Morgunblaðið - 16.05.2000, Qupperneq 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 16. MAÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Haraldur Orn Olafsson náði norðurpólnum eftir 32 stunda göngu á lokasprettinum
„Eg er á toppi tilverunnar“i
........ ............um
„ÞETTA er Haraldur öm ólafsson
sein utlar. Ég er á toppi tilverunnar.
Ég er
Ég er kominn Davíð, ég er kominn.
Morgunblaðið/Ingólfur
Quiz, sem er labrador retriever, tdk þátt í fyrsta veiðiprdfi fyrir hunda á þessu ári.
Hundar í prófí
FYRSTA veiðipróf fyrir sækjandi hunda var haldið Hann á einnig Quiz, en hún fékk aðra einkunn,
nýlega á Akranesi. Falcon fékk fyrstu einkunn á og stjórnaði eigandinn sjálfur hundum sínum í
prófinu en eigandi hans er Sigurmon Hreinsson. keppninni.
Þer ötendur ti£ boða
ráðgjöf sérfræðinga um garða- og gróðurrækt
Gosbrunnar, dælur,
vatnsheldir dúkar,
stútar or fleira sem
Er mosi í grasflötinni þinni?
Hvar og hvernig á að
nota áburð og fræ? , , ,...
*«*(•*» .-.'•mx.i
Vönduð gróðurhús
Garðverkfæri
/urtalyfgegn plöntusjúkdómum,
skordýrum og óþrifum á trjám.
60 Ara
FAGLEG REYNSLA
A ÖLLUM SVIDUM
RÆKTUNAR
GARÐHEIMAR
GRÆN VERS LUNARMIÐ STÖÐ
STEKKJARBAKKA 6 ■ REYKJAVÍK ■ SÍMI 540 3300
I
>
O
r
3
0
f
1
Fræðslufundur Örverufræðifélags
Herða þarf
varnir í sýkla-
lyfjahernaði
Sigurður E. Vilhelmsson
A
KVÖLD klukkan 20
heldur Örverufræði-
félag íslands aðal-
fund sinn í Sjávarútvegs-
húsinu á Skúlagötu 4,
fundurinn er öllum op-
inn. Þar flytur Sigurður
E. Vilhelmsson líffræð-
ingur erindi sem hann
nefnir; Af sókn og vörn í
sýklalyfjahernaði. Hann
var spurður hvert
stefndi í sýklalyfjahern-
aðinum.
„Vandamálið er að
sýklalyfjaónæmi er orðið
mjög útbreitt meðal
baktería og nú er svo
komið að það finnast
bakteríur sem jafnvel
eru ónæmar fyrir öllum
þekktum sýklalyfjum og
ástæða þessa er mikil og
oft á tíðum óþörf notkun
sýklalyfja sem hefur ýtt
undir útbreiðslu þessa
ónæmis."
-Er það eina ástæðan fyrir
ónæmi baktería fyrir sýklalyfj-
um?
„Já, þetta er meginástæðan og
það á jafnt við um notkun hjá
mönnum og um þau sýklalyf sem
eru mikið notuð í landbúnaði,
bæði gefin dýrum í lækninga-
skyni og jafnvel notuð í fóður til
að örva vöxt dýra.“
- Við ervm þá greinilega í
vörn. Hvað er hægt að gera til
þess að snúa þessari þróun við?
„Fyrst og fremst að takmarka
notkun sýklalyfja."
- Hvernig á að fara að því?
„Okkur hefur orðið mikið
ágengt hér á íslandi við að
draga úr notkun sýklalyfja og
það hefur gerst með fræðslu
jafnt til lækna sem til almenn-
ings. Þá er aðallega verið að tala
um þá ábendingu að gefa aðeins
sýklalyf þegar brýna nauðsyn
ber til. Nefna má sem dæmi að
sýklalyf verka t.d. ekki gegn
venjulegu kvefi og öðrum veiru-
sýkingum þannig að það er mik-
iivægt að komast að því hvers
eðlis sjúkdómurinn er áður en
gripið er til sýklalyfja."
- Hafa verið gerðar rannsókn-
ir hér til að kanna hvernig
ástandið er í þessum efnum?
„Já, okkar rannsóknir hafa að
mestu leyti beinst að pneumó-
kokkum sem valda aðallega
eyrnabólgu í börnum og jafnvel
heilahimnubólgu. Ónæmisstofnar
þessarar bakteríu hafa breiðst út
um allan heim og komu til ís-
lands líklega frá Spáni árið 1988.
Þeir breiddust hratt út í kjöl-
farið og voru orðnir orsakavald-
ar svona sýkinga hjá um 20%
sjúklinga árið 1993. í kjölfar
herferðarinnar til að
draga út notkun
sýklalayfja hefur þess-
um sýklalyfjaónæmu
bakteríum fækkað og
jafnvel eru dæmi um
að nokkrir stofnar hafi
misst ónæmi fyrir
vissum sýklalyfjum. Þetta eru
einstakar niðurstöður í heimin-
um að sjá svona þróun í náttúr-
unni. Þessi rannsókn er hluti af
rannsókn sem sýklafræðideild
Landspítalans er að vinna að í
samvinnu við m.a. Rockefeller-
háskólann í New York. Verkefn-
ið hér á landi er unnið undir
stjórn Karls G. Kristinssonar,
prófessors í sýklaíræði."
- Hvaða bakteríur er erfiðast
► Sigurður E. Vilheltnsson
fæddist 29. maí 1971 í Reykja-
vík. Hann lauk stúdentsprófi
frá Fjölbrautaskólanum í
Breiðholti árið 1990 og BS-
prófi í líffræði 1994 frá Háskóla
íslands. Árið 1995 fór hann í
framhaldsnám við læknadeild
HI, því lýkur með doktorsprófi
væntanlega á næsta ári. Sigurð-
ur starfar hjá sýklafræðieild
Landspítalans. Kona Sigurðar
er Eygló Þóra Harðardóttir
markaðsstjóri og eiga þau von
á fyrsta barni sínu
í næsta mánuði.
að eiga við núna?
„Það eru stofnar berklabakt-
eríunnar sem eru orðnir ónæmir
fyrir öllum þekktum sýklalyfj-
um. Það er illmögulegt ef ekki
ómögulegt að lækna slíka berkla.
Þeir eru að breiðast hratt út í
Rússlandi og Austur-Evrópu en
hafa líka stungið sér niður í
Bandaríkjunum.“
-Er ekki hægt að bólusetja
fólk viðþessum berklum?
„Jú, en það er orðið of seint
þegar fólk er orðið veikt. Það
verður að gera fyrir fram og í fá-
tækum ríkjum eru slíkar aðgerð-
ir of dýrar til þess að hægt sé að
stunda þær kerfisbundið."
- Gengur fólki misvel að ráða við
bakteríur sjálft?
„Já, fyrir fullorðið, heilbrigt
fólk er tiltölulega auðvelt að ráða
við bakteríur eins og pneumó-
kokkana en fyrir fólk með veikt
ónæmiskerfi eins og t.d. ung-
böm, gamalt fólk, eyðnisjúklinga
eða fólk í krabbameinsmeðferð
geta þær reynst hættulegar. Þá
er mjög mikilvægt að
geta beitt sýklalyfj-
um.“
- Hvernig eru að-
stæður hér til svona
rannsókna?
„Þær eru einstak-
lega góðar. Fámenni
og landfræðileg einangmn ís-
lands auk ágæts heilbrigðiskerfis
gerir það að verkum að mögu-
legt er að fylgjast mjög ná-
kvæmlega með útbreiðslu og
þróun ónæmra baktería. Hægt
er að beita svipuðum aðferðum
við þessar rannsóknir og notaðar
em t.d. í barnsfaðernismálum og
glæpamálum þ.e. nota DNA-
greiningar til þess að ákvarða
skyldleika einstakra baktería.
Aðeins á að
gefa sýklalyf
þegar brýna
nauðsyn
ber til