Morgunblaðið - 14.12.1985, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR14. DESEMBER1985
33
Skapandi kenndir mikilvæg-
astar í þjóðfélagi nútímans
— segirBragi
Ásgeirsson
„Konur á atómöld og sitthvað
neira“ er yfirskrift sýningar Braga
Asgeirssonar á 43 myndverkum sem
nú stendur í Galleríi að Vesturgötu
17 og líkur um helgina. Flestar
myndanna eru frá undanförnum
þremur árum en allnokkrar eru
eldri, þ. á m. ein frá 1950—51. Enda
þótt hér sé ekki um yfirlitssýningu
að ræða er fróðlegt að virða fyrir sér
konumyndir sem gerðar eru á ýms-
um tímum á ferli listamannsins en
spurningu um ástæðu þess að hann
velur sér konuna sem efnivið svarar
Bragi á þessa leið:
„Konur hafa verið þema lista-
manna í mörg hundruð ár. Konan
er klassískt viðfangsefni, bæði í
gömlum og nýjum búningi, og
konur á atómöld eru því ekki frá-
brugðnar konum annarra tíma
þegar grannt er skoðað. Harmsaga
mannsins er sú að hann hefur ekki
þroskast i sama mæli og tæknin,
— hvorki andlega né líkamlega í
árþúsundir, en aftur á móti glatað
heilmiklu af upprunalegum kennd-
um — þetta er í raun hættulegra
mannkyninu en atómváin. Eins og
sjá má eru ekki einungis nýjar
myndir á sýningunni eins og til
stóð í upphafi. Ég var reyndar
búinn að fá frí frá kennslu í tvo
mánuði til að undirbúa sýninguna
en í október kom í ljós að kennara
vantaði i málaradeild Myndlista-
og handíðaskóla íslands þar sem
ég er deildarstjóri og ég komst
ekki hjá því að hlaupa i skarðið.
Síðan var von á finnskri listakonu,
Silju Rantanen, sem átti að kenna
á nóvember-önn. Hún kemst ekki
hingað fyrr en í janúar svo að ég
varð að hlaupa í skarðið öðru sinni.
Þannig missti ég tvo mikilvæga
undirbúningsmánuði en sýningin
var löngu ákveðin og í slíkum
málum er engin leið til baka. Á
vinnustofunni minni eru ca. 15
myndir, þar af 3 stórar, sem ég á
bara eftir að reka smiðshöggið á
en vildi ekki sýna nema fullfrá-
gengnar. Ég hefði farið létt með
að ljúka flestum þeirra á einum
mánuði eða tveimur hefði allt
gengið samkvæmt áætlun. Af þess-
um ástæðum datt mér í hug að láta
nokkrar eldri myndir fljóta með á
þessari sýningu og neyddist raun-
ar til þess. Ég hef tekið eftir því
að fólki líkar það vel, einkum ungu
fólki sem þekkir lítið til listar
minnar. Einhverjir finna e.t.v. að
þessu en þetta hefur víða tíðkast
og þykir sjálfsagt, og ég set mig
ekki í stellingar fyrir listfræðinga
og starfsbræður mína í gagnrýn-
endastétt og því síður alþjóðlega
kaupahéðna á listamarkaði. Það
er annars skrýtið og meinlegt hvað
íslendingar eru gjarnir á að
snobba fyrir öllu sem erlent er.
Það gengur svo langt að það þykir
miklu merkilegri frétt ef íslenzkur
listnemi sýnir í listakaffihúsi í
Berlln en ef viðurkenndur lista-
maður heldur sýningu hér í
Reykjavík."
„Hvað um menningarpólitík-
ina?“
„Um íslenzka menningarpólitík
er það að segja í sem fæstum
orðum að hún er ekki til og það
er að sumu leyti beinlínis unnið
gegn listamönnum i þessu landi.
Til marks um þetta má benda á
þá staðreynd að rithöfundar og
myndlistarmenn standa algjörlega
undir sér og list sinni og komast
ekki hjá þvi að gera það og það
verður einungis gert með tvö- til
þreföldum vinnudegi ásamt því
sem að helgi- og hátíðisdagar eru
að fullu nýttir. Hér er það lífs-
nautnin sem ræður ferðinni. Rit-
höfundar halda uppi umfangs-
miklum atvinnuvegi í sambandi
við prentun og bókaútgáfu en bera
sjálfir minnst úr býtum. Á öllum
vörum sem myndlistarmenn nota
eru háir tollar þannig að ríkið
stórgræðir á þeim. Og þegar á að
fara að spara í þjóðfélaginu byrjar
þjóðfélagið á að spara við þá sem
það græðir á en heldur uppi þeim
sem tapa. Fáránlegur sparnaður
það. Fyrir fimm árum eða svo
sögðu þeir sem standa fremst í
örtölvubyltingunni í heiminum að
á næsta áratug og í framtíðinni
yrðu skapandi listamenn mikil-
vægustu menn í þjóðfélaginu því
að örtölvuöldin þyrfti svo mjög á
skapandi hugsun að halda. Þeir
héldu því fram að í hönd færi
blómatími fyrir skapandi lista-
menn. Víðast hvar hafa þessir
menn verið teknir á orðinu. Um
allan heim rísa miklar menningar-
miðstöðvar og nægir að nefna
Pompidou-safnið í París og Bar-
bican í Lundúnum. 1 Berlín, þar
sem ég var um tíma í sumar, er
að rísa gríðarleg menningarmið-
stöð á Tiergarten-svæðinu. Hluti
hennar hefur þegar verið opnaður
en þegar hún er fullgerð verður
Pompidou-safnið eins og smákofi
í samanburði. Þessi menningar-
miðstöð í Berlín er til vitnis um
þá forystu sem Berlín er að taka
á menningarsviðinu í Evrópu, enda
er mikið að gerast í listum þar og
hvarvetna hafa listaháskólar verið
efldir til muna á síðustu árum. Á
sama tíma og þessi þróun á sér
stað allt í kringum okkur er verið
að spara þar sem sízt skyldi hér á
íslandi. Hér er einungis 0.37% af
tekjum ríkisins varið til lista. Á
Norðurlöndum fara 2% til slíkra
mála og í Frakklandi eru það 4%
svo dæmi séu nefnd. Þetta er al-
röng stefna í fátæku landi. Ef
íslendingar vilja reisa við fjárhag
sinn eiga þeir að flýta sér að ljúka
við byggingu Listasafns íslands
og Þjóðarbókhlöðunnar, og þeir
eiga að byggja tónlistarhöll tafar-
laust. Það á líka að setia Mynd-
lista- og handiðaskóla Islands á
háskólastig sem allra fyrst."
„Hvað ynnist með því?“
Hvað myndlistina snertir þá
þurfum við svo mikið á íslenzkri
listhönnun að halda og ekki síður
iðnaðarhönnun. Það er ein ástæð-
an. Við þurfum vel menntað fólk
til þess að standa undir einhverju
séríslenzku á þessum sviðum. í
húfi eru gífurleg verðmæti sem
einungis geta orðið til í framhaldi
af skapandi hugsun og hug-
kvæmni. Það er illt til þess að
hugsa hve lítils slík verðmæti eru
metin hér hjá okkur. Til marks
um það má nefna að miðað við
forgengilega hluti þá hafa mynd-
listarverk lækkað í verði á undan-
förnum árum. Til að mynda hækk-
ar klósettpappír meira í verði en
myndlistarverk, svo að í raun og
veru er meiri fjárhagslegur ávinn-
ingur af því að fylla híbýli sín af
klósettrúllum en myndlistarverk-
um. Þetta á sér stað hér á íslandi
á sama tíma og myndlistarverk
rjúka upp í verði um alla Evrópu.
Hver og einn getur séð að þetta
er ekki heilbrigð þróun, hvernig
sem litið er á málið. Það gleður
augað meira og gefur manninum
meira að hafa gott málverk á
veggnum en stóran poka af klóset-
trúllum. Við megum ekki fórna
allri ást mannsins á lífshamingju,
hugsjónum og heilbrigðum lífs-
nautnum á altari fánýtra lífsgæða
og gera þannig bifreið tilhugalífs-
ins að skranvagni ágirndarinnar."
„í málaradeild Myndlistar- og
handíðaskóla íslands eru nú 45
nemendur. Hversu margir eiga
erindi?“
„Allir með tölu. Þeir hljóta
þarna mjög góða menntun sem
kemur að fullu gagni enda þótt
ekki verði þeir allir listmálarar.
Þarna er fólki kennt að nota skap-
andi kenndir sem eru það mikil-
vægasta í þjóðfélagi nútímans. Svo
aftur sé vísað til þess sem örtölvu-
fræðingar hafa haldið fram þá er
mikilvægt að stórauka kennslu í
skapandi iðju í skólum landsins.
Þeir sem hljóta slíka menntun
öðlast þekkingu sem er í senn
nytsöm og sterk fyrir þjóðfélagið
og í algjörri andstöðu við niður-
soðna og ófrjóa menningu sem
fjölmiðlarnir halda að fólki."
íslenska hljómsveitin;
Tónleikar á Akranesi,
Selfossi í Keflavík
og Reykjavík
ÍSLENSKA hlómsvcitin undir stjórn Guðmundar Emilssonar mun á næstu
dögum flytja „The Fairy Queen" eftir breska tónskáldið Henry Purcell, á
Akranesi, Selfossi, Keflavík og í Reykjavík.
Mánudaginn 16. desember verð-
ur verkið flutt í Safnaðarheimilinu
á Akranesi kl. 20.30 og þrjú næstu
kvöld á sama tíma, þriðjudaginn í
Selfosskirkju, miðvikudaginn í
Keflavíkurkirkju og fimmtudag-
inn þann 19. í Langholtskirkju í
Reykjavík. The Fairy Queen, eða
Álfadrottningin, sem byggð er að
hluta til á ieikriti Shakespeares,
Draumi á Jónsmessunótt, er af
þeirri tegund sem kallast Masque,
en mætti á íslensku útleggjast
grímuleikur. í grímuleiknum var
tvinnað saman tali, tónum, dansi
og látbragðsleik, en hér verður það
flutt í konsertformi og því nokkuð
stytt.
Einsöng syngja Sigrún Hjálm-
týsdóttir, Marta Halldórsdóttir,
Hrönn Hafliðadóttir, Katrín Sig-
urðardóttir, Gunnar Guðbjörnsson
og John Speight. Aðrir söngvarar
eru þau Sólveig Björling, Elísabet
Waage, Guðbjörn Guðbjörnsson,
Kolbeinn Ketilsson, Anders
Josephsson, Sigurdríf Jónatans-
dóttir, íris Erlingsdóttir, Elín
Sigmarsdóttir, Hildigunnur Har-
aldsdóttir og Halldór Vilhelmsson.
Einnig munu Helga Ingólfsdóttir
semballeikari og Ólöf Sesselja
Óskarsdóttir sellóleikari fara með
stór einleikshlutverk. Tónleikun-
um lýkur með fjöldasöng. Jóla-
sálmar verða sungnir og kirkjukór
viðkomandi safnaða munu leiða
sönginn með undirleik hljómsveit-
arinnar, en í Reykjavík Söngveitin
Fílharmóna.
En þetta verður samt ekki það
síðasta sem tónlistarunnendur
munu sjá og heyra af íslensku
hljómsveitinni á þessu ári, því
fyrirhugað er að halda fjölskyldu-
tónieika við áramót með blásara-
sveit hljómsveitarinnar. Flutt
verða álfalög og önnur létt tónverk
íslcnska hljómsveitin ásamt stjórnanda, Guómundi Emilssyni.
í anda áramótanna. Tónleikarnir
verða síðdegis kl. 15.00 í Selfoss-
kirkju þann 27. desember, Safnað-
arheimilinu á Akranesi þann 29.
kl. 15.30, í Keflavikurkirkju þann
30. kl. 16.00 og að lokum í Lang-
holtskirkju
20.30.
þann 2. janúar kl.
Frottatilkynnmn.