Morgunblaðið - 10.09.2000, Blaðsíða 13

12 B SUNNUDAGUR 10. SEPTEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 10. SEPTEMBER 2000 B 13
Horft yfir rústirnar af gamla bænum í Siwa. Aðalfarartæki heimamanna í Siwa: asni með kerru.
I eyðimörkinni í
Egyptalandi skiptast
á gullnar sandöldur,
marflöt auðn með
hvítum sandi, gróf
möl og svartir klettar.
Mittí auðninni
standa hús úr leir og
vaggandi pálmatré
kringum uppsprettur
af vatni. Það eru vinj-
arnar sem svala
þeim sem halda yfir
eyðimörkina og gera
mönnum kleift að
búa þar. Á milli vinj-
anna er ekkert nema
sandur ogerfitt að
finna nokkurn
skugga fyrir steikj-
andi sólinni. Sigríður
Víðis Jónsdóttir
keyrói gegnum vest-
urhluta Sahara og
lenti í margvíslegum
ævintýrum.
AD var glampandi sól og steikjandi
hiti þegar appelsínuguli trukkurinn
sem ég var farþegi í keyrði íramhjá
stríðsminjasafninu í E1 Alamein við
strendur Miðjarðarhafsins. Ég var að
ferðast um Egyptaland ásamt 19 manna alþjóð-
legum hópi á vegum fyrirtækisins Eneounter
Overland. Um kvöldið komum við til bæjarins
Marsa Matruh þar sem við birgðum okkur upp
af matar- og drykkjarvörum því næsta dag
skyldi haldið út í eyðimörkina. Sólríka Sahara
beið okkar í öllu sínu veldi.
Allsherjar fótaflækja
Töfrar eyðimerkurinnar heltóku mig strax og
við beygðum til suðurs og hófum keyrslu okkar
inn í auðnina. Svo langt sem augað eygði var
sandur og ekkert nema sandur. A undan okkur
keyrði hrörlegur pallbíll sem hafði það hlutverk
að fylgja okkur af stað. Víða í Egyptalandi mega
aðrir en innfæddir ekki keyra um án fylgdar og
þurfa því að aka með lögreglu eða hermönnum í
gegnum þann aragrúa af vegatálmum sem eru í
landinu. Fylgdin sem við höfðum í þetta sinn
samanstóð af hvorki meira né minna en m'u lög-
reglumönnum sem klæddust þykkum einkennis-
búningum í steikjandi hitanum. Sjö þeirra tróðu
sér aftan á pallinn á bílnum og sátu þar með fæt-
uma í einni stórri flækju alls óvarðir fyrir sól-
inni. Þeir höfðu hvorki vott né þurrt með sér en
brostu engu að síður út að eyrum, veifuðu okkur
reglulega og virtust hafa nokkuð gaman af þess-
ari pínu. Við, sem sátum kófsveitt í skugganum
inni í trukknum og drukkum vatn í lítravís, velt-
um því fyrir okkur hversvegna þeir væru svona
margir.
Gervihnattadiskar á leirkofum
Mitt í auðninni birtust skyndilega pálmatré og
eftir því sem við keyrðum lengra urðu þau þétt-
ari. Bera fór á litlum leirkofum og við sáum fólk
ríðandi um á ösnum. Við vorum komin að fyrstu
vininni í eyðimörkinni, hinni mögnuðu Siwa.
Siwa er afskekktasta vinin af þeim fimm sem í
eyðimörkinni eru, þrjúhundruð kílómetra frá
næsta byggða bóli. Ékki er langt síðan vegur var
lagður þangað en fyrir þann tíma komust menn
á leiðarenda með úlfalda. Sums staðar vellur
vatnið upp úr heitum hverum, annarsstaðar er
því dælt upp. Þar sem vinin liggur átján metra
undir sjávarmáli kemst vatnið ekki í burtu og
safnast fyrir í stöðuvatn sem stækkar sífellt.
Heimamenn óttast að vatnið muni einn daginn
flæða yfir byggðina ef ekkert verður að gert.
Siwa er einkennileg blanda af fortíð og nútíð.
Fáir sem engir bílar eru á svæðinu enda asnar
aðalferðamáti heimamanna. íbúarnir sem eru
um tuttugu þúsund búa allir í húsum úr leir og
flestir stunda landbúnað af einhverju tagi. Mest
er ræktað af döðlum og ólífum og töluvert af
ávöxtum. Fyrir nokkrum árum var rafmagn leitt
til Siwa og sjónvarp og sími héldu innreið sína á
staðinn. A þökum leirkofanna má því víða sjá
gervihnattadiska!
Og dag einn fór að rigna
Að horfa yfir vinina ofan af háum kletti sem
liggur í miðjum bænum gefur góða tilfmningu
fyrir staðnum. í fjarska sést „Fjall hinna látnu“
þar sem íbúar Siwa grófu hella í sandsteininn
fyrr á öldum og bjuggu þeim dánu hvílu. Nær
sést yfir markaðinn þar sem mussuklæddir karl-
menn spígspora og glaðleg börn hlaupa um og
leika sér. Við rætur klettsins eru rústir gamla
bæjarins í Siwa. Hann var byggður upp af leir og
náði upp klettinn allan og í kringum hann. Fyrir
sjöhundruð árum hófu stórir vatnsdropar
skyndilega að falla úr lofti. Það mátti teljast afar
óvenjulegt enda rignir sama og aldrei á þessum
slóðum. Dropamir urðu fleiri og þéttari og leir-
kofamir hófu að leka niður. í þrjá daga rigndi og
afleiðingamar urðu hrikalegar. Bæinn hafði
rignt niður í orðsins fyllstu merkingu og eftir
stóðu hmnin þök og veggir hér og þar.
Rústirnar standa enn og minna óþyrmilega á
það sem gerðist. Eftir regnið hófst uppbygging
að nýju og síðan þá hefur ekki rignt í Siwa svo
nokkm nemi.
Húsdýr sem eru hátt uppi
Við veltum því mikið fyrir okkur hvernig um-
horfs væri inni í leirkofunum. Þar sem við stóð-
um eitt sinn og gjóuðum augunum á hvorki
meira né minna en þriggja hæða hús úr leir birt-
ist skyndilega glaðlegt andlit í glugganum. Ung-
ur strákur veifaði til okkar og heilsaði á ensku.
Hann spurði hvaðan við værum og bauð okkur
að ganga í bæinn. Draumar okkar höfðu ræst!
Strákurinn kynnti sig sem Ahmed og sagði okk-
ur að hann væri sextán ára. Hann leiddi okkur
upp tröppumar á aðra hæð þar sem móðir hans
sat á handofnu teppi feimin á s\ip. Inni í húsinu
var svalt enda veggirnir um metri á þykkt.
Þama vom sama og engin húsgögn og við sett-
umst á gólfið í einu herbergjanna meðan við
spjölluðum við Ahmed. Hann sagði okkur að
húsið hefði verið byggt 1940 og þau byggju
þarna níu manna fjölskyldan ásamt húsdýmm.
Á gólfinu þar sem við sátum vora mjúkar mottur
og teppi lágu í hrúgu upp við vegginn. Þetta var
svefnstaður Ahmeds og þriggja bræðra hans.
Við rákum upp stór augu þegar við gengum út
á veröndina á annarri hæðinni. Hún leit út eins
og nokkurskonar bakgarður og þar hlupu kalk-
únar um og kýr baulaði í bandi. Við gátum ekki
annað en brosað við tilhugsunina um hvernig
kúnni hefði verið dröslað upp stigann.
Seinni nóttina í Siwa sváfum við í útjaðri vinj-
arinnar. Við slepptum því að setja upp tjöld en
ákváðum að sofa heldur undir moskítónetum
einum saman. Að horfa á sólina setjast yfir
gullnar sandöldurnar var stórfenglegt. Ég hafði
gengið ein út í auðnina og þögnin var algjör.
Hvergi var vott af lífi að sjá og ég hafði á tilfinn-
ingunni að ég væri alein í heiminum. Ekki síðra
var þegar myrkrið hafði skollið á og fullur mán-
inn brosti við okkur. í tungljósinu leit sandurinn
út fyrir að vera úr silfri.
Allir út!
Frá Siwa lá leiðin til Al-Bahariyyah. Ætlunin
var að keyra þangað á einum degi en í eyðimörk-
inni er ekkert sjálfgefið. Okkur gmnaði ekki
hvað við áttum í vændum.
Við höfðum ekki keyrt nema í nokkra tíma

Nýbúið að losa trukkinn úr sandöldu. Allir þyrstir og sveittir í steikjandi sólinni.
enda mörgum tímum á eftir áætlun. Við keyrð-
um til myrkurs án frekari moksturs og slógum
upp búðum úti í auðninni. Eftir síðbúinn kvöld- »
mat; kjúklinga steikta yfir eldi, lögðumst við til
hvflu undir bemm himni uppgefin eftir daginn.
Lífleg klósett
Á langþráðan áfangastaðinn komum við síðla
næsta dags. Við voram skítug upp fyrir haus;
klístmð af svita frá mokstrinum daginn áður og
þakin sandryki. Við keyrðum inn á tjaldstæðið
og hlupum inn í sturtuna. Hún var ekki upp á
marga fiska; hrörlegur sturtuhaus hangandi yfir
steingólfi inni á illa lyktandi klósetti. Við höfðum
félagsskap í sturtunni því þar mátti finna allar
mögulegar tegundir af skordýmm. Þrátt fyrir
þetta leið okkur eftir á eins og við væmm tand-
urhrein.
Við gerðum tilraun til að skola skítinn úr föt-
unum okkar með því að handþvo þau upp úr
skúringafötu og stigum síðan dans við söng og
trumbuslátt heimamanna. Við gistum ekki nema
eina nótt á þessum stað og hrósuðu flestir happi
yfir því. Lyktin frá klósettunum var nefnilega
slík að hún lá eins og teppi yfir hópnum þar sem
hann hvfldi undir moskítónetunum og barðist við
að ná andanum.
Sofið undir moskítónetum einum saman enda fullt tungl og sandurinn ævintýralegur.
þegar við sátum skyndilega föst í stórri sandöldu
sem lá yfir veginn. Bflstjórinn sagði öllum að
fara út og reyndi að losa tmkkinn. Ekkert gekk
og bitur sannleikurinn rann upp fyrir okkur. Við
vomm alein úti í eyðimörkinni þar sem ekki var
von á öðmm farartækjum og sátum pikkföst.
Upphófst nú mikill mokstur í steikjandi hádegis-
sólinni. í hvert skipti sem við grófum eina lúku
af sandi frá dekkjunum rannu tvær niður aftur.
Við settum því upp nokkurskonar færiband í því
skyni að reyna að moka sem mestu af sandi sem
lengst í burtu frá trakknum. Tíminn leið, vatns-
birgðimar minnkuðu og alltaf sátum við jafn
kyrfilega föst. Eftir nokkra tíma höfðum við
mjakað tmkknum örfáa metra áfram og menn
vom famir að þreytast vemlega. Það var ekki
fyrr en sex tímum eftir að við festumst að trakk-
urinn losnaði loksins og fagnaðarlætin vom mik-
il. Menn klöppuðu hver öðmm á öxlina og nú var
hægt að hlæja að öllu saman.
Áfram var haldið og stefnan tekin ótrauð á Al-
Bahariyyah. Við keyrðum um það bil hundrað
metra, yffr stóra hæð - en þar gerðist skelfingin.
Við lentum inni í öðram sandskafli! I tmkknum
hefði mátt heyra saumnál detta og andrúmsloft-
ið var rafmagnað. Myndum við virkilega þurfa
Hádegismatur í auðninni.
að grafa okkur gegnum alla eyðimörkina?! Orðin
vön mokstrinum tók það okkur ekki nema rúm-
an klukkutíma að losa bflinn í þetta sinn.
Menn lokuðu augunum þegar við keyrðum af
stað aftur, vildu ekki sjá hvort sandurinn hefði
hlaðist yfir veginn á fleiri stöðum. Til Al-Bahari-
yyah komumst við vitanlega ekki um kvöldið
Á kamelbaki
Næsta dag keyrðum við sem leið lá gegnum
Al-Farafra-vinina og að næturstað okkar;
Dahkla. Fyrst ókum við gegnum svæði sem kall-
að er „svarta eyðimörkin" vegna svarts sands
sem liggur yfir þeim gyllta. Þar á eftir tók við
svo hvítur sandur að hann leit út eins og snjór. ,
Sums staðar vora háir klettar sem mynduðu
hrikalega skúlptúra upp úr flatneskjunni.
í Dahkla riðum við á kameldýram. Þar sem
við sátum á skepnunum sáum við skyndilega
dökka þúst í fjarska sem færðist óðfluga nær.
Fyrr en varði voram lent inni í miðjum sand-
stormi. Við beygðum fram höfuðið og þefr sem
vom með slæðu bundu hana fyrir vitin. Áfram
riðum við og stoppuðum að lokum í nokkurskon-
ar dal milli sandaldanna. Storminn hafði lægt og
tunglið skein yfir höfði okkar.
Þeir innfæddu sem höfðu riðið með okkur
hófú mikla matargerð og elduðu súpu og hrís-
grjónarétt yfir eldi meðan þeir spiluðu á tmmbu
og sungu. Éins og sannir Egyptar vom þeir með
vatnspípurnar sínar með sér; hina svokölluðu
„Sheesha-pípu“ sem þeir reykja úr tóbak með
eplabragði. w
Aftur í menninguna
Eftir að hafa sofið í sandöldudalnum riðum við
til baka þegar birti. Við fóram á markaðinn í
bænum til að birgja okkur upp af mat áður en við
héldum út í auðnina aftur. Urvalið var lítið og
tungumálaörðugleikarnir töluverðir. Þar sem
heimamenn töluðu ekki ensku og við ekki arab-
ísku urðum við að notast við táknmál.
Um nóttina gistum við ein með sjálfum okkur
undir hárri sandöldu. Við reyndum af mætti að
njóta seinustu næturinnar í kyrrðinni því næsta
dag yrðum við komin til Luxor, einnar af
stærstu borgum landsins.
Það er skemmst frá því að segja að fagnaðar- H
lætin urðu mikil þegar við uppgötvuðum að stað-
urinn sem við gistum á í Luxor var með hreinum
sturtum sem meira að segja kom stundum heitt
vatn úr. Hrein og fín settumst við til borðs um
kvöldið, rifjuðum upp ævintýrin sem við höfðum
lent í og sögðum hetjusögur. Áður en nóttin var
á enda höfðum við fundið út að það hefði sko ekki
vafist fyrir okkur að grafa okkur alla leiðina
gegnum eyðimörkina!