Morgunblaðið - 14.12.1985, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 14. DESEMBKR1985
45
Karlakórinn Stefnir ásamt stjórnanda sínum Helga R. Einarssyni.
Hlégarður:
Jólavaka Stefnis og Leik-
félags Mosfellssveitar
HIN ÁRLEGA jólavaka karla-
kórsins Stefnis og Leikfélags
Mosfellssveitar verður haldin í
Hlégarði sunnudaginn 15. desem-
ber nk. kl. 20.30. Flutt verður fjöl-
breytt dagskrá með jólasálmum,
jólalögum og leiklist.
Stefnur, konur karlakórsmanna,
sjáum veitingar.
Kréttatilkynning
Reykjavík:
Alþjóðleg ráðstefna
í verkefnastjórn-
un haustið
IIAUSTH) 1987 verður haldin í
Keykjavík riðstefna í verkefna-
stjórnun. Félagið Verkefnastjórnun
sér um ráðstefnuhaldið í umboði
NORDNET, sem eru samtök félaga
á Norðurlöndum um verkefnastjórn-
un, og INTERNET, sem eru samtök
slíkra félaga í Evrópu. NORDNET
ráðstefnur eru haldnar á hverju ári,
til skiptis á Norðurlöndunum.
I NORDNET-samtökunum eru
nú nálægt 1.500 félagar, þar af um
það bil 170 á íslandi. Undirbún-
ingsnefnd ráðstefnunnar hefur í
1987
hyggju að gera hana eins alþjóð-
lega og kostur er. Fjöldi þátttak-
enda er óráðinn en áætlaður fjöldi
er 250, þar af 50 frá íslandi, 60
frá öðrum Norðurlöndum, 50 frá
öðrum Evrópulöndum, 75 frá
Norður-Ameríku og 15 frá öðrum
löndum.
í undirbúningsnefnd ráðstefn-
unnar eru Jón Hjaltalín Magnús-
son, formaður, Daníel Gestsson,
Gestur ólafsson, Guðjón Skúlason,
Gunnar Torfason, Jónas Frí-
mannsson og Svavar Jónatansson.
Athugasemd:
Fréttirnar í hollensku blöð-
unum úr News from Iceland
VEGNA fréttar Morgunblaðsins
þann 4. desember sl. af landkynn-
ingu í Hollandi óskar undirritaður
eftir að gera stutta athugasemd:
1) Umræddar fréttatilkynningar
sem sendar voru út af Oosterheert
bv. eru byggðar á fréttum úr News
from Iceland. 2) Þar sem ekki er
fjallað um sjónarmið Oosterheert
bv. í umræddri grein finnst mér
rétt að þeirra sjónarmið fái að
koma fram. Ooterheert bv. taldi
að hér væri um jákvæðar fréttatil-
kynningar að ræða þar sem maur-
ar og vespur væru til mikilla
óþurfta í Hollandi, en væru vart
finnanlegar á íslandi. Þar sýnist
sitt hverjum. 3) Rétt er að taka
fram að margt gott hefur verið
gert í fjölmiðlum í Hollandi, svo
sem aukablað í helsta hagt ímariti
Hollands, Economisch Dagblatt,
greinar um margar íslenskar at-
vinnugreinar, og fleira. 4) í frétt-
inni er tekið sterkar til orða en
undirritaður hafði um málið að
seffla.
Omar Benediktsson, forstöðu-
maður landkynningarskrifstofu
Feróamálaráós í Hamborg.
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir BERNARD GWERTZMAN
David Lange forsætisráóherra
Nýja-Sjálands
að varnarsamvinnu ríkjanna,
sem staðið hefur öll þessi ár,
verði hætt.
Hver áhrif þær aðgerðir hefðu
á Nýja-Sjálandi er ekki ljóst.
Landið er ekki í neinni yfirvof-
andi hættu. Ástralía, þar sem
Verkamannaflokkurinn fer einn-
ig með stjórn, hefur lýst því yfir,
að varnarsamstarfinu við
Nýja-Sj álandi verði haldið
áfram, þótt áströlsk yfirvöld séu
sammmála Washington í gagn-
rýni á stefnunni í Wellington.
Margir opinberrir aðilar í
Bandaríkjunum telja, að áhrifin
verði aðallega sálræn og valdi
óhyggjum meðal íbúa Nýja-
Sjálands, sem hafa alltaf metið
mikils náin tengsl við Bandarík-
in.
Paul D. Wolfowitz, aðstoðarut-
anrikisráðherra, sem fer með
mál, er varða Austur Asíu og
Kyrrahafslönd, segir í viðtali við
nýsjálenzka sjónvarpið, sem sent
verður út 12. desember: „Ég býst
við að afleiðingar svona endur-
skoðunar yrðu þær, að verði
samþykkt lög á Nýja-Sjálandi,
sem gefa þessari lokun hafnanna
lagalegt gildi, leiði þau til þess
að við föllum frá öllum samn-
ingsbundnum skuldbindingum
Nýsjálendingar og Bandaríkjamenn
Harðnandi deila um ferðir
skipa með kjarnorkuvopn
Haft er eftir opinberum aðilum í Bandaríkjunum að Reagan-stjórnin
hafi tilkynnt yfirvöldum á Nýja-Sjálandi, að haldi þau fast við þær fyrir-
ætlanir að fá þingið til að staðfesta lög er banni heimsóknir skipa, sem
gætu haft kjarnorkuvopn innanborðs, megi telja fullvíst, að Bandaríkin
segi upp gildandi varnarsamningi ríkjanna.
Talsmenn Bandaríkjastjórn-
ar segja að ágreiningur
yfirvalda í Washington og Well-
ington, sem staðið hefur undan-
farið ár varðandi heimsóknir
skipa úr bandaríska flotanum,
sé nú kominn á hættulegt stig.
Allt bendi til þess, að niður verði
felld ákvæði um gagnkvæmar
varnarskuldbindingar sam-
kvæmt ANZUS-sáttmálanum,
sem gerður var fyrir 34 árum,
en þar heita stjórnir Ástralíu,
Nýja-Sjálands og Bandaríkjanna
því að bregðast sameiginlega við
verði á eitthvert landanna ráðizt.
Ríkisstjórn Verkamanna-
flokks Davids Lange, forsætis-
ráðherra, hefur lýst því yfir, að
hún ætli um miðjan desember
að óska eftir að þingið samþykkti
lög, er veita forsætisráðherra
umboð til að banna öllum þeim
skipum aðgang að höfnum lands-
ins, sem gætu haft kjarnorku-
vopn innaborðs.
Þetta lagafrumvarp, sem veitir
forsætisráðherra heimild til að
taka ákvörðun á eigin spýtur, er
breyting á fyrri hugmyndum,
sem gerðu ráð fyrir að ákvörðun-
arvaldið yrði í höndum sérstakr-
ar nefndar skipaðri fulltrúum
öryggisstofnana landsins auk
forsætisráðherra. Háttsettur
starfsmaður bandaríska utan-
ríkisráðuneytisins segir, að ekk-
ert bendi til þess, að breyting
hafi orðið á andstöðu Langes
gegn heimsóknum kjarnorkubú-
inna skipa. Þess vegna væru
bandarísk yfirvöld áfram andvíg
þessari lagasetningu.
„Aðalatriðið er,“ sagði tals-
maður utanríkisráðuneytisins,
„að ekki verði samþykkt nein þau
lög er neyði ríkisstjórn Nýja-
Sjálands til að segja til um það,
hvort bandarísk skip hafi eða
hafi ekki kjarnorkuvopn innan-
borðs."
Með nýja lagafrumvarpinu
yrði formlega staðfest sú stefna,
sem Lange hefur fylgt frá því
hann sigraði í kosningunum í júlí
1984 og hefur þegar valdið mikl-
um erfiðleikum í samskiptum
Bandaríkjanna og Nýja-
Sjálands. Það ósætti hófst, þegar
Lange bannaði heimsókn banda-
ríska tundurspillisins Buchanan
í fyrravetur, eftir að yfirvöld í
Washington neituðu að skýra
frá því, hvort hann væri búinn
kjarnorkuvopnum eða ekki.
Það er stefna bandarískra yfir-
valda að gefa engar upplýsingar
um það hvort ákveðin skip flot-
ans séu búin kjarnorkuvopnum
eða ekki, þar sem þar sé um að
ræða ábendingar, sem ekki sé við
hæfi að veita Sovétríkjunum.
Sem svar við banninu á heim-
sókn Buchanan felldu Bandarík-
in niður flotaæfingar, sem fyrir-
hugaðar höfðu verið með Nýja-Sj
álandi, hættu að veita landinu
aðgang að leynilegum upplýsing-
um og afboðuðu fundi ÁNZUS,
sem halda átti á nýliðnu sumri.
George P. Shultz, utanríkis-
ráðherra, sagði í sumar er leið,
að léti Lange samþykkja lög um
bann við komu kjarnorkuskipa,
neyddust Bandaríkin til að taka
skuldbindingar sínar varðandi
varnir Nýja-Sjálands samkvæmt
ANZUS til endurskoðunar. En í
framhaldi yfirlýsinga Lange að
undanförnu, um að hann ætli að
halda fast við ákvörðun sína um
lagasetningu, hafa bandarísk
yfirvöld skýrt stjórn Nýja-
Sjálands frá því, bæði leynt og
ljóst, að sú „endurskoðun" hljóti
óhjákvæmilega að leiða til þess
okkar gagnvart Nýja-Sjálandi.
Bandalagssamskiptum Banda-
ríkjanna og Nýja-Sjálands yrði
hætt.“
í viðtalinu segir Wolfowitz, að
Nýja-Sjáland verði „að gera sér
grein fyrir því, að komið sé að
vegamótum." Nýsjálendingar
hafi um tvennt að velja. Annað
hvort að halda áfram „þeirri ár-
angursríku samvinnu, sem við
höfum átt, þar sem bæði löndin
leggja sitt af mörkum til að
tryggja jafnvægi í þessum
heimshluta, sem ég tel hafa verið
furðanlega traust,“ sagði hann,
„eða þeir geta kosið að halda
áfram einir á algjörlega nýrri
braut. Og ég held að um margt
ríki óvissa. En ég tel, að ástandið
í heiminum í heild yrði ótrygg-
ara, og mun ótryggara á eigin
hagsmunasvæði Nýja-Sjálands.
Það er nokkuð sem Nýsjálend-
ingar verða sjálfir að dæma um.“
Bandarísk yfirvöld neita því,
að þau séu að hafa afskipti af
innanríkismálumá Nýja-Sjál-
andi, en opinberir aðilar viður-
kenna, að þeir vonist til þess að
Lange hætti við að leita stað-
festingar þingsins, þegar honum
sé orðið ljóst, að hann geti ekki
bæði staðið gegn kjarnorkubún-
aði og búið við varnarsamvinnu
Bandaríkjanna.
Bandaríkin og Nýja-Sjáland
voru nánir bandamenn í báðum
heimsstyrjöldunum, og 1 styrj-
öldunum í Kóreu og Víetnam.
Yfirvöld í Washington hafa litið
þennan kjarnorkuágreining al-
varlegum augum af ótta við, að
sýni þau ekki festu i þessu máli,
geti stefna Nýja-Sjálands breiðst
út til annarra bandalagsríkja,
sem heimilda heimsóknir banda-
rískra skipa, án þess að deila um
það hvort um borð í þeim séu
kjarnorkuvopn eða ekki.
Höíundur ritar um öryggis- og
alþjóðamál í New York Times.