Morgunblaðið - 28.11.1998, Qupperneq 14

14 LAUGARDAGUR 28. NÓVEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Veiðar á innfjarðarrækju alls staðar byrjaðar
Líkur á miklum sam-
drætti á öilum svæðum
Innfjarðarækja 1991-1997 ^9 /g-'ffSB. Svæði 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997
Arnarfjörður 539 688 742 967 645 768 727
Isafjarðardjúp 2.786 2.471 2.510 2.367 1.957 3.064 1.844
Húnaflói 2.027 2.075 1.394 1.547 2.155 2.491 1.926
Skagafjörður 430 556 375 667 899 1.519 1,603
Skjálfandi 131 318 791 744 810 1.097 943
Öxarfjörður 303 531 846 856 1.550 1.251 1.936
Eldey 350 690 620 1.505 1.511 1.548 537
Breiðafjörður 340 138 402 258 349 139 90
SAMTALS 6.906 7.467 7.680 8.911 9.876 11.877 9.606
....
SAMTALS
12.000..........
----
8.000
6.000
4.000
2.000
o'
1991 1994 1997
ísafj.djúp
Húnaflói
íinmlln
stasa,i' „n„nnlin
ðxarfi' ..Silll
Eldey
..■IBi
aElEll
a
Tillögur um upphafs-
afla kvótaárið 98/99
Svæði
Tonn
Arnarfjörður 400
ísafjarðardjúp 1.000
Húnaflói 1.000
Skagafjörður 800
Skjálfandi 500
Öxarfjörður 1.000
Éldev 1> 350
SAMTALS 5.050
1) Ttllaga um hám.afíaárið 1998
Nýir sveitar-
stjórnarmenn
á námskeið
RÁÐGJAFAFYRIRTÆKIÐ
Rekstur og ráðgjöf stendur
fyrir námskeiðum fyrir nýja
sveitarstjómarmenn í haust
og vetur í öllum kjördæmum
landsins.
Að sögn Jóns Gauta Jóns-
sonar rekstrarráðgjafa er
þetta í þriðja skipti sem farið
er af stað með slík námskeið
að afloknum sveitarstjórnar-
kosningum. Alls verða nám-
skeiðin 11. Um er að ræða al-
hliða námskeið um sveitar-
stjórnarmál. Tilgangurinn er
að kynna nýjum sveitarstjórn-
armönnum skipulag sveitar-
stjórna og verksvið þeirra.
Námskeiðið tekur tvo daga og
er fjallað um m.a. starfsum-
hverfí sveitarfélaga, samstarf
þeirra við ríkisvaldið, fjármál,
áætlanagerð og fleira.
Þegar Jón Gauti var spurð-
ur hvað væri efst í huga nýrra
sveitarstjórnarmanna sagði
hann að því væri fljótsvarað,
erfiður fjárhagur sveitarfélag-
anna. Það sé mjög skiljanlegt.
Hann segir að útgjöld til
fræðslumála muni aukist um
70% frá því að sveitarfélögin
tóku við rekstri grunnskólans
og fram til ársins 2000. „Þetta
er stórmál sem bregðast verð-
ur fljótt við en atvinnumál og
samgöngumál eru h'ka ofar-
lega í umræðunni," segir Jón
Gauti Jónsson.
VEIÐI á innfjarðarrækju er nú haf-
in á öllum svæðum á landinu þar sem
hún er leyfð. Mikill samdráttur í
aflaheimildum markar upphaf veið-
anna. Veiðai'nar hefjast einnig
seinna en vanalega. Þannig mátti
hefja veiðarnar í Arnarfírði í gær en
á Húnaflóa hófust þær 26. nóvember.
Ei' þetta óvenju seint byrjað því á
öðrum svæðum eru veiðarnar hafnar
fyrir nokki-um vikum. Eins og sjá má
á töflunni hér til hliðar verður nærri
helmings samdráttur í veiðum á inn-
fjarðarrækju á þessu ári, miðað við
síðasta ár, ef kvótinn verður ekki
aukinn frá því sem tillögur Hafrann-
sóknastofnunar gera ráð fyrir.
Á Arnarfírði máttu veiðarnar hefj-
ast í gær en vegna brælu fóru bát-
arnir ekki á sjó. Þar eru menn sáttir
við sinn upphafskvóta en hafa
áhyggjur af minnkandi afla og einnig
því að svæðið sem rækjan veiðist á
minnkar ár frá ári. Áftur á móti
mælist nýliðun á svæðinu nú óvenju
góð. _
Á Isafjarðardjúpi hafa veiðarnar
verið stundaðar frá því í byrjun
október og hafa þær gengið upp og
ofan. Rækjan sem veiðist er misjöfn
og fer það nokkuð eftir svæðum á
veiðislóðinni. í byrjun vertíðar máttu
bátarnir ekki veiða fyrir utan Æðey
en það svæði var opnað fyrir veiðum
nú nýlega^ Jökulfírðir eru þó friðaðir
áfram. Á Isafíi'ði hafa menn áhyggj-
ur af mjög minnkandi afla á undan-
förnum árum en segjast áður hafa
lifað slíkai' sveiflur í veiðunum og
vilja því fara vai'lega í að auka kvót-
ann í Djúpinu.
Rækja á litlu svæði
Á Húnaflóa hefjast veiðarnar nú
seinna en venjulega. Afli var ágætur
fyrsta dag veiðanna en engin rækja
hefur fundist á svæðinu nema á smá-
bletti á Hrútafirðinum. Horfurnar
eru því ekki góðar í Húnaflóanum ef
ekki finnst rækja víðar á svæðinu.
Skagfírðingar hófu veiðarnar í
október og hafa þær gengið vel. Hef-
ur rækjan verið ágæt hjá þeim
þremur bátum sem stunda veiðarnar
frá Sauðárki'óki. Þar kvarta sjómenn
undan miklu af þörungum og drullu
sem sest í trollið og kemur í veg fyilr
að þau veiði. Hafa bátar þurft að
koma í land og taka trollin upp á
bryggju og þvo þau með há-
þrýstislöngum til að þau vii'ki eins og
til er ætlast. Þá hafa sjómenn á
svæðinu áhyggjur af hitastigi sjávar-
ins sem hefur að undanförnu mælst
vera 5-7 gráður niðri við botn. Það
er töluvert meira en kjörhiti er fyrir
rækju og því telja sjómenn að hætta
sé á að rækjan hverfí jafnvel úr
Skagafirði.
Lélegt á Skjálfandaflóa
Við Skjálfandaflóa er slæmt hljóð í
rækjusjómönnum. Veiði hófst þar 15.
október og hefur gengið mjög illa.
Töldu menn jafnvel að 500 tonna
upphafskvóti þessa árs mundi ekki
nást nema einhver breyting yrði til
batnaðar á veiðunum.
Aftur á móti er góð rækjuveiði á
Oxarfirði og rækjan sem veiðist
mjög góð. Þar eru menn nokkuð
ánægðir með ástandið og vonast eftir
að kvótinn verði aukinn. Fjórá' bátar
stunda veiðarnar á Öxarfirðinum og
landa þeir rækjunni á Kópaskeri.
Rækjuverksmiðjan þar skammtar
bátunum dagskvóta sem sniðinn er
að þörfum verksmiðjunnar.
Hreyfill
tölvuvæðir
bíla sína
_ Morgunblaðið/Árni Sæberg
NYR tölvubúnaður verður settur í bfla hjá Hreyfli á næstunni sem gerir
bflstjórum kleift að fylgjast með því hvar í borginni þeirra sé helst þörf.
Akvörðunar að vænta um
Þverárvirkjun í Steingrímsfírði
Tvöföldun orku-
framleiðslu lík-
legur kostur
LEIGUBÍLASTÖÐIN Hreyfill
hyggst tölvuvæða bflaflota sinn á
þessu ári. Allur bflaflotinn, u.þ.b.
200 bflar, verður búinn dönskum
tölvubúnaði sem gerir bflstjórum
fært að fylgjast með á tölvuskjá
hvar þeirra er helst þörf á höfuð-
borgarsvæðinu og geta staðsett
sig samkvæmt því. Einnig verður
unnt að taka við greiðslukortum á
rafrænan hátt af viðskiptavinum
sem er nýmæli. Að sögn Sæmund-
ar Kr. Sigurlaugssonar, fram-
kvæmdastjóra Hreyfíls, er fyrir-
tækið að tæknivæðast til samræm-
is við þá þróun sem er að verða í
heiminum í dag. Tölvubúnaður
hefur þegar verið settur í 140 bfla
en verður settur í 200 bfla sem
stöðin hefur til umráða.
Sæmundur sagði að þótt allir
bílar stöðvarinnar verði komnir
með tölvuskjái fljótlega geti það
dregist fram yfir áramót að hægt
verði að greiða akstur með
greiðslukortum. „Við erum að
prófa okkur áfram með þetta nýja
kerfí einmitt þessa stundina.“
Sæmundur segir að um þessa
framkvæmd hafi verið stofnað
sérstakt fyrirtæki, Tölvubflar hf.,
og á Hreyfill tæp 70% fyrirtækis-
ins og bflstjórarnir sjálfir 30%
lilut. „Þetta er vissulegu dýr
framkvæmd en við sjáum í þessu
framtíðarkerfi í leiguakstri a.m.k.
næstu árin. Kerfið kemur til móts
við þarfir neytenda og bætir þjón-
ustu stöðvarinnar og eykur ör-
yggi bflstjóra og farþega, auk
þess mun það stórflýta allri af-
greiðslu hennar,“ segir Sæmund-
ur.
Nokkrir bflstjórar á Hreyfli
höfðu á orði í gær að tilkostnaður
við tölvuvæðinguna væri of mikill
og ætti eftir að koma í ljós hvort
hún skilaði sér í aukinni vinnu.
MARGT bendir til að orkufram-
leiðsla Þverárvirkjunar í Stein-
giímsfírði verði tvöfölduð, úr um
3,5 gígawattstundum í um 7
gígawattstundir árlega. Margir
kostir við stækkun voni athugaðir
en trúlegast þykir að hlutar virkj-
unarinnar verði endurbyggðir og
endurbættir en megingerð hennar
standi óbreytt. Stífla virkjunarinn-
ar yrði þá trúlega hækkuð lítillega
með jarðvegsstíflu og vatnsmagn
uppistöðulónsins þannig aukið.
Gert er ráð fyrir að vinna megi
verkið í áföngum. Ákvörðunar er
að vænta innan skamms.
Þverái-virkjun er skammt sunn-
an Hólmavíkur og nýtir vatn úr
Þverá og er því miðlað í Þið-
riksvallavatni. Hún er upphaflega
byggð 1953 en var stækkuð í upp-
hafí sjöunda áratugarins. Virkjunin
er því komin til ára sinna og þarfn-
ast orðið mikils viðhalds. Eldri vél-
arsamstæðan af tveimur er orðin
ónýt og efri hluti stíflunnar í Þið-
riksvallavatni mikið skemmdur.
Margir kostir skoðaðir
Að sögn Sölva Sólbergssonar hjá
Orkubúi Vestfjarða þótti mönnum
þar á bæ orðið tímabært að taka
ákvörðun um framtíð hennar.
Akveðið var að vinna að málinu al-
veg frá grunni og fínna út hvaða
kostir væru hagvæmastir í stöð-
unni. Orkubú Vestfjarða fól LH-
tækni, í samvinnu við Verkfræði-
stofnun Háskólans, gerð hag-
kvæmnikönnunar á mismunandi
möguleikum sem þóttu koma til
greina. Athugað var með tilliti til
hagkvæmni hvort veita ætti Húsa-
dalsá, Víðidalsá og/eða Ósá inn í
Þiðriksvallavatn; hvort auka mætti
miðlunarrými vatnsins með hæm
stíflu og hvort gera mætti nýja
vatnsvegi og nýtt stöðvarhús nær
sjávarmáli til þess að auka fallhæð.
Gert var líkan í bestunarforrit-
inu Hydra til þess að fínna bestu
valkostina af um tíu virkjunarkost-
um sem hver um sig var sambland
af þeim áðurnefndum möguleikum
sem þóttu koma til greina. Forritið
skoðaði síðan hvern valkost með
það að markmiði að fmna hag-
kvæmasta fjárfestingarkostinn.
Útkoman úr þessari vinnu er
skýrsla með kostnaðaryfirliti og
helstu kennistærðir fyrir hvern
valkost og verður hún notuð til
þess að aðstoða menn hjá Orkubúi
Vestfjarða við að taka endanlega
ákvörðun.
Jörðin Laugardælir seld
Ábúandi neytir forkaupsréttar
ÁBÚANDI Laugardæla í Hraun-
gerðishreppi, Haraldur Þórarinsson
bóndi, hefur tilkynnt að hann hygg-
ist neyta forkaupsréttar að jörðinni.
Bæjarráð Árborgar hefur einnig
ákveðið að ganga inn í kaupsamning
um jörðina fari svo að ekki verði af
kaupum ábúandans.
Samvinnulífeyrissjóðurinn keypti
jörðina Laugardæli fyrir nokkrum
árum af Kaupfélagi Árnesinga og
hefur boðið hana til sölu um
nokkurn tíma. Nýlega gerði Oddný
Kristinsdóttir, eiginkona Páls Jóns-
sonar sem kenndur er við Polaris,
kaupsamning um eignina við sjóð-
inn. Kaupverð jarðarinnar er 92-93
milljónir kr. samkvæmt upplýsing-
um Haraldar Þórarinssonar, bónda
á Laugardælum, sem nú hefur
ákveðið að neyta forkaupsréttar síns
samkvæmt ákvæðum jarðalaga.
Haraldur hefur búið á jörðinni í
tæplega tólf ár. Laugardælum fylgir
tæplega 130 þúsund lítra mjólkur-
kvóti.
Jarðhitasvæði og golfvöllur
Jörðin Laugardælir liggur að Sel-
fossi og er í tveimur sveitarfélögum,
Hraungerðishreppi og Árborg. Á
þeirn hluta jarðarinnar, sem tilheyr-
ir Árborg, er 9 holu golfvöllur, og er
tveggja ára uppsagnarákvæði á hon-
um, að því er fram kemur í samtali
við Margeir Daníelsson, fram-
kvæmdastjóra Samvinnulífeyris-
sjóðsins.
Bárður Guðmundsson, skipulags-
og byggingafulltrúi Árborgar, segir
að í svæðisskipulagi sem staðfest
var 7. október 1992 og gildir til 2011
sé gert ráð fyrir Suðurlandsvegi um
Iand Laugardæla. Einnig er á jörð-
inni jarðhitaverndarsvæði og er ork-
an nýtt af Árborg.
Bæjarráð Árborgar samþykkti á
aukafundi 9. nóvember, að neyta
forkaupsréttar ef ábúandi nýtti sér
ekki forkaupsréttarákvæði. Einnig
samþykkti bæjaiTáð að ganga inn í
kaupsamning um jörðina alla með
samþykki Hraungerðishrepps og
yrði þetta gert til þess að tryggja
áframhaldandi nýtingu jarðarinnar
til landbúnaðar, að því er fram kem-
ur í samþykkt meirihluta bæjaiTáðs.