Morgunblaðið - 04.01.1969, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. JANÚAR 1969
11
Soffía Kjaran — Minningarorð
HINN 28. desember sl. lézt hér
í borg Scxffía Kjaran, ekkja
Magnúsar Kjarans stórkaup-
manns, nýlega 77 ára. Soffía
fæddist í Hafnarfirði 23. desem-
ber 1891, dóttir Franz E. Siem-
s'ens, sýslumanns og konu hans,
Þórunnar Ámadéittur landfógeta
Thorsteinson, en ættir þeirra
Thorsteinsona og Finsena eru
kunnari en svo að hér þurfi að
rekja. Soffía ólst upp í hópi
mannvænlegra systkina og er nú
aðeins eitt þeirra enn á lífi, Sig-
ríður, ekkja Páls Einarssonar,
hæstaréttardómara, en bræður
þeirra, Ámi ræðismaður og
Theódór kaupmaður em látnir.
Þær systur fengu hið bezta
vegamesti frá móðurgarði, en
móðir 'þeirra var hin myndarleg-
asta húsmóðir.
Um aldamótin, er foreldrar
Soffíu fluttu til Reykjavikur,
komst hún, þá á táunda ári, í
það umhverfi ættmenna og vina
er síðan móta'ði líf hermar. Hún
gekk þar á Kvennaskólann og
átti þar og síðar í ungmennafé-
lagsskapnum samleið með nán-
ustu vinkonum sínum og stall-
systrum og síðan langa ævi, sem
hin frjóu viðhorf þessara ára
mótuðu, og þar spratt hin ævi-
langa vináttu þeirra Dóm Þór-
hallsdóttur.
í ungmennafélagsskapnum
hófust kynni hennar og Magnús-
ar Tómassonar Kjaran, hins
glæsta glímukappa, en þau gift-
ust 25. september 1915. — Magn-
ús 'hafði þá þegar gerzt verzlun-
armaður og varð brátt einhver
umsvifamesti kaupmaður
Reykjavíkur, er hann varð fyrst
meðeigandi en síðan einkaeig-
andi verzlunarmnar Liverpool, er
hann rak til 1930. Hafa menn
enn í minnum hve Magnús bar
af um röskleik og snyrti-
mennsku og var hann mörgu
verzlunarmannsefni fyrinmynd.
Eftir 1930 gerðist Magnús stór-
kaupma'ður og rak heildverzlun
æ síðan en fyrir 1930 tók hann
að sér hið ábyrgðarmi'kla starf
að verða framkvæmdastjóri und-
irbúningsnefndar IOiOO ára afmæl
ishátíðar Alþingis. Það er óþarft
hér að bæta lofi á það afrek
sem Magnús þá vann, og var lof-
að jafnt innanlands sem erlend-
is, en hitt er ástæða til að rninna
á nú, að það er ekki sama hver
við hlfð manns stendur við slík
stórvirki, og Magnús naut þá sem
oftar mannkosta sinnar glæsilegu
eiginkonu, ljúfmennsku hennar,
glaðlyndis og hjartahlýju, ásamt
afburða húsmóðurhæfileikum,
sem allt bætti upp útsjónarsemi,
röskleika og kjark bóndans,
enda þurfti alla þá kosti til að
svo vel tækist sem varð. — Þá
og bæði fyrr og sáðar voru hús-
móðurstðrf Soffíu mjög umsvifa-
mikil. Magnús var mjög um-
svifamikili framámaður í röðum
verzlunarmanna, í Verzlimarráði
og bæjarstjóm og á síðari árum,
áfram í anda ungmennahreyfing-
arinnar, einn af frumkvöðlum
Lionsfélagsskaparins, en áður í
stjóm Rauðakrossins. — Þau
hjón vooru mjög vinmörg og vina
glöö, og ærið oft gestkvæmara
en heimilisfólkinu næmi. —
Soffía var sjálf fyrst og fremst
og af öllu hjarta húsmóðir, þ.e.
eiginkona og móðir, en hún var
þó, svo sem hún átti ætt til, list-
hneigð og naut þess vel í sam-
búð við mann sinn, sem var
hinn rnesti fagurkeri um söfnun
bóka og annarra listaverka.
Soffía var um margra ára bil
mikið starfandi í Lestrarfélagi
kvenna, sem á árunum milli
styrjaldanna gegndi mjög þörfu
mermingarhlutverki, ásamt
skemmtihlutverki, sem einnig
var nokkurs virði. — Mér, sem
óx upp og bjó í næsta nágrenni
hennar um áratugi verður ávallt
kærust minningin um hjarta-
'hlýju glæðværð og óbilandi já-
kvasíð lífsviiðhorf, sem engum
munu gleymast er hana þekkti.
Soffía missti mann sinn 1962,
eftir nærri fimm áratuga sam-
búð, og varð einnig fyrir þeirri
sorg, að dóttir hennar, Þórunn,
hin gjörvilegasta kona, sem gift
var Pétri Ólafssyni, fram-
kvæmdastjóra, féll frá eftir
erfitt sjúkdóms'Stríð á bezta aldri,
1966. Þessi áföll bar Soffía méð
þeim styrk sem vænta mátti og
var áfram sem áður börnum sín-
um og barnabörnum uppspretta
hjartahlýju og jákvæðra lífsvið-
horfa. Börn hennar, Birgir hag-
fræðingur og alþingismaður, sem
kvæntur er Sveinbjörgu Blönd-
al frá Siglufirði, Sigriður, sem
er gift Sigurjóni Sigurðssyni,
lögreglustjóra og Eyþór, sem
alla tíð og til hinztu stund-
ar hennar bjó hið næsta
henni, svo og barnabörn-
in og þ eirra böm munu
varðveita og skila áfram mann-
kostum hennar, sem hún greipti
í huga þeirra, en sá minnisvarði
mundi henni kærastur.
Baldur Möller.
SOFFÍA Kjaran, ekkja Magnús-
ar Kjaran stórkaupmanns, er lát-
in eftir margra ára sjúkdómsbar-
áttu. Með henni er horfinn af
sjónarsviðinu rismikill fulltrúi
aldamótakynslóðarinnar og mik-
ilhæf mannkostakona er verður
minnisstæð öllum, sem henni
kynntust.
Heimili þeirra Soffíu og Magn-
úsar var eitt af fyrstu heimil-
imum, sem ég, bamungur, kynnt
ist, vegna vináttu foreldra minna
og þeirra. Magnús Kjaran og
faðir minh vom samherjar í
ungmennahreyfingimni, og tók-
ust þá þegar með þeim góð
kynni. Með foneldrum Sofifíu og
hennar fólki annars vegar og
föðurforeldrum minum hins veg-
ar voru náin tengsl og vinátta,
og leiddi þet'ta aLlt til sambands
milli fjölskyldnanna, sem hefur
ekki rofnað til þessa dags. Eg
og mitt fólk á þeim Magnúsi og
Soffu — eins og vinir hennar
alltaf kölluðu hana — mikið að
þakka, og er það ástæöa þess-
ara fáu orða.
Magnús Kjaran vann sig upp
úr fátækt, hann fékk litla skóla-
göngu, en aflaði sér menntunar,
sem margur háskólagenginn mað
ur mátti öfunda hann af. Hann
var einn af mestu glímumönnum
landsins, og þátttakandi í Ol-
ympíuleikjunum 1912. Hann
lagði fyrir sig verzlimarstörf,
fyrst í annarra þjónustu, en brátt
fyrir eigin reikning, og hann
varð einn af duigmestu kaup-
sýslumönnum þessa lands. Af-
reks- og atorkumaður var hann í
öllu, sem hann fékkst við, og
hamhleypa til allra starfa. Unun
var að því að sjá hann vinna og
láta aðra vinna. Ég átti því láni
að fagna að kynnast þessari hlið
Magnúsar, og bý að því enn. En
um gáfur, dugnað og kunnáttu
Magnúsar — og um þáð traust,
sem til hans var borið — nægir
raunar að nefna það eitt, að
hann varð valinn til að verða
framkvæmdastjóri Alþingishátíð
arinnar 1930, eins stærsta og
áhættumesta fyrirtækis, sem ráð
izt hefur verið í á íslandi. All-
ir, sem til þekkja, eru á einu
máli um það, að hann leysti
þetta verkefni af hendi eins vel
og á varð kosið, og mun það
halda nafni hans á lofti um
langa framtíð. — Magnúsi Kjar-
an verður annars ekki lýst með
fáum orðum, eins fjölhæfur og
litríkur persónuleiki og hann
var.
Soffía Kjaran var af merku og
siðfáguðu fólki komin, og það
fór ekki fram hjá neinum, sem
átti skipti við hana. Hún var
tiginmannleg — en þó látlaus —
í framkomu, og sópaði að henni
hvar sem hún fór. Þeir, sem
kynntust henni vel, mátu mest
heilsteypta skapgerð hennar og
trygglyndið, sem aldrei brást.
Hún var mjög vel gefin og
menntuð kona, og í vinahópi var
hún sú, sem bezt yar hlustað á
og mest tekið tillit til, en hún
beitti áhrifavaldi sínu með nær-
gætni. Hún kaus að helga starfs-
krafta sína heimili, eiginmanni
og bömum, og fjölmargir vinir
þeirra hjóna nutu þar góðs af.
Veit ég, að margir minnast
heimilis þeirra nú me'ð þakklát-
um hug. Þau vom bæði höfð-
ingjar í lund og gestrisin svo af
bar, og heimili þeirra var þekkt
fyrir rausn og myndarskap. Það
var ekki aðeins fallegt og smekk
legt heimili, heldur bar það
merki ríks listaáhuga hjónanna.
Hjónaband Soffíu og Magnús-
ar Kjaran var óvenju farsælt,
þau voru mjög samhent og
studdu hvort annað eftir mætti.
Soffía var manni sínum ómetan-
leg stoð í veikindum hana síð-
ustu árin, sem hann lifði. Eftir
lát hans, 1962, fór heilsu hennar
að hnigna fyrir alvöru, og síð-
ustu æviárin átti hún við mikla
vaniheilsu að stríða, en hún sýndi
frábæra þrautseigju í veikind-
um sínum, og kvartaði aldrei.
Hún hélt andlegri reisn sinni til
síðustu stundar.
Nú við lát Soffíu Kjaran vil
ég fyrir hönd margra vina votta
minningu hennar virðingu og
þökk, og færa ástvinum hennar
hjartanlegar samúðarkveðjur.
Klemens Tryggvason.
þedrra hjóna, án þess að hafa vit
á að gefa því gaum hversu svip-
mikið og fagurt heimili þeirra
var. Síðar á Mfsleiðinni varð
okkur ljóst, að þau hjónin höfðu
skapað heimili, sem geymdi eitt
fegursta safn listaverka og
bóka, sem tffl er 1 Reykjavík.
Þessu kynntumst við betur á
fullorðinsárunum, enda hlutað-
ist frú Soffía til um það, að við
bræður heimsæktum hana einu
sinni á ári. Eru minningar okk-
ar frá þeim heimsóknum hinar
ljúfustu.
Okkur, sem búíð höfum í þess-
um borgarhluta, eru minnis-
stæðar kl'ukknahringingarnar úr
kirkjugarðinum, þegar Bjami
gamli hringjari stóð þar við lík-
húsdymar og kvaddi Reykvík-
inga síðustu kveðju. Á sama hátt
er okkur minnisstæður sálma-
söngurinn, sem barst út á hljóð-
látum dögum. í bók sinni,
Brekkutootsannál, lýsir Laxness
snilldarlega áhrifum þessa
klukknahljóms, en enginn vafi
er á því, að hann hefir sömu
klukkuna í huga. í dag hringir
þesisi klukka enn einu sinni og
þá til að kveðja síðasta yininn,
sem var í blóma Mfsins í þessu
hverfi, þegar við fluttumst í það.
Við systkinin frá Hólavöllum
sendum Kjaranssystkinunum
innilegustu samúðarkveðjur og
þökkum þeim og móður þeirra
fyrir ævilanga vináttu.
Hólavallasystkin.
Kveðja frá Lionsklúbb
Reykjavíkur.
VIÐ félagamir í Lionsklúbb
Reykjavíkur minnumst frú
Soffíu Kjaran með virðingu og
þakklæti.
Við minnumst hennar frá þeim
tíma að hún toom fram á sam-
fundum okkar við hhð manns
síns, Magnúsar Kjaran, stofn-
anda klúbbsins, fyrsta for-
manns okkar og fyrsta umdæm-
isstjóra. Við minnumst glæsi-
leika hennar og þeirrar mildi og
heiðríkju, sem hún flutti jafnan
með sér. Við minnumst hennar
etoki síður eftir að hún varð
ein og þá sérstaklega hins ein-
læga áhuga hennar fyrir vel-
famaði okkar.
Hún bar móðurlega umhyggju
fyrir okkur og hafði vakandi
áhuga fyrir starfsemi okkar og
allri vegferð.
Þegar við nú kveðjum þessa
góðu og göfugu toonu viljum
við heiðra minningu hennar
fyrst og fremst með því að reyna
að bregðast ekki trausti hennar.
E. H.
SOFFÍA Kjaran er horfin af
sjónarsviðinu. Þar er genginn
persónuleiki, er seint mun
gleymast, þeim er áttu því láni
að fagna að kynnast henni. Eg
minnist hennar fyrst fyrir 38
árum. Þá kom ég á heimffli henn-
ar og manns hennar, Magnúsar
Kjaran stórkaupmanns. Við
Birgir sonur þeirra vorum
bekkj arbræ'ður og þar vorum
við skólabræður alltaf velkomn-
ir og ávalít tekið með þeirri
alúð og hlýju sem var þeim
hjónum svo eiginleg. Eftir skóla-
námið skildust leiðir í bili,
vegna breyttrar búsetu. En 1945,
er við hjónin fluttumst til Stokk
hólms, lágu leiðir saman á ný.
Þau Soffía og Magnús voru þá
þar fyrir og tóku okkur eins og
við værum börn þeirra, og sú
hjálpsemi, sem við nutum hjá
þeim var í senn ómetanleg og
ógleymanleg.
Soffía var óvenjulega vel gerð
toona. Hún var ein af þeim sem
lét sér ekkert mannlegt óvið-
toomandi. Hún fylgdist með öUu
og hafði fágætan áhuga á öllu,
sem gerðist nær og fjær. Og hin
sfðari ár, eftir að heilsu henn-
ar fór að hnigna, virtist þetta
ekkert breytast. Aðeins nokkr-
um dögum áður en hún dó, heim
sótti ég hana og þar var enn að
finna sömu hlýjuna og sama
áhugann, sem hafði einkennt
hana allt hennar líf.
Hún ói mest allan aldur sinn
í Reykjavík og mér finnst borg-
in orðin fátækari að henni
genginni.
Við hjónin kveðjum hana
með söknuði og sendum bömum
hennar og öðrum vandamönn-
um innilegar samúðarkveðjur.
Ólafur Tryggvason.
Kveðja frá Hólavöllum:
Á BJÖRTUM degi vorið 1924
fluttumst við fjögur systkinin
með foreldrum okkar að Hóla-
vöUum við Suðurgötu. Syst-
kinahópurinn átti eftir að
stækka, þannig að í því húsi
tvöfaldaðist hópurinn. Þá stóðu
örfá hús sunnan vfð Landakots-
hólinn en norðan við kirkju-
garðinn. Þessi byggð var í raun-
inni í útjaðri borgarinnar, því
þá var engin byggð toomin á
Melana og vestur undan var
næstum engin byggð komin, aUt
vestur að Eiði, nema húsin Hof
og Ás.
I fallega húsinu sunnan við
Landatootshólinn bjuggu þau
Magnús og Soffía Kjaran og
ruðu böm þeirra fljótt leikfélag-
ar okkar systkinanna, enda voru
þau á svipuðu reki og við. Kynnt
umst við því heimili Kjarans-
hjónanna strax og urðum þar
húsgangar á æskuárunum. Frá
þeim dögum hefir haldizt vin-
átta okkar systkinanna við
Kjaranssystkinin.
AUtaf var gott að tooma á
heimili Soffíu Kjaran. Hún var
barngóð og glaðlynd. Hún hafði
gott auga fyrir því broslega við
hlutina og oft minntist hún á
það við okkur síðar á Mfsleið-
inni að eintoennilegt hafi sér
fundizt að sjá okkur sex bræð-
uma klifra yfir girðinguna um
hús hennar nokkra metra frá
hliðinu og sumir það litlir, að
hjálpa varð þeim yfir.
Hjá henni áttum við jafnan
öruggan skilning á vanda okk-
ar ungiinganna, góðan -málsvara
og tryggan vin. Og hún hafði
eirihvern veginn alltaf tíma til
þess a’ð hlusta á vandamálin og
leggja á ráðin um hvemig fram
úr skyldi ráðið. — Á þeim
árum umgengumst vfð heimili
SVAR MITT jfgH
EFTIR BILLY GRAHAM
ÉG heyri, að það sé erfitt að vera trúaður maður. Er
þá ekki bezt að leitast við að lifa góðu lífi og láta svo
kylfu ráða kasti um framhaldið?
Já, vegur kristinnar trúar er ekki greiðfærasti veg-
urinn, enda hefur sá, sem lagði hann, Jesús Kristur,
aldrei fullyrt, að svo væri. Hann sagði: „röngt er
hliðið og mjór vegurinn, er liggur til lífsins, og fáir
eru þeir, sem finna hann“ (Matt. 7,14).
Ef þér eruð að leita að auðveldri leið, þá skuluð
þér fyrir alla muni ekki verða kristinn. Boðorðin um
að elska, um að fyrirgefa og að hlýða eru fjarri því
að vera auðveld. Sama er að segja um að „afneita
sjálfum sér“, og það reynir jafnvel enn meir á þol-
rifin að „taka upp kross sinn og fylgja Jesú“.
Það er alltaf hægara að láta berast með straumn-
um en- að berjast á móti honum, og það er miklu
skemmtilegra að vera í hópi fjöldans en að vera
„öðruvísi en aðrir“, jafnvel svolítið „kyndugur“ eins
og sumir segja. Það er þægilegra að kitla sínar lægri
hvatir, gera það, sem okkur sýnist og fara þangað,
sem okkur þóknast, en að hlusta á rödd samvizkunn-
ar.
Sé yður ekkert áhugamál að finna lífi yðar tilgang
og grundvöll og þér viljið hætta á að fara á mis við
gleði himinsins og að líf yðar verði ekki of þungt á
metaskálunum, þá ráðlegg ég yður eindregið að verða
ekki lærisveinn Jesú.