Morgunblaðið - 10.10.1987, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 10. OKTÓBER 1987
AÐ RÆKTA
LAUKí KRÚS
Blóm haustlaukanna eru hisp-
urslaus og frískleg. Þeim fylgir
einkennileg hlýja sem fyllir okkur
starfsgleði og lífslöngun eftir
drungalegan vetur. En það er líka
hægt að taka forskot á sæluna
með því að rækta laukana í pott-
um eða öðrum hentugum ílátum
og láta þá blómstra innanhúss í
stofu eða gróðurskála þótt enn
gnauði vetur grimmt og kalt um
glugga og þil. Einnig er hægt að
rækta laukana í svalakössum ut-
andyra ef hægt er að verja þá
gegn umhleypingum vetrarveð-
ranna.
Við skulum taka ,jólalaukana“
fyrst. Sérstaklega undirbúna —
svokallaða „prepareraða" — lauka
má kaupa núna í flestum garð-
yrkjuverslunum og blómabúðum.
Þessir laukar hafa fengið þá með-
ferð sem gerir mögulegt að
„drífa" þá í blómgun löngu fyrir
þeirra eðlilega blómgunartíma.
Það eru einkum hýasintur og
túlipanar sem svona er farið með
en einnig er farið að bjóða krók-
usa sem búið er að búa undir
Jólablómgun". Aðferðin er í stór-
um dráttum mjög svipuð þegar
um er að ræða hýasintur, túlipana
og krókusa. Aðalatriðið er að
geyma ílátin með laukunum á
svölum stað eftir að búið er að
gróðursetja þá og halda jöfnum
raka á moldinni. Heppilegasti
gróðursetningartíminn er í lok
september fram til októberloka
ef laukamir eiga að ná því að
blómstra um jól. Þeir þurfa nefni-
lega 6—8 vikna kuldatímabil á
meðan þeir eru að róta sig og
koma sér af stað. En til að ein-
falda málið skal ég setja dæmið
upp fyrir hverja af þessum þrem
aðaltegundum.
Túlipanar
Raðið laukunum þétt saman í
potta eða skálar. í 11—12 senti-
metra pott komast 5 laukar. —
Skorðið laukana vel í venjulega
pottamold. Hyljið þá ekki og pas-
sið að mjói endinn snúi upp.
Vökvið vel á eftir en hafið mold-
ina ekki dýblauta. — Geymið síðan
pottana á dimmum og svölum stað
(9—12°C er heppilegur hiti) í 6—8
vikur. Haldið moldinni rakri allan
tímann. í byrjun desember þegar
spírumar em orðnar 5—7 senti-
metra háar má venja túlipanana
hægt við hærri hita (15—20°C)
og fulla dagsbirtu. Sortin „Brill-
iant Star“ með rauðum blómum
á 15 sm háum stilk er auðveldust
viðureignar en einnig má reyna
við hinn sambærilega og gulblóm-
strandi „Joffre“.
Hýasintur
Laukarnir em settir hver fyrir
sig í 10 sm potta. Skorðið laukana
til hálfs ofan í moldina og látið
toppana á laukunum snúa upp.
Vökvið á eftir og geymið pottana
á dimmum og svölum stað (9°C
er kjörhitinn) í 6—8 vikur. Fylgist
með því að moldin sé rök allan
tímann. Þegar spírumar hafa náð
3—5 sm hæð í byrjun desember
má auka hitann hægt upp í
15—20°C en hafið laukana í
myrkri þangað til sést í koll
blómspímnnar á milli blaðanna,
annars er hætta á að blöðin taki
jrfirhöndina og skilji blómin eftir
ofan í lauknum. — Heppilegasta
hýasintusortin er hin bleika
„Anna Marie“ en einnig má reyna
við hina rauðblómstrandi „Jan
Bos" og hina bláu „Ostara“.
Krókusar
Hnýðin em sett í potta eða lág-
ar skálar með mold. Skorðið
krókusahnýðin eins þétt saman
og þau komast í ílátin og athugið
að láta rótarkökuna snúa niður.
Vökvið og geymið svo krókusaíl-
átin á köldum stað (5—10°C) og
haldið jöfnum raka á moldinni.
Það er hægt að setja pottana í
plastpoka og hafa í grænmetis-
hólfi neðst í kæliskáp þessar 6—8
vikur sem rætingin tekur. Þegar
spírumar á hnýðunum hafa náð
3—5 sm hæð má venja krókusana
ofurhægt við hærri hita og láta
þá njóta fullrar birtu í glugga.
Krókusamir standa miklu lengur
í blóma ef hægt er að halda hitan-
um í lágmarki, 12—15°C er
heppilegt. Auðveldasta krókuss-
ortin til þessara nota er hin
dökkfjólubláa „Rememberance“.
í næsta pistli mun ég skrifa
um jólalilju og amaryllis til jóla
og fjalla nánar um „svalakassa-
ræktun" á haustlaukum.
Hafsteinn Hafliðason
KongoROOS
KULDASKÓR
STERKIR OG ÞÆGILEGIR
St. 30-39. Verð kr. 2.250.-
St. 40-47. Verð kr. 2.550.-
UTIUF
Glæsibæ, sími 82922.
stkröfusími 82922
Fjárskaðar
í Leirár-
sveit í norð-
anáhlaupi
Hvannatúni í Andakíl.
MIKIÐ norðanveður með snjó-
komu gerði á nokkrum bæjum í
Leirársveit aðfaranótt þriðju-
dags. Fé var á túnum og leitaði
skjóls í skurðum. Fimm lömb
drápust þannig í snjó og krapi á
Leirá.
Veðrið var mjög staðbundið við
bæi undir Skarðsheiðinni sunnan-
verðri. Hvassast var á Leirárgarða-
bæjum, Leirá, Hávarsstöðum og
Hlíðarfæti. Rignt hafði mikið um
helgina og mikið vatn í skurðum,
þegar fraus aðfaranótt þriðjudags
og snjóaði, leitaði fé skjóls í skurð-
um, blotnaði og fennti í kaf.
Bændur voru að bjarga kindum um
nóttina, en erfitt var um vik vegna
dimmviðris og hálku. Það reyndist
erfitt að reka fé og ganga varð á
undan farartækjum.
Skátar frá Akranesi komu nokkr-
um bændum til hjálpar og vildi
Ásgeir Kristinsson á Leirá, viðmæl-
andi fréttaritara, koma á framfæri
þakklæti til þeirra. Snjóinn skefur
úr heiðinni og á miðvikudaginn
sáust ummerki snjóflóða í heiðinni.
Svipað veður gerði í október 1980
með álíka afleiðingum. Þá var eins
og nú marauð jörð norðan heiðar-
innar. Eftir er að smala úthaga og
kanna afleiðingar veðursins þar.
- D.J.