Morgunblaðið - 27.03.1971, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. MARZ 1971
Útgefandi hf. Árvakur, Reykj'avik.
Framkyæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Rilstjórar Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Aðstoðarritstjóri Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfuiltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6, sími 10-100
Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22-4-80.
Áskriftargjald 195,00 kr. á mánuði innanlands.
I lausasölu 12,00 kr. eintakið.
LANDHELGISMÁLIÐ
nrillögur ríkisstjórnarinnar
A og stjómarandstæðinga í
landhelgistmálinu liggja nú
fyrir, og næstu vikur og mán-
uði munu miklar umræður
fara fram á opinberum vett-
vangi um það. Slíkar umræð-
ur eru gagnlegar og til þess
fallnar að skýra í hverju sá
ágreiningur er fólginn, sem
fram er kominn milli þing-
flokkanna í þessu lífshags-
munamáli þjóðarinnar.
Þegar bornar eru saman
tillögur þær sem ríkisstjóm-
in og stjórnarandstöðuflokk-
amir hafa lagt fram á Al-
þingi, kemur til dæmis í ljós,
að í tillögum stjómarand-
stæðinga er ekkert minnst á
þýðingarmikið atriði, sem
fjallað er um í þingsályktun-
artililögu ríkisstjómarinnar.
Ríkisstjórnin leggur sem sé
til, að nú þegar verði undir-
búnar friðunaraðgerðir fyrir
öllum veiðum til vemdar
ungfiski á landgmnnssvæð-
inu utan 12 mílna markanna,
þar sem viðurkennt er, að
um helztu uppeldiisstöðvar
ungfisks sé að ræða. Á þetta
atriði er ekki minnzt einu
orði í tillögum stjórnarand-
stæðinga, en þama er raun-
verulega um það að ræða, að
strax verði hafizt handa um
undirbúning þess að friða
ákveðin svæði utan 12 mílna
markanna. Að þessu leyti
gengur því þingsályktunartil-
laga ríkisstjómarinnar mun
lengra en tillaga stjómar-
andstæðinga.
Ríkisstjómin hefur lagt til
að í frumvarpi, sem lagt
skuli fyrir næsta Alþingi,
verði ákvæði, sem feli í sér
að landgrunnsmörkin verði
ákveðin 50 sjómílur eða
meira. Með þessu ákvæði í
til'lögum ríkisstjómarinnar
er mörkuð meginstefna, en
þess jafnframt vandlega gætt
að binda ekki um of hendur
þjóðarinnar á næstu misser-
um, þegar líkur eru til að
þróunin í þessum málum
verði mjög ör og að tíminn
vinni með okkur íslending-
um. Stjómarandstæðingar
vilja hins vegar lýsa því yfir
nú, að landhelgin verði færð
út í 50 sjómílur á tilteknum
degi eftir eitt og hálft ár. Ekki
verður séð, að slík yfirlýsing
nú mundi þjóna nokkmm
skynsamlegum tilgangi, en
gæti auðveldlega bundið
hendur okkar um of, um að-
gerðir á næstu misserum.
Með tillögu ríkisstjórnarinn-
ar er engan veginn útilokað-
ur sá möguleiki, að fiskveiði-
takmörkin verði færð út áður
en hafréttarráðstefna Sam-
einuðu þjóðanna kemur sam-
an 1973, en talið er rétt að
hafa fullt svigrúm til athafna
á næstu mánuðum og misser-
um.
Stjórnarandstæðingar leggja
einnig til í sinni tillögu,
að lýst verði yfir sérstakri
mengunarlögsögu á haf út og
öðrum þjóðum tilkynnt sú
ráðstöfun. í tillögu ríkisstjóm
arinnar er gert ráð fyrir, að
í frumvarpi því, sem lagt
verður fyrir Alþingi næsta
haust verði ákvæði um ráð-
stafanir er séu nægjanlega
víðtækar til þesis að tryggja
eftirlit af íslands hálfu og
vamir gegn þvi, að hafið
kringum ísland geti orðið
fyrir skaðlegum mengunar-
áhrifum úrgangsefna frá
skipum eða af öðmm ástæð-
um.
Loks er þess að geta, að
stjórnarandstæðingar leggja
til að Ísilendingar lýsi því yf-
ir, að þeir telji sig ekki
bundna af samningunum,
sem gerðir vom við Breta
1961 og samningunum, sem
gerðir voru við Vestur-Þjóð-
verja 1962. Slík ráðstöfun
væri auðvitað með öllu frá-
leit og furðulegt, að menn
sem telja sig vera ábyrga
stjómmálamenn skuli leggja
slíkt til. Ef tillaga stjórnar-
andstæðinga væri samþykkt,
jafngilti það yfirlýsingu um
það af íslands hálfu, að ekki
væri að treysta samningum,
sem við ísland em gerðir og
þjóðin mundi missa það
traust, sem hún nú nýtuT á
alþjóða vettvangi. Ennfremur
ber að gæta þess, að með
samningunum við Breta og
Þjóðverja á sínum tíma, af-
söluðu íslendingar sér á eng-
an hátt rétti til einhliða út-
færslu fiskveiðilögsögunnar,
en samþykktu aðeins, að ef
ágreiningur yrði um slíka út-
færslu við Breta og Þjóð-
verja, myndu íslendingar fall
ast á að leggja slíkan ágrein-
ing undir dóm Alþjóðadóm-
stólsins í líaag. Eins og Ólaf-
ur Jóhannesson, formaður
Framsóknarflokksins, hefur
margsinnis bent á, er Alþjóða
dómstóll einmitt bezta vöm
smáþjóðanna.
Þegar bornar eru saman
tillögur ríkisstjómarinnar og
stjórnarandstæðinga, kemur
auðvitað í ljós, að í tillögum
ríkisstjómarinnar er mörkuð
ábyrg stefna í landhelgismál-
inu, lífshagsmunamáli þjóð-
arinnar, en stjórnarandstæð-
ingar sýna af sér fullkomið
ábyrgðarleysi, auk þess sem
tillaga ríkisstjórnarinar geng-
ur á ýrnsan hátt lengra en
tillaga stjómarandstaaðinga.
Það ber vissulega að harma
að stjórnarandstæðingar hafa
ekki reynzt fáanlegir tll sam-
Pablo Neruda
brímans í þvi, og vegna alda-
skifta sem það boðaði.
Ég fór úr leikhúsinu og
horfði blíðlega á vetrarleg
strætin, grafkyr trén og á eim-
falt starf mannfólksins. Ofs-
inn á leiksviðinu, hið tilbúna
æði var liðið hjá og gleymt
um leið.
Mér fimst okkar tímar vixl-
ist sitt á hvað með þessum
bylgjuhreyfingum milli sann-
leiks sem er ófullmægjandi og
vonar sem er enn ekki búin
að taka á sig mynd.
Úr skurn hins feiknariega
strútseggs sem leikh úsið hef-
ur brotist út úr, bíðum við
ÉG sá sjónleik eftir Arthur
Milier „Gjaldið", einihverstað-
ar, aminaðhvort í Momtevideo
eða Caraoas. Mér fammst það
gott em það særði mig: eim-
hverskonar hertur, sveigju-
laus Tsékov sem stekkur ekki
bros.
Um leið og ég hvarf úr leik-
húsimu var ég líka horfinn
burt frá þessum sjónieik og
vildi heiist gleyma sanmleik
hans og beiskju.
Sama árið sá ég í París eitt-
hvað sem var í senm rudda-
Xegt, illlkeirskið og brjálað, en
líkaði það þó vegna óhamju-
skaparins og smitandi ásta-
Sviðsmynd úr „Gjaldinu“ eftir Arthur Miller.
Alþjóðlegur leikhúsdagur 971:
Alþjóðlegur
boðskapur
— Nóbelsverðlaunaskáldsins
hinir í sætum okkar, frá insta
til utasta bekks, óþreyufullir
að sjá úngamn alfiðraðan hefj-
a®t á vænigjum.
Okkur humdileiðist miú orðið
absúrd'leikhúsið svipað og
teikniseríurnar gömlu, og
raunsæisstefnan hiefur orðið
ellidauð, en tölum varlega,
annars kynni húm að rísa upp-
úr gröfinmi!
Múrarnir eru greimilega
hrundir; og á þeim sjö eyum
sjö úthafa heimsins, sem afflir
vilja byggja oig allir þekkja
og kannasit við, þar viljum vér
í leikhúsi sjá okkur sjálf eims-
og við voruim og eimsog við
munum verða.
SkáldiskapuT er miitt daglegt
brauð; og þó ég sé bara skáld
í Chiile þá er ég sérhverjum
ykkar í senm n'álægur og f jar-
lægUr, menm og konur heirns-
leikhússins.
Þó held ég okkur komi sam-
an um hvað ailla vantar; Leik-
hús sem sé einfalt án þess að
vera eimfel'diniimgslegt, glögg-
skygnt en ekki ómannúðlegt,
og streymir fram eimsog ám-
ar úr Andesfjöilum inman
þeirra bakka sem þær hafa
sjálfar gert sér.
Halldór Laxness þýddi.
Umdeild ákvörðun
Bandaríkj aþings
varðandi hljóðfráar farþegaþotur
Washington, London, Moskvu,
25. marz — AP
• Báðar deildir bandaríska
þingsins hafa nú samþykkt
frumvarp þess efnis, að hætt
verði öllum fjárveitingum til
smíði hljóðfrárrar farþegaþotu
— eða svonefndrar SST-þotu.
• Hefur þessi ákvörðun þings-
ins vakið furðu í Bretlandi, en
brezkir og franskir sérfræðingar
hafa, sem kunnugt er, smíðað
hljóðfráa þotu, sem hlotið hefur
nafnið Concorde, og hefur til-
raunafiug með þotunni gefið
góðar vonir.
• Tass-fréttastofan sovézka
stöðu um landhelgismálið og
stefna bersýnilega að því að
gera landhelgismálið að póli-
tísku bitbeini í þeim þing-
kosningum sem framundan
eru. En reyns'lan sýnir, að
þeir sem ástunda slík vinnu-
brögð bera það ekki úr býtum
sem að er stefnt og það mun
einnig koma í ljós nú.
skýrði í dag frá ákvörðun
bandaríska þingsins og segir, að
hún feli í sér vantraust á efna-
hagsstefnu Nixons forseta.
Bandarísk yfirvöld hafa þegar
varið sem svarar um 100 millj-
örðum íslenzkra króna til til-
rauna og rannsókna varðandi
smíði hljóðfrárrar farþegaþotu,
og hafa tilraunirnar verið gerð-
ar hjá Boeing-flugvélaverksmiðj
unum. Orðrómur hefur verið
uppi um að japanskir flugvéla-
smiðir væru reiðubúnir til að
kaupa niðurstöður þessara til-
rauna, líkön, teikningar og tæki,
fyrir tíunda hluta upphæðarinn-
ar, sem varið hefur verið til til-
raunanna ,en sá orðrómur hefur
verið borinn til baka. Lítur þá
helzt út fyrir að öllu þessu fé
hafi verið varið til einskia.
Þótt þingið hafi stöðvað fjár-
veitingar tii smíðinnar, er þó
ekki talið útilokað að þeirri
ákvörðun verði breytt. Talsmað-
ur flugvélasmiða í Bandaríkjun-
um, sem ekki er nafngreindur
en talinn mjög ábyrgur, sagði
við fréttamenn í dag; „Það er
hreinasta firra að draga þá
ályktun af einni samþykkt þings
ins að Bandaríkin hefji ekki
smíði hljóðfrárrar þotu, og það
mjög fljótlega. Hljóðfráar þotur
eru jafn óhj ákvæmilegar ®g
þotuöldin var, og þar eru Banda
ríkin sízt undanskilin. Þegar
Bandaríkjamenn setjast niður ®g
íhuga hvað gert hefur verið, er
ég viss um að þeir breyta þess-
ari ákvörðun."
Mao-2
þagnaður
Bochum, V-Þýzkalandi, 25. marz
— AP
TALSMAÐUR vestur-þýzku
geimrannsóknastofnunarinnar í
Bochum skýrði frá því í dag.
að kínverslki gervihnöttourimn
„Mao-2“ hefði hætt að senda
upplýsingar til jarðar í kvöld.
Hnettinum var skotið á braut
umhverfis jörðu 3. þessa mán-
aðar.
Ekki er vitað hvort um bilua
er að ræða í hnettinum eða
hvort kínverskir vísindamenn
hafa slökkt á senditækjum han».