Morgunblaðið - 24.09.1963, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 24. sept. 1963
MORCUNBLAÐIÐ
3
V
DRAUMUR flestra unglinga
er að sjá sig um í heiminum.
Margir senda börn sín á mála-
námskeið erlendis á sumrin,
en sjaldgæfara er að þau geti
fengið vinnu þar. Þó bar það
við í sumar, að Hrafn Gunn-
laugsson, sonur dr. Gunnlaugs
Þórðarsonar og konu hans.
Herdísar Þorvaldsdóttur, ví
á stórum búgarði á Jótla
og var um skeið aðstoð:
kokkur hjá dönskum aðals
manni, sem þar bjó. Hrafn fór
fyrst í skóla á Norður-Jót-
landi, en hafði ráðið sig til
landbúnaðarstarfa seinnihluta
sumars. Hann kom heim með
Gullfossi sl. fimmtudag og
hafði blaðamaður Morgun-
blaðsins tal af honum og
spurði hann um Jótlandsdvöl-
ina.
— Ég var fyrst í einn og
hálfan mánuð í Östvendsysset
Ungdomsskole. Við vorum

Hrafn með systrum sínum Xinnu og Snædísi.
Spjallað víð Hrafn Gunnlaugsson, 14 ára, sem var í sumar
kokkur dansks aðalsmanns
átta íslenzkir strákar þarna,
en okkur fannst að við hefð-
um getað haft meira gagn af
skólavistinni en varð og urðu
það nokkur vonbrigði. Við
héldum að í skólanum yrðu
jafnaldrar okkar, en þegar
þangað kom reyndust vera þar
eintómar stelpur, flestar um
tvítugt. Það var þó ekki það
versta, heldur hitt að þeir
voru fullkristnir fyrir okkar
smekk. Ekki gekk á öðru en
bænakvaki og sálmasöng all-
an liðlangan daginn. Hafi ein-
hver okkar verið trúaður fyr-
ir, þá er búið að koma þeirri
trú fyrir kattarnef nú. í landa
fræði og reikningi var verið
að kenna það, sem við höfðum
þegar lært. Skólastjórinn var
ágætur karl, en konan hans
réði miklu. Hún er helmingi
minni og helmingi feitari en
bóndi hennar. Að skólanum
standa K.F.U.M. og ein teg-
und kvenskáta, sem kallaðar
eru „Grænu spætur.“ Þegar
við vorum beðnir um að
syngja íslenzkan borðsálm,
datt okkur helzt í hug að
syngja Yfir kaldan eyðisand,
en hættum þó við það. Reynt
var að gera okkur ýmislegt til
skemmtunar. Skólastjórinn ók
okkur t.d. til Álaborgar til
þess að sjá West Side Story.
Lét hann okkur greiða benzín-
ið á bílinn og þóknun fyrir
aksturinn. Það var skemmti-
legt að fara til baðstrandar-
innar þarna rétt hjá.
— Hvernig fórstu að því að
fá vinnu?
— Frænka mín, sem þýr í
Danmörku, útvegaði mér
vinnu hjá hofjægermester
Lúttichau, en hann stjórnar
um 10 búgörðum í nágrenni
Vejle-fjarðarins á Jótlandi.
Hann kvaðst mundu borga
mér, eins og ég gæti unnið.
Ég kvaddi skólann með litlúm
söknuði, en hafði þó haft það
gagn af honum, að ég var
kominn sæmilega niður í mál-
inu og hugði gott til að læra
meira með því að vera ein-
göngu innan um Dani. Eftir
ferð með þremur járnbraut-
arlestum kom ég til smá-
þorps, sem heitir Dahlgárd, en
þangað átti að sækja mig. Eng
inn beið mín á stöðinni, svo
að ég tók að spyrjast fyrir um
hallir í nágrenninu. Fékk ég
það svar, að þarna væru eng-
ar hallir. Rétt í því kom bíll
á fleygiferð og staðnæmdist
við stöðina. Út spratt maður
og bað mig afsökunar á bið-
inni með romsu á józku, sem
ég skildi ekk^|t orð af.
— Þegar til hallarinnar
kom, var mér gefið að borða
og komið fyrir í ágætu her-
bergi í húsi vinnufólksins.
Höllin var mjög furðuleg á-
sýndum, en ekki mjög gömul.
Þar býr Lútiichou hofjæger-
meistari á sumrin ásamt konu
sinni.
— Búgarðurinn er þrískipt-
ur. Á ströndinni er fiskirækt-
arstöð, en ofar eru svínabú
og nautabú. Inn á milli er
sauðfé haft á beit, til þess að
fullnýta landið. Skógurinn í
kring er fullur af dádýrum.
Landbúnaðurinn þarna minn-
ir ekkert á íslenzkan land-
búnað. Heyið er ekki þurrkað,
heldur keyrt beint í súrheys-
turna og beljunum er að
mestu gefinn hálmur.
— Ég vann í fyrstu á kúa-
búinu við vélarnar, en svo fór
helzta eldabuskan og Lútti-
chau spurði mig, hvort ég
vildi fara í eldhúsið. Mér
fannst þetta ágæt tilbreyting
og tók til við að matbúa ýmsa
fiskrétti fyrir hjónin. Það
væri synd að segja, að und-
irtektirnar hafi verið slæmar.
Hofjægermeistarinn hældi
mér á hvert reipi og ekki leið
á löngu fyrr en hann smakk-
aði varla annað en það, sem
ég matreiddi.
— Fyrst var ég alltaf á nál-
um að hjónin mundi fussa við
matnum, en það var öðru nær.
Svo tók ég að færa mig upp
á skaftið og reyna alls kyns
rétti, sem Lúttichau hafði
aldrei smakkað. Hræddastur
var ég, þegar ég steikti fransk
brauð með skinku, osti og
tómatsósu í ofni, og lét bera
þeim. En ótti minn var ástæðu
laus, hann sagðist aldrei hafa
smakkað annað eins lostæti.
Einnig gaf ég honum baked
beans og nú borðar hann ekk-
ert án þeirra. Lúttichau er
staðráðinn í að koma til ís-
lands, til þess að fá góðan
fisk. Hann er orðinn dauðleið-
ur á venjulegum veizlumat,
einkum svínakjöti. Ég varð
líka leiður á svínakjöti, það
verður væmið er til lengdar
lætur.
— Við Lúttichau spjölluð-
um mikið saman. Þau hjón
voru afbragðsfólk, með því
bezta, sem ég hef kynnzt.
Karlinn var alltaf að bjóða
mér að koma til sín á kvöld-
in og spila billiard. Hann
spurði mig spjörunum úr um
ísland. Ég var líka farinn að
bregða fyrir mig józkuslett-
um, en hann leiðrétti mig og
sagði mér, hvað væri góð
danska og hvað józk mállýzka.
Hann sagði mér, að pabbi yrði
reiður ef ég léti hann heyra
að árangur dvalarinnar í Dan-
mörku, væri bjöguð józka.
Þegar ég kom til Kaup-
mannahafnar og hitti frænda
minn, ætlaði ég aldrei að
geta komið upp íslenzku orði.
— Kynntist þú ekki ein-
hverjum jafnöldrum þínum
þarna?
— Jú, það voru nokkrir á
búgarðinum, en beztu kunn-
ingjar mínir urðu fjósamenn-
irnir. Þeir voru flestir rétt
undir tvítugu, sumir 16 ára.
Þeir unnu frá kl. 3 á nótt-
inni til 9 á morgnana, sváfu
svo til 3 á daginn og unnu
þá til kl. 6. Fjósamennirnir
voru beztu strákar, en mikið
skelfing held ég að þeir hafi
gert lágar kröfur til lífsins.
En sá sem ég mat einná mest
á búgarðinum var umsjónar-
maðurinn Clausen.
— Ætlar þú að heimsækja
Lúttichau einhvern tíma síð-
ar?
— Ætli það ekki. Hann bað
mig að sj áum það, ef einhver
úr fjölskyldunni kæmi til
Danmerkur, að koma og mat-
reiða fyrir hann fisk!

STAKSTEIMAH
25 þátttakendur
í góðakstri BFÖ
Á LAUGARDAG fór fram hin
árlega góðaksturskeppni Bind-
indisfélags ökumanna. 25 öku-
menn tóku þátt í keppninni og
▼oru látnir leika margvíslegar
listir á farartækjum sínum,
svara margvíslegum spurningum
og reyndu eftir megni að forðast
gildrur, sem lagðar voru fyrir
þá.. Sigurvegari í keppninni varð
að þessu sinni Ómar Ragnarsson.
Keppnin hófst við Bifreiðaeft-
irlit ríkisins kl. 2 á laugardag,
og þurfti ekki langt að aka
þar til að fyrstu þrautunum kom.
í Höfðatúni áttu ökumenmrnir
að taka ai stað i lausri möl,
aka eftir planka og fleira og
«ðan rak hver þrautin aðra,
taka af stað í brekku, fara gegn-
um mjó hlið, fylgzt var með
akstri þeirra á akreinum, stefnu
ljósanotkun og fleira.
Hjá Skátaheimilinu við Snorra
braut var brúðu komið fyrir við
framhjól bílsins meðan ökumenn
irnir leystu úr spurningum um
umferðarreglurnar ínm í bæki-
stöðvum lögreglunnar. Ók stór
hiuti þátttakenda yfir brúðuna,
þegar út kom.
Vestur við Háskóla var upp-
stoppuð kind dregin í veg fyrir
bílinn til að reyna a viðbragðs-
flýti ökumannanna og niðri i mið
bæ höfðu nokkrir drengir þann
framh. á bls. 23
/ á NA /S hnútar
I ✓ SV50hnútar
V; Sn/Homa
• úii
V Siúrír
S Þrumur
Vtraii
KuktaM
Hituhf
H Hml
L Lmtl
VEÐUR var stillt og þurrt
um allt land í gaer. Klukkan
15 var hitinn víðast 6—8 stig.
Blika var á lofti um morg-
uninn og þykknaði meir og
meir upp um daginn. Loftvog
var ört fallandi sunnan lands,
því að nýmynduð lægð fór
ört vaxandi skammt suður af
landinu. Var búizt við regni
af hennar völdum um nær
allt land í dag.
Framsókn og rússneski
herinn sammála
Menn velta því fyrir sér, hvort
Framsóknarmenn séu hreyknir
af því, að nú er komið á dag-
inn, að rússneski herinn er ná-
kvæmlega á sama máli og Fram
sóknarhlaðið varðandi varnir
tslands. Grein sú, sem birtist í
„Rauðu stjörnunni“, málgagni
rússneska hersins, gæti nánast
verið þýðing úr Tímanum. Þar
er að finna sömu orðin, sömu
,röksemdirnar“ fyrir því að
NATO eigi ekki að hafa aðstöðu
í Hvalfirði. „Rauða stjarnan“ og
Tíminn segja bæði, að fram-
kvæmdir í Hvalfirði bjóði heim
árás. Þau segja líka, að slíkar
framkvæmdir séu ekki í sam-
ræmi við Moskvusáttmálann um
bann við kjarnorkusprengjutil-
raunum. Þau segja bæði að ís-
lenzka þjóðin sé mótfallin samn
ingum um byggingu nýrrar olíu
stöðvar í Hvalfirði og slíkt sé í
andstöðu við hagsmuni íslend-
inga.
Kommúnistar kátir
Kommúnistar hér á landi eru
að vonum kátir yfir því, að
þeir skuli vera á línunni og ná-
kvæmlega sömu skoðunar og
málgagn Rauða hersins. Vera
má að Þórarinn Þórarinsson sé
einnig ánægður með frammi-
stöðu sína, en hitt orkar vissu-
lega tvímælis, hvort allir Fram-
sóknarmenn sáu jafn ánægðir.
Morgunblaðið hyggur að þeir
muni vera margir í röðum Fram
sóknarmanna, sem sjá nú betur
í gegnum skrif flokksblaðsins og
athafnir þeirra manna, sem nú
ráða lögum og lofum í Fram-
sóknarflokknum.
Margir Framsóknarmenn, vafá
laust meiri hluti þeirra eru
einlægir stuðningsmenn Atlants-
hafsbandalagsins, og þeir munu
varla vera þakklátir fyrir það,
hve þóknanleg skrif Tímans eru
hernaðarsérfræðingum Rússa.
Njósnir Rússa
S.l. sunnudag birtist í komm-
únistablaðinu langhundur, þar
sem reynt er að verja njósnir
Rússa hér á landi og jafnframt
haldið áfram árásunum á Ragn-
ar Gunnarsson, manninn, sem
Ijóstraði upp um njósnastarf-
semi Rússa. Það leynir sér ekki,
að kommúnistar telja njósnir
Rússa réttlætanlegar og mundu
hvenær sem er hjálpa þeim i
iðju sinni. Það fer heldur ekkl
á milli mála, að þeir eru ösku-
reiðir Ragnari Gunnarssyni fyrir
það að virða íslenzka hagsmuni
og koma upp um moldvörpu-
starfsemi rússneska sendiráðs-
ins.
íslendingar munu lengi minn-
ast þess, að réttindi sendiráðs-
manna voru notuð til njósna-
starfsemi. Menn gera sér líka
grein fyrir því, að ólíklegt er aS
þetta sé eina tilvikið, þar sen*
Rússar hafa stundað njósnir hér
á iandi. Þvert á móti er fyllsta
ástæða til þess að ætla að stöð-
ugar og víðtækar njósnir séa
stundaðar hér, eins og innara
staðar, af erindrekum heims-
kommúnismans. Þess vegna cr
rétt að minna öðru hvoru á
njósnamál Rússanna, svo mena
séu ætið á varðbergi.