Morgunblaðið - 31.05.1988, Qupperneq 31

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 31. MAÍ 1988
31
Vandi refabúskaparins:
Bíðum eftír viðbrögð-
um við tíllögum SIL
- segja sunnlenskir refabændur
Morgunblaðið/Sigurður Jónsson
Einar Guðnason á Heiðarbrún með son sinn Árna Ma.
Selfossi.
REFABÆNDUR eru ekki tilbún-
ir að gefast upp þótt á móti
blási. Þeir sem rætt var við vijja
bíða átekta eftir því hvernig til-
lögum frá Sambandi islenskra
loðdýraræktenda (SÍL) til lausn-
ar á vandanum verður tekið af
stjórnvöldum. Ljóst er að bændur
biða ekki endalaust, segjast vera
búnir að bíða nógu lengi þvi
vandamálið haf i verið til umræðu
frá þvi um áramót.
Þeir loðdýrabændur á Suðurlandi
sem rætt var við voru sammála um
að ef refaræktin liði undir lok þá
hækkaði verð á fóðri óhjákvæmi-
lega því framleiðslan yrði mun
minni til að standa undir fjárfest-
ingum fóðurstöðvanna. Það væri
því mikil hætta á algjöru hruni í
loðdýraræktinni ef ekki yrði brugð-
ist rétt við.
Hart ef refurinn
þurrkast út
„Ég er ekki tilbúinn að gefast
upp. Þessi búgrein er ung og við
eigum eftir að læra margt,“ sagði
Aðalsteinn Guðmundsson formaður
Loðdýraræktarfélags Suðurlands,
bóndi á Húsatóftum V á Skeiðum.
Hann er með 125 læður en auk
þess fjárbúskap.
„Það hefði í upphafi átt að veita
fjánnagni til greinarinnar á annan
hátt. Styrkur til húsbygginga hefði
frekar átt að renna til fóðurstöðva,
rannsókna og til sæðingarstarf-
semi. Hefðum við verið fyrr á ferð-
inni með sæðingamar hefðu blend-
ingamir komið fram fyrr og við náð
betra verði og þá verið betur í stakk
búnir að takast á við vandann núna.
Mér fínnst hart ef refurinn þurrk-
ast út og það gerist verði ekkert
gert. Þeir sem em með gömul hús
geta kannski haldið áfram en allir
hinir hætta sem hafa byggt ný
hús. Sumir hafa leigt eða selt full-
virðisrétt og ef þeir hætta verða
jarðimar verðlausar. Það er sár-
grætilegt að þetta skuli vera svona
núna þegar gotið gengur vel
Það var rekinn mikill áróður fyr-
ir þessari grein í byijun og allir
frammámenn hvöttu menn til að
fara út í þetta. Þess vegna finnst
mér að þessir aðilar og sjóðir verði
Morgunblaðið/Sigurður Jónsson
Rúnar Friðgeirsson, Réttarholti.
að bregðast við þessu ástandi og
styðja við bakið á mönnum með
einhveijum aðgerðum. Þessir aðilar
bera vissa ábyrgð.
Innst inni er ég þó viss um að
refurinn á eftir að ná sér á strik
aftur," sagði Aðalsteinn og benti á
að Finnar segðu það einsdæmi að
verðið héldi svo lengi áfram að fara
niðurávið.
Það fæst ekkert
fyrir vinnuna
„Ef íbúðarhúsið væri ekki héma
léti ég þetta flakka," sagði Einar
Guðnason refabóndi á Heiðarbrún
í Gnúpvetjahreppi. Hann er ein-
göngu með refí, 136 læður, og lagði
fyrst inn skinn í fyrra. Hann kvaðst
hafa verið að hugsa um að stækka
og fara út í minkarækt en hætt við
það því þá hefði staðan versnað
miðað við ástandið í dag og ekki
væri á lausaskuldimar bætandi.
„Maður setur hvolpana á í þeirri
von að ástandið batni eitthvað. Eins
og staðan er í dag þá endar með
því að ég drep helminginn eða allt
saman í haust verði ekkert gert til
aðstoðar. Afborganir af lánum em
um 400 þúsund krónur á ári auk
þess sem ekkert fæst fyrir vinnuna
og það næst varla inn fyrir fóðrinu.
Það kæmi sér vel ef fóðrið lækkaði
og að skuldbreytingar fengjust á
lánum.
Það drepst öll loðdýrarækt ef
refurinn hverfur því hann étur
miklu meira en minkurin og heldur
uppi fóðurstöðvunum," sagði Einar.
Hann benti á að verðið sem fékkst
fyrir refaskinnin árið áður en hann
byijaði samsvaraði 6.000 krónum
en núna fengjust 1.400 krónur fyr-
ir skinnið.
Ottast að loðdýra-
ræktin hrynji
„Ég óttast að loðdýraræktin
hrynji ef refurinn hverfur og fóðrið
hækkar,“ sagði Rúnar Friðgeirsson,
Réttarholti í Gnúpveijahreppi, sem
byrjaði fyrir þremur árum og er
með 60 refalæður og 300 minka-
læður. Hann kveðst vera að skipta
yfír í mink og hyggur á byggingar
í sumar jrfír minkinn.
„Ég er ekki talsmaður þess að
sækja í sjóði en þessi búskapur
gengur ekki upp nema aðstoð komi
til. Það er hægt að aðstoða menn
út úr refaræktinni yfir S minkinn
en þá verður að bregðast við því
að fóðrið hækkar. Minkurinn geng-
ur með því fóðurverði sem er núna.“
Fóðrið hækkar ef
refurinn hverfur
„Ég bíð eftir því hvað verður
gert í þessu ástandi sem nú er en
Morgunblaðið/Sigurður JónsBon
Viðar Magnússon, Hraunbúi.
Morgunblaðið/Sigurður Jónsson
Aðaisteinn Guðmundsson, Húsa-
tóftum V, með tvo yrðlinga.
þó er ég mest hræddur um að þær
aðgerðir sem farið verður út í muni
bara lengja í hengingarólinni,"
sagði Viðar Magnússon á Hraunbúi
í Gnúpveijahreppi. Hann er ein-
göngu með loðdýrarækt, 127 refa-
læður og 400 minkalæður.
Mér fínnst það hefði átt að hugsa
út í skuldbreytingu á lánum og
lengja þau. Bankamir hafa hjálpað
tii og reynst mönnum vel við að
forðast dráttarvexti. Ég er andvígur
styrkjum. Það er miklu heilbrigðara
að gera mönnum kleift að vinna sig
út úr vandanum. Maður fer auðvit-
að á hausinn fyrir áramót ef ekkert
verður gert.
Það er hætt við að erfitt verði í
minkaræktinni ef fóðrið hækkar
sem það gerir ef refurinn hverfur.
Sumir trúa þvi að refurinn muni
fara upp aftur eftir svona tvö ár
og það getur alveg verið," sagði
Viðar í Hraunbúi um ástandið í loð-
dýraræktinni.
- Sig. Jóns.
á klukkutíma
fresti f|
Amór, Ingó ogJói

mm
Flexello
VAGNHJÓL
Nylon-gúmmí
pumpuð
Allar stærðir
Powlsen
Suðurlandsbraut 10. S. 686499.
Fer inn á lang
flest
heimili landsins!
s iHovguiifrlfttoife
MICR0SOFT
HUGBÚNAÐUR