti, sem Reagan
hélt í Helsinki í Finnlandi áður en
hann hélt hingað til Sovétríkjanna.
Reagan forseti hefur oftlega vitn-
að til rússneskra málshátta í viðræð-
um sfnum við Gorbatsjov og í opin-
berum ræðum. Einkum hefur honum
orðið tíðrætt um málsháttinn
„Treystið en sannreynið". Gorbatsjov
kvaðst í ræðu sinni þekkja vel til
áhuga forsetans á málsháttum og
því vildi hann bæta einum í safn
hans: „Betra er að sjá einu sinni en
heyra hundrað sinnum" og vék þann-
ig greinilega að þeirri staðrejmd að
Reagan hefur aldrei fyrr komið til
Sovétríkjanna en hann hefur hins
vegar farið hörðum orðum um stjóm-
kerfí kommúnista f ræðum sfnum og
nefnt Ráðstjómarrfkin „Keisara-
dæmi hins illa“.
Gorbatsjov vék einnig að umbóta-
stefnu sinni, sem á rússnesku nefnist
„perestrojka", og sagði Sovétborgara
hafa „andstyggð á þeim öflum, sem
stæðu í vegi fyrir umbótum í Sov-
étríkjunum". Um þetta færu einmitt
fram líflegar umraeður þessa dagana
meðal almennings.
Farnir að uppskera svo sem
sáð hefur verið
Ronald Reagan sagði þau hjónin
hafa lagt að baki langan veg til þess
að komast til fundarins hér í Moskvu.
Reagan vék að því að fyrsti fundur
þeirra í Genf árið 1985 hefði farið
fram í köldu andrúmslofti, en þó
hefði verið enn kaldara í Reykjavík
árið 1986. Nú væri hins vegar sumar
í nánd og þau „fræ“, sem sáð hefði
verið í Washington á síðasta ári,
væru tekin að bera ávöxt og menn
famir að uppskera sem þeir hefðu
sáð. Reagan sagði næsta skref á
vettvangi afvopnunarviðræðna vera
helmingsfækkun langdrægra kjam-
orkuvopna, en tiltók sérstaklega að
samningamenn rísaveldanna í Genf
hefðu skjalfest fíölmörg ágreinings-
efni.
í ræðu Reagans kom fram að risa-
veldin hafa hafíð rekstur stjóm-
stöðva, sem ætlað væri að draga úr
líkunum á því að lqamorkustyijöld
brjrtist út fyrir misskilning. Vísinda-
menn á vegum risaveldanna hefðu
komið fyrir tækjabúnaði til þess að
mæla stærð og umfang kjamorku-
sprenginga í tilraunaskjmi og væri
þetta mikilvægt skref í átt til aukins
trausts í samskiptum ríkjanna.
Reagan forseti minntist sérstak-
lega á brottflutning innrásarhers
Sovétmanna frá Afganistan og þátt
risaveldanna í samningaviðræðum
fulltrúa stjómvalda í Pakistan og
Afganistan um fyrirkomulag hans.
Sagði forsetinn að samskipti Banda-
ríkjanna og Sovétríkjanna hefðu tek-
ið stakkaskiptum á undanfömum
árum. „Ég gæti nefnt ótölulegan
fíölda mála og málaflokka þar sem
við höfum náð miklum og mikilvæg-
um árangri," sagði forsetinn.
Reagan tók Gorbatsjov á orðinu
og sagði það rétt vera sem komið
hefði fram í ræðu Sovétleiðtogans,
að hann væri áhugasamur mjög um
rússneska málshætti og spakmæli.
Því vildi hann bæta einum við: „Það
fæddist — það varð ekki til í einni
hendingu" (Rodilsíja né toropilisíja).
Þetta sagði Reagan hafa einkennt
samskipti risaveldanna á undanföm-
um árum, því rejmslan sýndi að flas
væri ekki til fagnaðar. Menn þyrftu
að vera raunsæir því mikið starf
væri enn óunnið. Hins vegar væri
markmiðið háleitt og það vissu bæði
hann sjálfur og Gorbatsjov. Verkefni
þeirra væri að treysta og styrkja
samskipti rflq'anna tveggja, sem væri
ekki einungis í þágu íbúa þeirra held-
ur og gjörvallrar heimsbyggðarinnar.
Loks þakkaði Ronald Reagan
Gorbatsjov fyrir heimboðið hingað
til Moskvu og bað Guð að blessa
hann.
29. maí-2. júní, 1988
MOSKVUFUNDURINN
Reuter
Reagan-hjónin fylgjast með er munkar í Danilov-klaustrinu lýsa
því hvemig gamlar helgimyndir (ikonar) hafa verið lagfærðar. For-
setahjónin heimsóttu klaustrið í gær og í ávarpi forsetans þar hvatti
hann stjómvöld til að auka trúfrelsi í landinu.
Maimréttindamál grund-
völlur alþjóðasamskípta
- sagði Ronald Reagan Bandaríkjaforseti í Spaso-setri
Moskvu, Reuter.
REAGAN forseti lagði þunga áherslu á trúfrelsi og almenn mannrétt-
indi í ávarpi sinu i Danilov-klaustri i gær. Sama var uppi á teningnum
er hann átti fund með andófsmönnum skömmu síðar i Spaso-setri,
bústað bandaríska sendiherrans. Sovéskir embættismenn létu i ljós
mikla óánægju með ummæli forsetans og sögðu að þau gætu orðið til
að skaða öll fundahöldin i Moskvu.
BBC:
Jeltsín segir Líga-
tsjov eiga að víkja
Moskvu, Reuter.
BORIS Jeltsín, sem rekinn var
úr embætti flokksformanns í
Moskvu í nóvember á síðasta
ári, sagði í viðtali við bresku sjón-
varpsstöðina BBC í gær að Jegor
Lígatsjov, hugmyndaf ræðingur
kommúnistaflokksins, ætti að
víkja úr embætti.
Jeltsín var spurður hvort það
væri mögulegt fyrir Lígatsjov, sem
talinn er mestur íhaldsmanna í
Stjómmálaráðinu, að halda völdum
sínum á tímum „perestrojku". „Það
er undir miðstjóm flokksins komið.
En að sjálfsögðu væri unnt að hraða
umbótum ef einhver annar tæki við
embætti hans,“ svaraði Jeltsín.
Þegar gengið var frekar á Jeltsín
og hann spurður hvort hann teldi
að Lígatsjov ætti að víkja, svaraði
hann játandi.
Stjómmálaskýrendur segja ólík-
legt að Jeltsín léti slík orð falla í
viðtali við fréttastofu utan Sov-
étríkjanna ef þau gengju í berhögg
við skoðanir Míkhafls Gorbatsjovs
og forsvarsmanna umbóta. Hin af-
dráttarlausa yfírlýsing Jeltsíns gæti
bent til að hann hefði aðgang að
upplýsingum innan Kremlar um að
staða Lígatsjovs væri þegar orðin
veik.
Eftir að Jeltsín var vikið úr emb-
ætti fyrir að gagnrýna flokksforyst-
una fyrir að tefja umbætur var
hann gerður að aðstoðarbyggingar-
málaráðherra. Hann var einnig
sviptur aðild að Stjómmálaráðinu
og í síðustu viku var honum vikið
úr Forsætisnefnd Æðsta ráðsins.
í viðtalinu við BBUsagðist Jeltsín
enn. styðja Gorbatsjov heilshugar
og hugmjmdir þeirra væm svipað-
ar. En hann sagðist hafa orðið fyr-
ir vonbrigðum með að Sovétleið-
toginn skyldi ekki styðja við bakið
á sér eftir að miðstjóm kommúni-
staflokksins í Moskvu rak hann.
„Ég er vonsvikinn. Gorbatsov veit
það. Ég hef sagt honum að ég sé.
ekki ánægður með núverandi starf
mitt.“
„Trú þjóðar yðar hefur orðið fyrir
þolraunum og sætt harðneskju eins
og dýrlingar þeir sem helgimyndimar
hér eru af. En þrengingamar hafa
styrkt hana svo að nú getið þér litið
fagnandi til næsta árþúsunds kristn-
innar í landinu," sagði Reagan i
klaustrinu.
í Bandaríkjunum deilum við von-
um yðar um nýtt skeið trúfrelsis í
Sovétríkjunum.
Um trúna, sem er jafn mikilvæg
fyrir þetta land og dökk, fijósöm
gróðurmoldin, sagði einn af stórkost-
legum rithöfundum og trúmönnum
þessa lands, Alexander Solzhenítsyn:
„Þegar farið er utan alfaraleiða í
Mið-Rússlandi ljúkast augu manna
upp fyrir því hvað gerir rússnesku
sveitina svo friðsæla. Það eru kirkj-
umar ... Fólk er ávallt eigingjamt
og oft óvingjamlegt - en á kvöldin
barst hljómur kirkjuklukknanna yfir
þorp, akra og skóga og minnti fólk
á að gleyma ómerkilegum búksorg-
um sínum og íhuga eilífðina.““
í bústað sendiherrans sagði forset-
inn m.a.: „Ég vil koma því á fram-
færi við yður að þér njótið stuðnings
bandarísku þjóðarinnar og hún biður
fyrir yður, hið sama gerir rejmdar
fólk um alla veröld. Ég vildi tjá yður
þennan stuðning svo að þér gætuð
miðlað honum til annarra. Það gæti
orðið til að hughreysta alla þá sem
vinna að auknum mannréttindum í
þessu víðáttumikla landi.
Stjóm mín hefur lagt á það áherslu
að ein af grundvallarforsendum
bættra samskipta milli Banda-
ríkjanna og Sovétríkjanna séu aukin
mannréttindi, að Sovétríkin fari að
ákvæðum alþjóðlegra sáttmála um
mannréttindi."
Forsetinn sagði að á síðastliðnum
þremur ámm hefðu margar brejiting-
ar orðið til hins betra í mannréttinda-
málum þar eystra. Eigi að síður héldu
Sovétmenn enn ekki í heiðri
mannréttindi, eins og þeir hefðu þó
skuldbundið sig til í Mannréttinda-
sáttmála SÞ og síðar í Helsinki.
Á fundinum vom fulltrúar þeirra
þriggja hópa, sem helst hafa sætt
ofsóknum Sovétstjómarinnar, pólit-
ískra andófsmanna, þeirra sem sætt
hafa trúarofsóknum og gyðinga, sem
æskja fararleyfís frá Sovétrflq'unum.
Sovéski gyðingurinn Júlíj Khas-
arov, sem beðið hefur fararleyfís frá
Sovétríkjunum f 17 ár, sagði eftir
ræðu forsetans: „Þrátt fyrir breyt-
ingar í lýðræðisátt, hefur hlutskipti
okkar ekki batnað. Ríkisstjómin neit-
ar okkur enn um réttinn til þess að
kenna og nema [gyðingleg] fræðin."
„Jafnvel nú er fjöldi pólitískra
andófsmanna óftjáls," sagði Sergei
Kovaljov, andófsmaður, sem nýlega
var sleppt úr þrælkunarbúðum.
Sovéskir embættismenn sögðu að
Reagan tæki ekki tillit til þeirra
miklu breytinga sem orðið hefðu í
valdatíð Gorbatsjovs. Ef forsetinn
beindi allri athyglinni að mannrétt-
indamálum myndi Gorbatsjov neyð-
ast til svara fyrir sig og þetta gæti
eitrað andrúmsloftið á fundum leið-
toganna.
Æðsta ráðið:
Staðfest-
ing Wash-
ingtonsátt-
málans
Moskvu, frá Ásgeiri Sverrissyni, blaða-
manni Morgunblaðsins.
ÆÐSTA ráð Sovétrikjanna stað-
festi á laugardag afvopnunarsátt-
mála risaveldanna, sem undirrit-
aður var i Washington í desember
á síðasta ári. Sjónvarpað var beint
frá fundi ráðsins og þvi gátu blaða-
menn fylgst með honum. Voru
menn aimennt sammála um að
hann hefði verið athyglisverður
þótt svo niðurstaðan hafi tæpast
komið á óvart.
í þann mund sem menn höfðu
komið sér fyrir á fundi í fréttamið-
stöðinni var tilkynnt að Æðsta ráðið
hefði komið saman til fundar til að
ræða sáttmála risaveldanna um upp-
rætingu skamm- og meðaldrægra
kjamorkuflauga. Var því gert „stutt
hlé“ á fundinum, sem síðar rejmdist
lengra en menn hefðu ætlað, því út-.
sendingin stóð jrfir f rúmlega eina og
hálfa klukkustund.
Tæknilegir örðugleikar einkenndu
útsendinguna. Hljóðsambandið rofn-
aði iðulega og í eitt skiptið hvarf
myndin algerlega, en í stað hennar
birtist hressileg sovésk slagsmála-
mynd á skjánum.
Allir helstu leiðtogar sovéska
kommúnistaflokksins tóku til máls á
fundi Æðsta ráðsins, en hins vegar
var maðurinn sem undirritaði sátt-
málann, Míkhafl Gorbatsjov, ekki við-
staddur.
Þar eð öldungadeild Bandaríkja-
þings hefur einnig staðfest Wash-
ington-sáttmálann munu þeir Reagan
og Gorbatsjov geta skipst á skjölum
í þessa veru á meðan Bandaríkjafor-
seti dvelur í Moskvuborg.
Á næturrölti með ung-
mennum í Arbat-götu
Moskvu, frá Önnu Bjamadóttnr, fréttaritara Morgunblaðina.
NANCY og Ronald Reagan fóru f tfu mínútna gönguferð um Arbat-
götu eftir móttökuathöfnina f Kreml og fyrsta fund leiðtoga risaveld-
anna f Moskvu síðdegis á sunnudag. Arbat er eina göngugatan f höfuð-
borginni. Listmálarar, vísnasöngvarar og íssalar eru á hveiju strái og
mikill mannfjöldi safnast þar saman til þess að sýna sig og sjá aðra á
góðviðrisdögum.
Forsetahjónin vöktu mikla athygli
og Moskvubúar fögnuðu þeim inni-
lega. Gífurleg mannþröng myndaðist
umhverfls þau og munaði engu að
fólk træðist undir. Sovéskir öiyggis-
verðir voru látnir vita af göngunni
aðeins kortéri áður en hjónin lögðu
af stað. Þeir gerðu sitt til að halda
fólkinu frá forsetahjónunum og spör-
uðu ekki hnefana. Hrifning
Moskvubúa leyndi sér þó ekki og var
Reagan ánægður með gönguna.
„Okkur langaði til að sjá lítinn
leikvöll, sem við höfðum heyrt af
þama,“ sagði Reagan. Honum virtist
brugðið við æsinginn sem hann olli,
en sagði að lætin í fólkinu hefðu
ekki komið sér á óvart. „Mér hefur
alltaf verið sagt að Rússar væru
hressir og opnir," sagði hann.
Litið tóm til þess að
fylgjast með heimsókninni
Ungt par, sem var að spóka sig í
Arbat-götu á sunnudagskvöld, hafði
ekki hejrrt af gönguferð forsetans,
en frá henni var ekki skýrt í sovéska
sjónvarpinu. Þau sögðust auk þess
vera of upptekin til þess að fylgjast
náið með heimsókninni, en voru án-
ægð með komu Reagans til borgar-
innar. Þau eru bæði í viðskiptafræði-
námi. Hann kvaðst hrifinn af stefnu
Gorbatsjovs, en hún sagðist ekki
nógu ánægð með leiðtogann. Ekki
vildi hún þó segja hvers vegna. Hún
sagðist heldur ekki vita nægilega
mikið um Raísu Gorbatsjovu til að
hafa skoðun á henni.
„Dagur landamæravarðanna" var
haldinn hátíðlegur í Sovétríkjunum á
laugardag og settu ungir menn með
græn kaskeiti svip á Moskvu. Upp
úr miðnætti voru margir þeirra vel
slompaðir í Arbat-götu. Þeir tóku
okkur útlendingunum vel og töluðu
nokkrir ótrúlega góða ensku. Þó ekki
sá sem státaði af heiðursmerki fyrir
góða frammistöðu, en hann hafði
stöðvað mann, sem reyndi að flýja
frá Sovétríkjunum til Finnlands.
Flestir þáðu gjaman Marlboro-
vindlinga. Þeir tóku 5-6 vindlinga
og voru afar þakklátir ef þeir fengu
heilan pakka. Nokkrir vildu þó ekk-
ert með bandaríska vindlinga hafa.
Þeir reyktu sína sovésku. Svo drógu
þeir upp forláta Beefeater-ginflösku
og buðu upp á volgt brugg, sem
minnti einna helst á púrtvín.
Stúlkur, sem voru í slagtogi með
ungu mönnunum voru fámálar. Þær
flissuðu aðallega og sumar fengu að
bera kaskeiti strákanna. Konur
gegna ekki landamæravörslu í Sov-
étríkjunum.
Búa þau i
Gaukshreiðri?
Fjöldi vísnasöngvara skemmtir í
Arbat-götu. Þeir sjmgja um hluti eins
og keisaratímabilið, framtíð þjóðar-
innar, vonir og drauma. Nokkuð stór
hópur fólks safnast í kringum þá og
hlýðir á boðskapinn. Aðeins einn ósk-
aði eftir framlagi áheyrenda. Opin
regnhlíf lá á götunni fyrir framan
Reuter
Ronald Reagan Bandaríkjaforseti og Nancy kona hans veifa til fagnandi mannfjöldans í Arbat-götu,
en sovéskir öryggisverðir standa áhyggjufuUir að baki.
hann og áheyrendur hentu kópekum
í hana.
Ungur maður, sem var gítarlaus
á ferð á laugardagskvöld, fékk gítar
lánaðan hjá einum vísnasöngvaran-
um og söng um 1000 ára afmæli
kristni í Rússlandi. Hann spurði svo
í ljóði hvort þjóðfélag þeirra væri
eins og Gaukshreiðrið. Kvikmyndin
var fyrir skömmu sýnd í fyrsta skipti
í Moskvu og sáu „allir“ hana.
Lögregluþjónar eru á stöðugu
vappi um Arbat-götu. Unga fólkið,
sem er á aldrinum 15-30 ára, yfír-
leitt í námi og bjartsýnt á framtíðina
og perestrojku, vissi af þeim en lét
nærveru þeirra ekki á sig fá. Það
forðaði sér einungis þegar vatnsúð-
arabifreið birtist til að þvo götuna
og þá hljóp það. Bílstjórinn virtist
ekki sjá vegfarendur og þeir sem
ekki áttuðu sig í tæka tíð fengu
ískalda dembu yfír sig í næturblíð-