Alþýðublaðið - 22.05.1992, Blaðsíða 8

8
Föstudagur 22. maf 1992
NU MECfl BÆNDUR
LÆSA DÆTURNARINNI
- (étt spjall við Jóhannes Guðnason.
Dassbrúnarmann os fóöurvöru-
flufninfíamann, fíóðkunninfíja 300
bænda. ævintýramann o& húmorisfa
Þegar kratinn rennir í
hlaðið á tuttugu og
þriggja tonna fóður-
flutningatrukknum
verður handagangur í
öskjunni hjá bændum og búaliði.
Ofan úr ferlíkinu snarast liðlega
vaxinn, 35 ára gamall Reykvíking-
ur, rauðbirkinn náungi með brún
augu og heljarmikið yfirvaraskegg.
Svipurinn er kímileitur og það er
stutt í brosið og heljarmikinn og
smitandi hláturinn. Þarna er mætt-
ur tii leiks Jóhannes Guðnason,
starfsmaður Jötuns, fyrrum Sam-
bandsfyrirtækis, Dagsbrúnarmað-
urinn sem reyndi að velta Jakan-
um um árið í stjórnarkosningum.
Og svo er hann krati í þokkabót!
Ætla að gera Jóhannes
framsóknarmann
„Bændumir fagna mór ævinlcga,
þeir þurfa að skamma mann fyrir eitt
og annað, þeir iða í skinninu eftir að
ná í rassinn á mér. Ég er svona stuð-
púði fyrir Alþýðuflokkinn úti á lands-
byggðinni. Bændumir hafa margir
strengt þess heit að snúa mér í góðan
og gegnan framsóknarmann - ætli
það verði ekki öfugt. að ég geri þá að
eðalkröium. Mér sýnist að ég eigi
ekki langt í að snúa þeim sumum.
enda em þeir kratar inn við beinið og
þurfa að fara að koma út úr skápun-
um“, segir Jóharines og hlær sínum
gjallandi hlátri.
Jóhannes og trukkurinn h;uis cm
eins og eitt. í þessum stóra flutninga-
pramma sem öslar þjóðvegakerfið
flesta daga ársins með fæðuna handa
svfnum, kúm og kindum, er hans
annað heimili.
Þar fær hann þjóðmálaumræðuna
beint í æð úr útvarpinu, hringir vítt og
breitt. og sefur í bíínum þegar svo
býður við að horfa.
Hann starfar fyrir fyrrum Sam-
bandsfyrirtæki, Jötunn hf., sem ann-
ast um fjölbreytta þjónustu fyrir
bændur landsins, meðal annars fóður-
söluna. Jóhannes annast um stórt
svæði. blómleg landbúnaðarhéruð,
Borgarfjörð, Snæfellsnes, Dali og
Strandir, og vesturhluta Norðurlands
að Hofsósi. Einnig Suðurlandsundir-
lendið að Skógum. Hann fer líka með
Heijólfi með tmkkinn því hann á við-
skiptavini í Vestmannaeyjum sem
bíða fóðursins. Hann þjónar um 300
bændabýlum og þekkir hvem einasta
bónda og allt þeirra heimafólk.
Jónarnir til umræðu á
bæjarhlaðinu
„Þetta em allt góðir vinir mínir og
ég mundi sakna þeirra mjög ef ég
hætti þessum akstri. Við emm margir
í góðu sambandi, hringjum okkur
saman af og til og ræðum málin.
Annars segjast þeir ekki þurfa að
hringja í mig svo mikið, þeir heyri
alltaf í mér á Rás 2, ég hef látið í mér
heyra á rásinni af og til“.
Vinnutfminn hjá Jóhannesi er oft á
tíðum langur og strangur, og óreglu-
legri en venjan er hjá Dagsbrúnar-
mönnum. Hann er að við dreifinguna
allan sólarhringinn ef út í það er farið,
kastar sér í kojuna í bílnum, og held-
ur svo aftur af stað þótt hánólt sé. Á
bæjunum em iðulega skilaboð til Jó-
hannesar að ræsa bónda, þegar hann
komi, jafnvel þótt mið nótt sé. Síðan
er dælt í tankana, og bændur bjóða til
næturmáltíðar og skrafs.
„Það em nú langmest Jónamir
tveir, Hannibalsson og Sigurðsson,
sem em í umræðunni hjá okkur - og
Sighvatur var líka skammaður þcgar
lyfjamálið kom upp. Það er byrjað
strax á bæjarhlaðinu að ræða þessa
ágætu ráðherra. mönnum liggur
margt þungt á hjarta. Hann Sighvatur
hefur þó dottið út úr umræðunni upp
á síðkastið. ég hcld að menn skilji að
honum hafi tekist að koma á alvöru
spamaði með aðgerðunum í fyrra-
sumar. Ég man eftir litlum strák á
einum bænum sem hlustaði með op-
inn munn á þessar umræður urn nið-
urskurð Sighvatar við kvöldmatar-
borðið.
Allt í einu sagði pcyinn upp úr eins
manns hljóði: Fær hundurinn þá ekk-
ert að borða? Drengnum fannst cin-
hvemveginn að niðurskurðurinn væri
orðinn slíkur að nú yrði ekkerl aflögu
handa málleysingjunum.
Tuttugu bollar á dag -
og kvöldmatur í tvígang
Jóhannes segist ekki hafa kynnst
hinni rómuðu „íslensku gesuisni“
fyrr en hann fór að aka um landið
með fóðurvömna og komst í kynni
við íslenska bændur og bændakonur.
Hann segir að slíka gestrisni sé óvíða
að fínna nema í sveitunum, hann sé
meðhöndlaður eins og tigin persóna.
drekki tuttugu bolla af kaffi á dag,
með lummum. tertum og smákökum.
og borði jafnvel kvöldmat á tveim
bæjum sama kvöldið - og fitni þó
ekki um gramm þrátt fyrir þetta
feiknarlega bílífi.
Sumir segja að Jóhannes hafi tals-
vert „smitasf ‘ af stöðugum málflutn-
ingi 300 bænda og kvenna þeirra.
Þannig gekk Jóhannes fram fyrir
skjöldu á síðasta aðalfundi Dagsbrún-
ar og bar fram tillögu þess efnis að
lýst yrði stuðningi við baráttu bænda
gegn innflutningi landbúnaðarvara.
Tillagan var samþykkt með öilum at-
kvæðum gegn einu. Ertu orðinn
framsóknarmaður, Jóhannes?
Stuðningur verkamanna
við bændur
, J4ei, nei, ég er og verð krati. En
mér fannst undarlegt að ekkert hafði
heyrst frá verkalýðsfélögunum í
dreifbýlinu vegna GATT-umræðunn-
ar. Fjöldi verkantanna hefur atvinnu
sína af landbúnaðinunt, oft er talað
um að Ijórir menn hafi vinnu sína af
framleiðslu bænda, og þar af fjöldi
verkamanna. Dagsbrúnarmenn skildu
þetta vel og samþykktu tillöguna".
En Jóhannes sannfærði Dagsbrún-
armenn með sínum eigin rökum,
óvenjulegum rökum. Hann skfrskot-
aði til þáttar í sjónvarpinu þar sem
kjötframleiðslu í Evrópubandalag-
síöndum varekki beint lýst geðslega,
hænsn, svín og kýr að éta sullumbull-
ið undan sér.
Fannst Jóhannesi það ótrúlegt að
kjöt af þessum skepnum gæti keppt
við fjallalambið í bragðgæðum og
hollustu. Sjálfur vildi hann ekki sjá
annað cn „hreint. blautt. mjúkt og
ómengað íslenskt kjöt á sinn disk“.
eins og hann orðaði það.
.Já. ég sagði citthvað sem svo að
svona kjöt mundi enginn leggja sér til
munns. nema þá lyftingakappar, enda
væri nóg af sterum. hormónum og
lyljum í þessu kjöti. Ég spurði mína
menn líka hvort þeir gætu hugsað sér
að gera þarfir sínar á disk og setja í
örbylgjuofninn og neita góðgerðturna
síðan", sagði Jóhannes og hló dillandi
hlátri. Bændumir hans Jóhannesar
kunnu vel að meta þennan málllutn-
ing hans og þótti vænt um stuðning-
inn.
Með alvöru Ailaballa í
Borgarfjörðinn
Jóhannes ætlaði sér fyrir nokkrum
árum stóra hluti í Dagsbrún. kom
þangað lítt þekktur og ætlaði að velta
Jakanum úr stól sínum eins og frægt
varð og áður hefur verið vilnað til í
þessari grein. í dag eru þeir Jóhanncs
og Guðmundur J. hinir mestu mátar.
,J>að stendur til að Jakinn komi með
mér í Borgarfjörðinn og heimsæki
bændur þar. Þá færist nú líf í tuskum-
ar, skal ég segja þér. jreir hafa aldrei
komist í tæri við Allaballa, bændum-
ir. Ég get sagt þér að það ríkir vem-
legur spenningur fyrir þessari opin-
bem heimsókn víða í Borgarljarðar-
dölum. Þeir em tilbúnir með spum-
ingamar, mínir menn“.
Bíllinn fraus fastur við klakann
í starfi sínu lendir Jóhannes í
mörgum ævintýmm, auk þess að kafa
ofan í pólitíkina með bændunum og
borða á sig gat á nánast hveijum bæ.
Lífið er ekki eintóm veisluhöld. Veð-
urfar á vetmm getur orðið uggvæn-
legt og ekkert gamanmál að vera á
heiðum uppi í áburðardrekanum
mikla frá Jötni, og kannski með aft-
anívagn að auki.
„Versta veðrið sem ég hef lent í
var einn veturinn. þegar ég var á leið-
inni til tveggja bæja í Breiðuvík.
Vegurinn er mjór og veðrið var bölv-
að. reyndar kolvitlaust. en átti eftir að
versna. Það fór nú svo að ég varð
pikkfastur, snjór upp í hásingu, svo
lengra varð ekki komist. Ég hringdi í
Gunnar í Knarrartungu og þaðan
komu þeir fijótlega á öfiugum traktor.
sem gat ekki hnikað bílnum til. Næst
átti að reyna með stómm framhjóla-
drifnum jeppa. og beið ég í bílnum á
meðan hann var sóttur. Þá var veðrið
orðið slíkt að ég hélt að rúðumar í
bílnum kæmu inn. Seinna sá ég gegn-
um hríðina að bfiljós blikkuðu fram-
undan. Ég sá að þeir komust ekki
lengra. fór út úr bfinum og ætlaði yfir
til þeirra. Þegar ég kom fyrir homið á
bfinum mínum fauk ég bókstaflega
um koll. út af veginum og rúllaði nið-
ur brekku. Síðan þurfti ég að skríða á
fjómm fótum upp á veginn afturog
komst íjeppann sem beið mín. Þetta
vom engin smá læti. maður. Vega-
gerðin var öll af vilja gerð að hjálpa
daginn eltir. ég hafði nú fengið rang-
ar upplýsingar hjá þeim um veginn.
þcgar ég lagði af stað. En þá var bfil-
inn gaddfreðinn við klakann svo
moksturstækið hnikaði honum ekki.
við slitum alla spotta. Það var svo
ckki fyrr en væn keðja var fengin að
bfilinn losnaði. og þá var hann illa
farinn af grjótkasti ofan úr hlíðinni".
Á brókinni einni saman í
morgunfrostinu
Jóhannes Guðnason fékk óvænt
viðumefni í Borgamesi. - hann var og
er oft kallaður Hurðarskellir. Það er
ærin ástæða fyrir þessari nafngift.
..Þetta kom til af neyðarlegasta atviki
sem ég hef lent í.
Það var þannig að ég ákvað um
miðja nótt að kasta mér útaf og fá
hænublund þar sem ég var staddur
undir Hafnarljalli. Þegar ég vaknaði
um 6-leytið um morguninn, fór ég út
farþegamegin í því skyni að létta of-
urlítið á mér. Mér varð það á að læsa
á eftir mér, eins og ég var vanur að
gera, - en lyklamir inni f bfinum.
Þá var ég þama staddur á léttum
bol, - í buxunum sem betur fer, í
hörkugaddi. Það var dálítil rifa á rúð-
unni, en það var sama hvemig ég
reyndi, mér tókst ekki að ná upp
takkanum á hurðinni.
Ég varð að bíða lengi þangað til
bfil binist, vinnuflokkur frá Lands-
virkjun, fullur bfll. Ég þorði ekki að
segja þeim þessa vandræðasögu
mína, en bað þá að koma skilaboðum
til Sigga á Essó-stöðinni í Borgamesi
að koma til mín. Fljótlega á eftir sá
ég blikkandi ljós á löggubfi, sem kom
að sunnan með flutningi á sumarbú-
stað. Löggumar ætluðu alveg að
springa úr hlátri, þegar ég sagði þeim
söguna. Þeir sögðust koma fljótlega,
en við gleymdum alveg þeim mögu-
leika að ég færi með þeim í hlýjum
bfinum. Ég varð því eftir á bolnum,
hríðskjálfandi. Siggi vinur minn
reyndi að hringja í mig til að heyra
hvað ég vildi. ég heyrði í símanum
inni í bfinum og gat ekkert að gert.
Þetta var neyðarlegt ástand. Siggi
kom síðan akandi að leita að mér en
fann hvorki mig né bfiinn. Lögreglan
kom svo á staðinn eftir stutta stund
og tókst að opna í hvelli. Ég dreif
mig svo í kaffi á Essó-stöðinni hjá'
Gumma og Sigga og sagði söguna
við gífurlegan fögnuð viðstaddra.
Þetta var rétt fyrir jólin og sjoppan
skreytt samkvæmt því með jólasvein-
um. Undir einn þeirra var fljótlega
skrifað Jói Hurðarskellir. þannig kom
nú það nafrí'.
Nú mega bændur passa sig -
og dætur sínar
Við spyrjum Jóhannes að lokum
hvort honum hafi dottið í hug að ger-
ast bóndi. verða einn örfárra krata-
bænda í landinu?
„Mér hefur svo sem meira en dott-
ið það í hug. en ég bíð bara eftir rétta
bónorðinu". sagði hann og hló hátt og
lengi og var þar með horfinn á braut
til sinna verkefna.
Nú má búast við að bændur lands-
ins læsi heimasætumar inni. þegar
Jötunsbfilinn rennur í hlað.
Enginn þeirra vill eignast krata fyr-
ir tengdason. eða hvað?