Alþýðublaðið - 22.05.1992, Blaðsíða 17

17
Föstudagur 22. maí 1992
VÖRIIVERD GÆT1 LÆKK-
AÐ UM FJÓRDUNG
- ef hagsmunir neytenda og bœnda yrðu hafðir að leiðarljósi
Á næstu árum er fyrirsjáanlegt að
stuðningur ríkisins við landbúnað mun
dragast saman og stefnt er að því að
lækka verð á landbúnaðarafurðum.
Jafnframt er ljóst að samkeppni við er-
lendar afurðir mun gjörbreyta aðstæð-
um í landbúnaði á íslandi. Bændur hafa
skynjað þessa miklu umbyltingu sem
er í vændum, en enn eigum við langt í
land með að ná því frelsi sem nauðsyn-
leg er til að ná því tvíþætta markmiði
sem neytendur fella sig við: Lækka
vöruverð og bæta hag búenda eins og
annarra neytenda. Jákvæðri þróun
stendur ógn af íhaldssemi yFtrmanna
landbúnaðarmála.
Alþjóðasamtök neytenda hafa kraf-
ist mun róttækari aðgerða en GATT
viðræður munu hugsanlega enda í.
Væntanlegt GATT samkomulag hefúr
valdið töluverðum deilum, en þar er
gert ráð fyrir að stuðningur við land-
búnað minnki á næstu árum og leyft
verði að flytja inn takmarkað magn bú-
vara. Áhöld eru um hvort leyft verði að
leggja sérstakt jöfnunargjald á þann
þátt innfluttra vara sem innihalda
mjólk. Alþjóðasamtökin vilja draga úr
innlendum stuðningi í rikjum vestur-
landa um 50% á næstu 5 árum og legg-
ja sérstaka áherslu á þær vörur sem eru
í mestri samkeppni við útflutningsvör-
ur þróunarríkja.
Sjömannanefndin svokallaða lagði
fram skýrslu um stefnu í landbúnaði,
en núverandi búvörasamningur rennur
út 31. ágúst nk. Tekið er mið af þeim
breytingum sem verða óhjákvæmilega
vegna GATT samninga og EES og
miðað við að innanlandsmarkaði verði
fúllnægt. Því miður er hætta á að land-
búnaðarráðherrar muni túlka sjónar-
mið sérhagsmunahópa fremur en al-
mennings f landinu.
Reynslan segir okkur það einfald-
Því miður er ekki von að viðunandi ár-
angur náist, ef sjónarmið íhaldssamra
ráðherra ráða ferðinni, segjr Þorlákur H.
Helgason, varaformaður Neytendafélags
höfuðborgarsvæðisins.
lega. Niðurstöður á samanburði
tveggja niðurstaðna um áhrif GATT
tillagnanna á hag neytenda bendir ótví-
rætt til þess að vænta megi slíks hátta-
lags af ráðherra.
í niðurstöðu nefndar sem landbún-
aðarráðherra skipaði skín í gegn að það
sé vilji ráðherra að beita sértil þess um-
fram allt að tryggja hag framleiðenda.
Niðurstaðan verður sú að verð á bú-
vöra muni einungis lækka um 1 % á ári.
Ráðherra lýsti þvf óbeint yfir á Búnað-
arþingi í mars sl. að ekki væri reiknað
með innflutningi á mjólk eða ijóma. í
athugun Hagfræðistofnunar sem var
gerð fyrir Neytendasamtökin kveður
við annan tón. Séu hagsmunir neytenda
hafðir að leiðarljósi og gert ráð fyrir
fijálslyndari yfirmanni landbúnaðar-
Kristaltært að
við getum lagt
jöfnunargiald
á jógúrt
- segir Gunnar Snorri Gunnarsson hjá
utan ríkisráðuneytinu.
..Við munum ekki lenda í neinum
vandræðum með þær vörar sem á hefur
verið innflutningsbann gagnvart því að
setja á þær jöfnunargjöld nú með EES-
samningum. Það er t.d. alveg kristal-
tært að við getum sett þau á jógúrt.“
sagði Gunnar Snorri Gunnarsson að-
spurður við Alþýðublaðið um hvort
engin ný jöfnunargjöld mætti leggja á
þær vöra sem ekki bára þau áður.
f samningum er að finna lista yfir
ákveðnar vörar sem heimilt er að setja
jöfnunargjald á en ekki tolla eða inn-
flutningsbann. Gunnar Snorri segir að
varðandi þetta auiði sé sérstök klásúla í
9. grein sem segir að ef að jöfnun-
argjöld era sett á í stað tolla þá megi
jöfnunargjöldin ekki vera hærri en sem
nam tollunum. ..Það nær að sjálfsögðu
þá ekki yfir vöru sem enginn tollur
hefur verið á. En síðan eram við með
undanþágu frá þessari grein og sú
undanþága dekkar eina 8 tollflokka.
Þar er að finna jógúrt. pissur og pasta
og súpur og sósur og þess háttar. í lok
þeirra greina segir að ekki skuli vera
lögð á hærri gjöld en samtals vora á
jjessum vöram í heild í árslok 1991. En
í þeim tilfellum sem var ekki um neinn
innflutning að ræða, vegna þess að það
var innflutningsbann í gildi, þá gildir
þessi setning ekki um það. Það er alveg
á hreinu,“ sagði Gunnar Snorri.
..Þannig er þetta ekki spumingin um
þær vörar sem ekki vora fiuttar inn árið
1991 eins og jógúrt og annað slíkt. Á
þessar vörar getum við sett jöf-
nunargjöld eftir ef okkur sýnist svo.
Síðan höfúm við líka haldið því fram
að við höfum alveg ótakmarkaðar
heimildir til að setja gjaldið á pissur og
pasta.
En þar höfum við mætt andstöðu hjá
EB sem segir slíkt bijóta í bága við
anda samningsins. Þ.e. að ef við höfum
leyft fijálsan innfiutning á pissu og
pasta og ekki sýnt sig í að vera neitt
vandamál. Þeir spyija hvort við ætlum
að nota þennan samning sem á að leiða
til aukins fijálsræðis til þess að setja á
gjöld sem við höfum getað lifað án
hingað til. í þessu tilviki gætum við
lent í einhveijum vandræðum," sagði
Gunnar Snorri að lokum.
mála, megi gera ráð fyrir að vöraverð
geti lækkað veralega eða 20-25% fram
að aldamótum. Er þá reiknað með því
að innlendir framleiðendur muni leggja
sig alla fram um að framleiða ódýrar
vörar vitandi það að innflutningur
muni aukast, verði allt of mikill munur
á innlendri og innfluttri vöra. Og að
tekið verði á afurðasölumálum.
Verði þröng túlkun landbúnaðar-
ráðuneytis á áhrifum GATT samkomu-
lags ofan á verður hagnaður neytenda
að öllum líkindum aðeins um þriðjung-
ur á við það sem hann gæti orðið, ef
fijálsari túlkun yrði ofan á. -Láti þeir
okkur í friði, segir Jóhannes bóndi um
kerfiskarlana í viðtali sem birt er í blað-
inu f dag.
Guðmundur formaður Félags kúa-
bænda er á því að 1000 bændur sem fá
að stunda kúabúskap í friði geti lifað
góðu lífi. íhöldin era víða. Bændur
hafa vaknað tíl lífsins og ætla að þjóna
neytendum í framtíðinni. Það er von-
andi að yfirmenn landbúnaðar í land-
inu skynji lika hvað klukkan slær.
HVERJIR EIGA ÍSLAND?
Aukaþing Sambands ungra jafnaðarmanna verður haldið 29.-30. maí
næstkomandí í skemmtistaðnum FIRÐINUM, Strandgötu 30, Hafnarfirði.
Þingið verður sett föstudaginn 29. maí kl. 18,30.
Dagskrá:
Þingsetning: Formaður SUJ, Sigurður Pétursson
Ávörp:
Valgerður Guðmundsdóttir, formaður Sambands Alþýðuflokkskvenna
GuðmundurÁmi Stefánsson, bæjarstjóri f Hafnarflrði
HÁTÍÐADAGSKRÁ laugardagskvðld kl. 20 - 03.
Hátíðadagskrá hefst með borðhaldi kl. 20, þar sem boðið verður upp á þríréttaða veis-
lumáltíö.
Að loknum skemmtiatriðum kl. 23 verður dansieíkur SUJ.
VERÐ kr. 2600. - Nánari upplýsíngar og skráning f síma 29244, Dóra.
Alllr jafnaðarmenn eru hvattfr til að mæta ó setníngu þingsins og hátfðadagskrá.
„Ég var smeykur
fyrir sýninguna..."
-segir Þórarinn hestabóndi í Laxnesi um Ameríkureisuna
„Það er engin spuming að íslenski
hesairinn á framtíð fyrir sér í
Bandaríkjunum. það vitum við þessir
átta sem fóram vestur og kynntum
hestinn þar. Ég verð að viðurkenna að
ég var ansi smeykur fyrir sýninguna, -
en eftir hana var ég það ekki“, segir
Þórarinn Jónasson í Laxnesi. Þórarinn
byijaði fyrir aldarfjórðungi sem hes-
tabóndi í Laxnesi og bauð ferðamön-
num á hestbak fyrir lítilsháttar
borgun.
Hann stundar enn þessa grein af
kappi, en sinnir líka útflutningi á
hrossum. Bandaríkjamarkaðurinn er
honum hugleikinn.
„Ameríkanar tóku okkur sérlega
vel. Reyndar líður ekki sá mánuður að
ég fái ekki fyrirspumir þaðan um
íslcnska hestinn, og nú era tveir kau-
pendur væntanlegir hingað. Þá höfum
við verið beðnir að koma á fieiri
sýningar vestra. Það er auðvitað spen-
nandi, en kostar því miður of mikið
fé, sem ég hef ekki undir höndum",
sagði Þórarinn.
„Ef rétt verður á spilunum haldið í
framtíðinni, þá er ég viss um að ves-
tanhafs getur opnast vænlegur
markaður fyrir okkur.
Fólk var mjög hrifið af hestunum
okkar, sem vora þama í samkeppni
við heimsins bestu hesta. Við þurftum
sannarlega ekki að skammast okkar.
Þórarinn sagði að vissulega væri
hörgull á góðum hestum til útflut-
nings. Það þyrfti að grisja veralega
hestastofn okkar. Hann kaupir hesta
víðs vegar að af landinu.
ÍSLENSKI HESTURINN vekur athvgli víða um lönd þar sem hann er sýndur. Góðir hestar frá íslandi eru góð söluvara í
Evrópu - og e.tv. bráðlega í Bandaríkjunum einnig. Myndin cr frá móti fyrir ísienska hesta í Þýskalandi.